نام این پیمان از شهر رامسر در ایران گرفته شده و مقر آن در شهر گلند سوئیس است. تالاب‌های مشمول این پیمان با نام «تالاب رامسر» شهرت دارند و ۱۶۰ کشور عضو این پیمان هستند.
در این کنوانسیون فهرستی از تالاب‌های مهم جهان نیز تهیه شد و به «فهرست رامسر» شهرت یافت. در این فهرست کشورهای بریتانیا با ۱۶۴ تالاب از لحاظ تعداد و کانادا با ۱۳۰ هزار کیلومتر مربع تالاب، از لحاظ وسعت رکورددار هستند. همچنین(تا سال 2011) 33 تالاب ایران در لیست کنوانسیون رامسر با 22 عنوان ثبت شده‌اند به طوری که گاهی سه تالاب با یک عنوان ثبت شده که می‌توان به تالاب‌های اقماری یادگارلو، درگه سنگی و حسنلو در حاشیه دریاچه ارومیه اشاره کرد.
وب‌سایت: کنوانسیون رامسر / متن پیمان (پی دی اف) / چهلمین سالگرد کنوانسیون رامسر /
از سال ١۹٦٢ ایده‌ای مبنی بر ایجاد معاهده بین‌المللی برای حفاظت از تالابها شکل گرفت. اما عملا ۸ سال طول کشید تا چنین ایده روشنفکرانه‌ای تحقق یابد و تا سال ١۹۷١، چندین نشست هم‌اندیشی بین دست‌اندرکاران و مسوولان محیط زیست برخی کشورهای جهان برگزار شد تا اینکه سرانجام در سال ١۹۷١ (سال ١٣۴۹) با تلاش اسکندر فیروز، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست ایران، این امر تحقق یافت.
وی که از او به عنوان پدر محیط زیست ایران یاد می‌شود، موفق شد رؤسای محیط زیست ١۸ کشور جهان و مسوولان برخی نهادهای غیردولتی بین‌المللی از جمله فائو، یونسکو، IUCN و WWF را در شهر رامسر در ایران گردهم جمع تا سند کنوانسیون حفاظت از تالاب‌های جهان را نهایی کند.
میزبانی ایران در انعقاد چنین پیمانی در شهر رامسر در روز ١۳ بهمن ماه موجب شد تا نام رامسر بر کنوانسیون بین‌المللی حفاظت از تالابها نقش ببندد و پرچم پیشرفته‌ترین کنوانسیون زیست محیطی جهان در مقر دائمی این کنوانسیون در شهر گلندِ سوییس با نام رامسر مزین شده است.
کنوانسیون رامسر مشتمل بر یک مقدمه و 12 ماده است. در این کنوانسیون فهرستی از تالاب‌های مهم جهان نیز تهیه شده است.
طرف‌های معاهده در این کنوانسیون موظفند که تالاب‌های حائز اهمیت سرزمین خود را تعیین، نقشه‌های اصلاحی تالابها را به نحوی تنظیم و اجرا کنند که حفظ و حراست و بهره‌برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل نمایند. همچنین با اعمال مدیریت صحیح کوشش کنند تعداد پرندگان آبزی در تالاب‌های مربوطه را افزایش دهند و تسهیلات لازم برای حفاظت تالابها و پرندگان آبزی در منطقه تالابها فراهم کنند.
نماینده و سازمان مرجع کنوانسیون رامسر در ایران، سازمان محیط زیست است که مسؤولیت نظارت و اجرای آن را برعهده دارد. سازمان محیط زیست نیز برای پیشرفت کار، کمیته‌ای با نام کمیته ملی کنوانسیون رامسر با حضور نماینده‌های وزارت علوم، وزارت نفت، وزارت امورخارجه، وزارت جهاد کشاورزی، ... و دو نماینده از سازمان‌های غیر دولتی تشکیل داده است که برترین گروه‌های تصمیم گیرنده در این رابطه هستند.
در حالی که ارزش اکولوژیک تالابها 10 برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی است، اوایل سال 2012 تالاب‌های 27 کشور در قالب 48 سایت تالابی در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفت. بر اساس این فهرست کشورهای یونان با 7 تالاب، ایران با 6 تالاب و جمهوری چک با 4 تالاب، بیشترین مونترو تالابها را دارند. همچنین نام 32 تالاب 20 کشور جهان نیز به دلیل بهبود شرایط اکولوژیکی تالاب‌هایشان از این فهرست خارج شد.
از 22 تالاب ثبت شده ایران در کنوانسیون رامسر، تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی»، «مجموعه تالاب انزلی»، «شادگان، خورالامیه و خورموسی»، «نیریز و کمیجان»، «انتهای جنوبی هامون پوزک» و «هامون صابری و هامون هیرمند»، 6 سایت تالابی هستند که در معرض تغییرات اکولوژیکی بوده و به همین دلیل در فهرست «مونترو» رامسر قرار گرفته‌اند.
