گروه شهری- محمد باریکانی: شهر تاریخی بم را بیشتر به عظیم‌ترین بنای خشتی جهان در آن شهر می‌شناسند در حالی که بم آثار تاریخی دیگری را نیز در خود جای داده است.

ارگ بم

جدای از ارگ باشکوه بم که به‌رغم ویران شدن در زلزله مهیب سال82 هنوز هم شکوه تاریخی خود را حفظ کرده است این شهر، مجموعه قیصریه و بازار بزرگ زرتشتیان را نیز در خود جای داده است. چهارطاقی‌های مربوط به آتشکده‌های تاریخی در اطراف این شهر خودنمایی می‌کنند. علاوه بر این خانه تاریخی عامری‌ها و خانه آرشام نیز از دیگر جاذبه‌های تاریخی و دیدنی این شهر تا همین چند سال پیش بود.

زلزله بم اگرچه بسیاری از مجموعه بناهای تاریخی این شهر را به تلی از خاک تبدیل کرد ولی اکنون و با گذشت 8 سال از آن تاریخ دیوارهای به‌جای مانده از مجموعه قیصریه و بازار تاریخی زرتشتیان نیز گردشگران و علاقه‌مندان به آثار تاریخی را به گذشته‌های دور تاریخ این سرزمین رهنمون می‌شود.

مجموعه قیصریه که شامل بازار، حمام، مدرسه و کاروانسرای تاریخی است، نیز یکی از همان آثاری است که اکنون تنها بخش‌هایی از آن به‌جای مانده است. دیوارها به مدد اهرم‌های چوبی برپا مانده و تاریخ این شهر را زنده نگاه‌می‌دارند.

دکتر حسین طیاری که پیش از زلزله بم مسئول اداره میراث فرهنگی استان کرمان بود، همچنین مرمت آثار تاریخی بم را به‌طور مستقیم برعهده داشت و تنها 5 روز پیش از زلزله نیز بازار مرمت‌شده قیصریه را به مسئولان سازمان میراث فرهنگی تحویل داد به همشهری می‌گوید: سال74 که پروژه ارگ بم شروع شد، قیصریه را نیز ترمیم کردیم. کاروانسرا مرمت شده بود. بازار و مسجد و حمام قیصریه نیز مرمت شده بودند.

طیاری می‌گوید: 5‌روز بعد، زلزله همه‌چیز را ویران کرد و مجموعه قیصریه نیز ویران شد. احیای مجموعه قیصریه بم به‌عنوان مجموعه‌ای تاریخی بازمانده از دوره ناصرالدین شاه قاجار، پیش از زلزله بم انجام و 5 روز پیش از زلزله تحویل شد.
قدم زدن در میان مجموعه ویران‌شده قیصریه پس از 8‌سال از تاریخ ویرانی همچنان جذاب است. ویرانه‌های برجای مانده به یاری اهرم‌های چوبی، تاریخ این شهر را همچنان زنده نگاه داشته‌اند.

حجره‌های خشتی ویران شده که در یک ردیف چیده شده‌اند نشان از بازار پررونق آن سال‌ها با هند دارند. وکیل‌الملک، حاکم کرمان در زمان ناصرالدین شاه که بناهای تاریخی دیگری در کرمان و بم از دوران او به جای مانده‌اند این بازار را به پارسیانی که ارتباطات خوبی با هندوستان داشتند واگذار کرد تا بازار آن بخش از کشور رونق بیابد و چنین هم شد. دکتر طیاری، مسئول احیای مجموعه قیصریه و بازار زرتشتیان بم می‌گوید: قیصریه پس از زلزله رها شد و دیگر کاری برای بازسازی آن انجام نشد که شاید دلیل آن اهمیت بیشتر ارگ بم بود. وی گفت: قرار بود کاربری این مجموعه پس از مرمت تجاری باشد که متأسفانه به‌دلیل آن حادثه چنین نشد.

طیاری این موضوع را که دلیل انجام نشدن فعالیت‌ها در جان‌بخشی دوباره به مجموعه قیصریه بازار زرتشتیان در بم چیست را در احتمال نبود بودجه و اعتبار بیان می‌کند و می‌گوید: همان زمان نیز مجموعه‌های تاریخی بم از بودجه ارگ بم برخوردار می‌شدند و اصولا فعالیت‌ها در این شهر با عنوان ارگ و مجموعه‌های وابسته به آن انجام می‌شد.

طیاری درخصوص وضعیت کنونی این مجموعه تاریخی گفت: همه بخش‌های این مجموعه اعم از بازار و حمام از بین رفته است و تقریبا یکی دو متر از دیوارها مانده که می‌توان براساس نقشه‌های موجود آنها را بازسازی کرد. به گفته وی، مرمت مجموعه قیصریه و بازار تاریخی در بم امکان‌پذیر است و بهتر است انجام شود. چون این مجموعه ارزش خود را در این حالت برای گردشگران از دست می‌دهد. آواربرداری‌های به‌جای مانده از ویرانی‌های سال82 در مجموعه قیصریه 2سال بعد و در سال84 انجام شد.

قیصریه بخشی از یک مجموعه عام‌المنفعه در شهر بم بود که سه راسته در بازار، کاروانسرا، قیصریه، حمام، آب انبار و مسجد را شامل می‌شد. این مجموعه در فاصله سال‌های۱۲۷۷ تا ۱۲۸۴ هجری قمری به وسیله مرحوم اسماعیل خان نوری اسفندیاری ملقب به «وکیل‌الملک» حاکم خیرخواه و سازنده کرمان در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در داخل شهر جدید بم پس از بیرون آمدن مردم از ارگ ساخته شد. وکیل‌الملک پس از ساخت این مجموعه، بازارها و کاروانسرا را در اختیار زرتشتیان بم قرار داد و با توجه به ارتباط نزدیکی که بین پارسیان ایران و هند وجود داشت موجب رونق از دست رفته قدیم بم شد و به همین خاطر بود که این مجموعه به قیصریه زرتشتیان معروف شد. این مجموعه پس از ارگ بم بزرگ‌ترین جاذبه این شهر بود.

کد خبر 155449

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز