تولید و مصرف محصولات آزبستی به‌دلیل آلوده‌سازی هوا براساس مصوبه شورای‌عالی محیط‌زیست در مردادماه سال79 ممنوع شد. براساس این مصوبه صنایع آزبستی 7سال زمان داشتند تا ماده دیگری را جایگزین آلاینده خطرناک آزبست کنند. اکنون 4سال از مهلت 7ساله گذشته و 11سال نیز از تاریخ مصوبه ممنوعیت آزبست می‌گذرد ولی هنوز محصولات آزبستی استفاده می‌شود.
دپوی آزبست در گمرک کارشناسان محیط‌زیست معتقدند که متهم اصلی در اجرا نشدن مصوبه ممنوعیت استفاده از آزبست، دولت و به‌طور خاص وزارت صنایع و بازرگانی است. بدین ترتیب وزارت صنایع و بازرگانی باید در برابر ورود و یا تولید محصولات آزبستی به کشور به‌رغم اطلاع از عوارض بسیار سوء این محصولات بر سلامت شهروندان کشور و همچنین نقش این مواد در ابتلای زودهنگام به سرطان و بیماری قلبی و تنفسی، پاسخگوی افکار عمومی و آنچه تهدید سلامت شهروندان خوانده می‌شود باشد.
آمارهای غیررسمی از ورود سالانه 100هزار تن آزبست به کشور خبر می‌دهند و این در حالی است که هزاران تن آزبست در گمرک کشور دپو شده و اگر فشار هواداران محیط زیست نبود تاکنون به بازار کشور وارد می‌شد. براساس گزارش‌ها 8هزار نفر در کشور نیز در بخش‌های مرتبط با محصولات آزبستی اعم از کارخانه‌های ساخت لنت ترمز و همچنین لوله‌های سیمانی فعالیت می‌کنند.
مرگ سالانه 90 نفر آمارهای وزارت بهداشت نیز از ابتلای سالانه 90نفر به بیماری‌های مرتبط با آزبست خبر می‌دهد و این درحالی است که به گفته مشاور محیط‌زیست شهردار تهران آمارهای غیررسمی از ابتلای بیش از این تعداد به سرطان، بیماری‌های تنفسی و قلبی خبر می‌دهد. تلاش خبرنگار همشهری برای گفت‌وگو با مسئولان گمرک کشور در خصوص اعلام رقم دقیق حجم محصولات آزبستی وارداتی به کشور و حجم مواد آزبستی انبار شده در گمرکات کشور بی‌نتیجه ماند.
اما دکتر فرهاد دبیری، مدیر گروه حقوق محیط‌زیست دانشکده محیط‌زیست به همشهری گفت: مواد آزبستی به‌طور مستقیم سلامت مردم را به خطر می‌اندازد و وزارت بهداشت باید موضوع آزبست موجود در هوای تهران را پیگیری کند. وی افزود: سازمان محیط‌زیست نیز باید پیگیر اجرای مصوبه شورای‌عالی محیط‌زیست باشد. دبیری، ذرات آزبست موجود در هوای شهر تهران را بسیار زیاد اعلام کرد و گفت: اگر مصوبه مجلس به‌عنوان قانون در برخورد با محصولات آزبستی وجود داشته باشد قانون بالاتر از مصوبه هیات دولت و لازم‌الاجراست.
پخش سم سرطان‌زا در هوا
وی تاکید کرد: متأسفانه لنت‌های ترمزی که ساخته یا وارد می‌شود براساس استانداردهای جدید اروپا نیست و با هر ترمز در هوا پخش می‌شود و این جدای از آلودگی‌های ناشی از سوخت غیراستاندارد خودروهاست. به گفته وی شرایط کنونی وضعیت هوای تهران بهترین فرصت برای ارائه یک لایحه یا پیشنهاد به مجلس است تا ممنوعیت استفاده از آزبست در کشور را قانونی و لازم‌الاجرا کند. مدیر گروه حقوق محیط‌زیست دانشکده محیط‌زیست با اشاره به کنوانسیون آرهوس مبنی بر آنکه شهروندان حق دسترسی به هر نوع اطلاعات زیست محیطی و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های زیست محیطی و همچنین حق مراجعه به مراجع قضایی برای شکایت در برخی موارد زیست‌محیطی را دارند که این کنوانسیون در ایران قابل اجرا نیست.
لایحه با طرح فوریتی
محمدرضا تابش، نماینده عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس نیز درخصوص برخورد با محصولات آزبستی به همشهری گفت: راهکار قانونی کردن ممنوعیت استفاده از آزبست در کشور، ارائه طرح از سوی نمایندگان حتی به صورت فوریت در صحن مجلس یا ارائه لایحه ممنوعیت استفاده از آزبست از سوی سازمان محیط‌زیست به مجلس است. درسوی دیگر انوشیروان محسنی بندپی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس و سخنگوی فراکسیون محیط‌زیست با تاکید بر اینکه بسیاری از کشورها مصرف آزبست را ممنوع اعلام کرده‌اند به همشهری گفت: یکی از وظایف کمیسیون بهداشت و درمان بررسی مشکلاتی است که به‌عنوان عوامل محیطی خطرآفرین هستند و روز‌به‌روز نیز خطرناک‌تر می‌شوند.
وی وجود بسیار بالای آزبست در هوای تهران را چندین برابر استانداردها اعلام کرد و افزود: برای وضع قانون مبارزه با آزبست نیاز است تا رئیس‌جمهور یا یکی از وزارتخانه‌ها اقدام کند یا آنکه دولت با اجرای مصوبه شورای‌عالی محیط‌زیست برای همیشه مصرف آزبست را در کشور ممنوع و ماده دیگری را جایگزین کند.
سن سرطان کاهش یافته
محسنی بندپی گفت: یا هنوز سلامتی آحاد جامعه را جدی نگرفته‌ایم یا سن پایین آمدن سرطان‌ها در کشور که تقریبا 10سال کاهش یافته را نمی‌بینیم. وی گفت: طرفداران محیط‌زیست اگر احساس می‌کنند در موضوع آزبست نیازمند قانونگذاری هستیم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس آماده است تا پس از بررسی نظرات، طرح ممنوعیت آزبست را به مجلس تقدیم کند. بندپی افزود: اگر محیط‌زیستی‌ها پیشنهادی به مجلس بدهند نمایندگان می‌توانند حتی پیشنهاد آنها را به صورت طرح فوریتی مطرح کنند. آیا شهروندان قادر به طرح شکایت از سازمان‌های دولتی به‌دلیل به خطر افتادن سلامت جانی خود با اجرا نشدن مصوبات سختگیرانه در موضوع برخورد با مصرف آزبست و سوخت غیراستاندارد هستند؟ این سؤالی است که فاضل موسوی، عضو کمیسیون اصل90 مجلس به آن پاسخ مثبت می‌دهد. موسوی می‌گوید: یکی از وظایف کمیسیون اصل90 رسیدگی به این قبیل شکایات است و اگر پزشک تایید کند که شهروندی به‌دلیل آلودگی هوا و یا آزبست دچار بیماری شده است آن فرد می‌تواند به کمیسیون اصل90 شکایت کند و کمیسیون نیز با خواستن سازمان استاندارد، محیط‌زیست یا مسئولان صنایع موارد را بررسی می‌کند و اگر اظهارات این سازمان‌ها قانع‌کننده نباشد گزارش تخلفات به قوه قضاییه ارائه می‌شود.
