وظیفه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد (The Human Rights Council) نظارت بر اجرای مفاد منشور حقوق بشر در کشورهای عضو سازمان ملل متحد است. مقر این شورا در ژنو است.
در این مجمع ۴۷ کشور عضویت دارند. هر ساله یک سوم اعضای جدید این شورا به مدت سه سال دیگر انتخاب می‌شوند. شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، به عنوان جانشین کمیسیون حقوق بشر اختلاف بر انگیز این سازمان، عمل می‌کند.
وظیفه این شورا نظارت بر اجرای مفاد منشور حقوق بشر در کشورهای عضو سازمان ملل متحد است. از جمله در مواردی که تردیدی وجود داشته باشد، این شورا می‌تواند نمایندگانی را برای بازدید نزدیک وضعیت، به آن کشورها اعزام کند.
وظایف و مسئولیت‌های شورای حقوق بشر
شورای حقوق بشر مسئولیت ارتقاء احترام جهانی برای حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همگان صرف نظر از هر نوع تمایز و به شیوه‌ای عادلانه و برابر و همچنین رسیدگی به وضعیت‌های ناقض حقوق بشر از جمله نقض فاحش و نظام‌مند و ارائه توصیه در این خصوص را بر عهده دارد. ضمن اینکه ابعاد نظارتی شورای حقوق بشر نسبت به کمیسیون حقوق بشر افزایش یافته است.
براساس ماده ۶ بخش اجرایی قطعنامه تاسیسی شورای حقوق بشر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شورای حقوق بشر را موظف کرد تا ضمن بازنگری در اختیارات، فعالیت‌ها و سازوکارهای کمیسیون حقوق بشر سابق طی مدت یک سال، گزارش خود را ارائه کند.
متعاقباً با تشکیل شورای حقوق بشر و ایجاد گروه‌های کاری مختلف، فعالیت‌ها و مباحث نهادسازی شورای تازه تاسیس آغاز شد.
یک سال پس از اولین اجلاس شورای حقوق بشر در ۱۸ ژوئن ۲۰۰۷، شورای حقوق بشر اقدام به تصویب مجموعه‌ای مشتمل بر تاسیس رویه‌ها، سازوکارها و ساختارهایی کرد که مبنای فعالیت‌های آتی شورا را تشکیل داد.
نتیجه این فعالیت‌ها در نشست پنجم شورای حقوق بشر به صورت یک سند مستقل مورد بحث و تبادل نظر نهایی قرار گرفت و نهایتا در مورخ ۲۸ خرداد ۸۶ با اجماع اعضای شورای حقوق بشر به تصویب رسید.
بر اساس پیش‌بینی به عمل آمده کلیه آیین کارها و سازوکارهای جدید حقوق بشری ملل متحد به نحوی تنظیم شده است تا شفاف، قابل پیش‌بینی، بی طرفانه، براساس گفتگوهای واقعی و ارزشیابی بر مبنای «میزان حصول به اهداف» باشد.
بر این اساس مهم‌ترین سازوکارهای پیش‌بینی شده برای کار شورای حقوق بشر عبارتند از: «مکانیسم جهانشمول بررسی دوره‌ای حقوق بشر»، «سازوکار رویه‌های ویژه»، «کمیته مشورتی شورای حقوق بشر» و «رویه‌های شکایت.»
