گزارش روز گذشته خبرگزاری مهر از وضعیت کاخ اختصاصی کوروش در پاسارگاد بهعنوان یک سایت باستانی بهجای مانده از هزارههای پیش، بیانگر آن است که سرما و بارندگی عاملی برای از هم پاشیدن پایه ستونهای به جای مانده از کاخ اختصاصی کوروش است.
کاخ پاسارگاد یا کاخ نشیمن که استروناخ، باستانشناس اسکاتلندی و یکی از کاشفان بقایای پاسارگاد، آنرا با عنوان کاخ P نامگذاری کرد در شمال غربی کاخ بارعام و شمال شرقی بوستان پاسارگاد قرار دارد.
کفبندیهای کاخ اختصاصی کوروش آنطور که خبرگزاری مهر نوشته است از ویژگیهای قابلتوجه این بخش از محوطه باستانی پاسارگاد است که مرمتهای انجامشده در دوره هخامنشی نیز در آن مشاهده میشود.
گفته میشود در همان دوران باستان هرجا رگهای در سنگها ایجاد میشد بلافاصله مورد مرمت قرار میگرفت و این در شرایطی است که اکنون همان بخشهای باقیمانده نیز بر اثر بیتوجهی و گذر زمان در حال از بین رفتن است.
تصاویر منتشر شده در خبرگزاری مهر از وضعیت پایه ستونهای کاخ اختصاصی کوروش نشان میدهد که بیتوجهی به حفاظت و نگهداری از پایه ستونها به همراه هوازدگی و بارشها، مهمترین عامل تخریب پایه ستونهای به جای مانده از دوران باستان ایران در محوطه باستانی پاسارگاد است و آنطور که در گزارش آن خبرگزاری نیز آمده است آب باران در فصلهای بارندگی و سرما به داخل پایه ستونها نفوذ میکند و موجب ترکیدگی سنگها میشود.سلیمان محمودی، کارشناس میراثفرهنگی نیز به مهر گفت: یکی از عوامل تخریب سنگهای باستانی آب باران است.
به گفته وی، برخی سنگهای باستانی، به حدی قدرتمند هستند که با هیچ عاملی بهزودی تخریب نمیشوند اما همین سنگها با آب باران به سرعت از هم میپاشند.
آنطور که سلیمان محمودی گفته است، شاید درنظر اول کسی باورش نشود که آب باران یکی از بدترین عوامل تخریب سنگهاست ولی باران میتواند به راحتی در جرز و شکاف سنگها نفوذ کرده و شکاف سنگ را بیشتر کند.وی افزود: اگر آب باران نفوذ کرده در داخل سنگ، یخ بزند، موجب فشار آمدن به شکافها شده و ممکن است بخشی از سنگ را به مرور از هم بپاشد.
این کارشناس میراثفرهنگی ادامه داد: کاخ اختصاصی کوروش در فضایی باز قرار دارد و بارندگیهای اخیر نیز موجب نفوذ آب به داخل پایه ستونهای کاخ کوروش و درنتیجه از هم پاشیدگی آنها میشود.اگرچه نظرات گوناگونی در مورد حفاظت از باقیماندههای سازههای هخامنشی در برابر تهدیدات طبیعی مطرح است ولی کارشناسی نظرات مطرح شده نیازمند تصمیمگیری مناسب است.
به نوشته خبرگزاری مهر، برخی بر این باورند که باید روی مجموعه سقفی بهعنوان پوشش قرار بگیرد تا از نفوذ آب باران به داخل سنگها و یخ بستن آن جلوگیری شود، در حالی که برخی دیگر معتقدند با ایجاد سقف بر مجموعه پاسارگاد بهمنظور حفاظت از سازههای به جای مانده از تمدن باستانی ایران، منظر مجموعه دچار خدشه میشود.
به نوشته ناظران میراثفرهنگی هنوز راه حل مناسبی برای نگهداری از کاخهای باقیمانده از تمدن باستانی ایران از سوی متولیان اصلی حفاظت از میراثفرهنگی کشور ارائه نشده و محوطههای باستانی مدتهاست در بارش برف و باران رها شده و به ورطه هوازدگی افتادهاند.
مشکل نفوذ آب باران در سنگهای باستانی محوطههای تاریخی پیش از این نیز مطرح شده بود. خبرگزاری مهر، زمستان سال گذشته از آبگرفتگی در مجموعه تخت جمشید و نفوذ آب در سنگهای این مجموعه باستانی خبر داده بود که مسئولان وقت سازمان میراثفرهنگی همواره این گزارشها را تکذیب میکردند.
کامیار عبدی، باستانشناس ایرانی، همان زمان که خبر و تصاویر مربوط به آبگرفتگی تختجمشید به دلیل بیتوجهی به پاکسازی راههای فاضلاب تختجمشید از سوی سازمان میراثفرهنگی منتشر شد، گفت: در سالهای اخیر بخش کمی از راههای فاضلاب پاکسازی شده و همچنان بسیاری از این راهها را خاک و زباله گرفته است. براساس آنچه عبدی آن زمان گفت، احیای سیستم آب و فاضلاب تخت جمشید یکی از اولویتهای مهم ساماندهی وضعیت آن است که باید با برنامهریزی صحیح هرچه سریعتر انجام شود.
اکنون بهنظر میرسد بار دیگر اشتباه سازمان میراثفرهنگی در بیتوجهی به نگهداری از محوطههای باستانی تکرار شده است و پایه ستونهای کاخ اختصاصی کوروش بهدلیل هوازدگی زیر بارشهای زمستانی از هم میگسلند.