انواع تاکسی عبارتند از: عمومی، خصوصی، بی‌سیم، ویژه، ون، زنان، گردشگری و مسافربرهای شخصی.
اما وجود این همه تاکسی در ایران و خصوصا شهر تهران قطعا مشکلات و کاستی‌هایی را هم در پی دارد. در خصوص این مشکلات و زمینه‌های دیگر هریک از مسئولان در حیطه‌کاری خود یا دست به اقدامی زده‌اند یا در حال انجام کارهایی در این زمینه هستند. سازمان تاکسیرانی هم یکی از این بخش‌هاست.
قبل از سال نو همه شنیده‌ها از گوشه و کنار حاکی از آن بود که قرار است لایحه‌ای در خصوص طرح تحول در سازمان تاکسیرانی تدوین شود. مهندس پیمان سنندجی، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران در این خصوص می‌گوید: این لایحه به حوزه معاونت ارسال شده و متعاقبا نیز این حوزه آن را به شورای شهر تهران ارسال خواهد کرد. در این لایحه تقریبا همه جوانب مربوط به حوزه تاکسیرانی در نظر گرفته شده و یک سری کارها که هنوز به مطالعه و بررسی بیشتر نیاز دارد، در حال اتمام است. از کارهایی که آماده شده است، می‌توان به رتبه‌بندی شرکت‌ها، تعیین صلاحیت شرکت‌ها، آیین‌نامه‌های انضباطی مربوط به تخلفات و تشویقات، نحوه خرید و فروش تاکسی و حوزه مربوط به تاکسیرانی اشاره کرد.
در حال حاضر حوزه تاکسیرانی با معضلات زیادی مواجه است و این معضلات هم برای مردم و هم برای رانندگان مشکلاتی را فراهم کرده است. مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران می‌گوید یک‌سری اشکالات از طرف حوزه حمل‌ونقل وجود داشته که برطرف شده است. این معضلات تقریبا زیاد هم هست؛ مثل وضعیت نابسامان ناوگان تاکسیرانی. به عقیده این مقام مسئول، تعاریف این ناوگان هم به لحاظ خودرویی و هم به لحاظ خطوطی که در سطح تهران وجود دارد، با خطوطی که در تعاریف سازمان تاکسیرانی وجود دارد کاملا متفاوت است. مثلا در طرح جامع شهر تهران تنها 2تاکسی پیش‌بینی شده است اما در حال حاضر ما تاکسی‌های خطی و... را هم در سطح شهر، در حال فعالیت می‌بینیم.
به نظر سنندجی، یکی از مشکلاتی که باید به آن رسیدگی شود، مهندسی خطوط در بحث ساماندهی تاکسی‌هاست که این امر نیز نیاز به مطالعه و برنامه‌ریزی دارد.
به این دلیل که 70 الی 80درصد تاکسی‌های شهر تهران را تاکسی‌های خطی تشکیل می‌دهند. هرچند طی روزهای اخیر بازرسی از خطوط آغاز شده و امید است که این کار به سرانجام برسد.
وی در این خصوص می‌گوید: ما دراین کار به دنبال آن هستیم که با ساماندهی خطوط خطی، میزان ناوگان را با میزان تقاضا برابر کنیم. این کار از نظر من، مهم‌ترین کار به حساب می‌آید. البته در این میان هم یک مشکل دیگر وجود دارد و آن ایستادن مردم در وسط خیابان و تقاطع‌ها برای سوارشدن به تاکسی‌هاست چون رانندگان با این نحوه ایستادن مردم در وسط خیابان‌ها اغلب آنها را سوار نمی‌کنند چون ممکن است پلیس آنها را حین سوار کردن، جریمه کند. باید مردم به ایستگاه‌ها و پایانه‌های تاکسی مراجعه کنند تا هم راحت‌تر سوار شوند و هم باعث به وجود آمدن بار ترافیکی بیشتری در سطح شهر نشوند. اما بخشی از این معضلات هم به خودروهایی که در سطح شهرها وجود دارند برمی‌گردد.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی این معضلات را چند بعدی می‌داند و می‌گوید: در حال حل‌کردن بخشی از آن هستیم. مثلا در گذشته یکی از مشکلات ما، خدمات پس از فروش خودروها بود که خوشبختانه ایساکو درحال حاضر با همکاری خوبی که با سازمان تاکسیرانی از خود نشان داده، 11مرکز را به ما معرفی کرد که در حال حاضر دیگر رانندگان معضلاتی در این خصوص ندارند. یک بخش دیگر مشکلات این سازمان بحث سوخت بود که در این زمینه هم سعی کردیم این مشکل را به حداقل برسانیم.
البته سنندجی معتقد است که همه کارها 100درصد حل نخواهد شد اما در هر صورت بخشی از آنها با مطالعه و شناخت آسیب‌ها و معضلات حل خواهد شد بخشی هم با رایزنی و مذاکره که قطعا نیاز به تعامل با بخشی خصوصی است، حل می‌شود. طی چندسال اخیر، بیشتر کارشناسان براین عقیده بوده‌اند که ظرفیت تهران از خانه و ماشین و انسان کاملا پر شده است. در این بین مدیرعامل سازمان تاکسیرانی هم به این نظر رسیده است که ظرفیت تهران از وجود تاکسی هم کاملا اشباع شده است.
به دلیل اینکه 87هزار دستگاه تاکسی در سطح شهر تهران وجود دارد که 71هزار دستگاه از این رقم دارای پلاک تاکسی هستند و مابقی را خودروهای مسافربر شخصی تشکیل می‌دهند که تازه این 16هزار دستگاه نیز در صف انتظار دریافت پلاک تاکسی هستند. خب با کمی تامل در این عددها و رقم‌ها می‌توان دریافت که تنها 87هزار تاکسی در تهران وجود دارد و بقیه ماشین‌ها که تحت مالکیت‌خصوصی افراد هستند، چه تعداد خودرو را در تهران تشکیل می‌دهند و باید مسئولان از وجود این همه خودرو در تهران نگران شوند.
در افق سال 1400 تنها برای تهران 90هزار تاکسی پیش‌بینی شده است و سنندجی معتقد است که تهران از ظرفیت پذیرش این همه تاکسی اشباع شده و باید میزان ناوگان با میزان تقاضای مسافران برابر باشد.
تخلفات تاکسیرانان
حتما همه افراد تا به حال وقتی در سطح شهر سوار تاکسی شده‌اند، متوجه برچسب قیمت‌های مسیر روی شیشه خودرو، شده‌اند. اما بعضی تاکسی‌ها با وجود اینکه برچسب قیمت با ذکر مبدأ و مقصد خط خود را دارند، در مسیرهایی غیر از مسیر خطی خود مسافرکشی می‌کنند که این خلاف مقررات تاکسیرانی است.
ضمن آنکه به گفته مدیرعامل سازمان تاکسیرانی با این افراد به‌صورت قاطع برخورد می‌شود اما این برخورد قاطع به یک سیستم نظارتی بازمی‌گردد که در حال حاضر سازمان تاکسیرانی فاقد چنین امکاناتی است. به دلیل اینکه این کار با گذاشتن سیستم‌های مکان‌یابی ماهواره‌ای روی تاکسی‌ها، امکان‌پذیر می‌شود تا هرگاه تاکسی‌‌ای از خط خود به خط دیگری رفت بلافاصله شناسایی شود. اما در حال حاضر سازمان تاکسیرانی برای اینکه به این امور رسیدگی کند به اجرای یک طرح ضربتی با همکاری تعزیرات برای کنترل خطوط اقدام کرده است. اما مکانیزه کردن تاکسی‌ها در حد یک طرح است که باید دید کدامیک از این مکانیزم‌ها در ایران قابل اجراست. اما بحث مهم دیگری که قطعا تمامی شهروندان به آن واقف هستند، تاکسیمترهاست که هیچ راننده‌ای آن را هنگام سوارشدن مسافر فعال نمی‌کند.
پیمان سنندجی در پاسخ به این سؤال در ابتدا یک سؤال می‌پرسد و آن این است که مسیرهایی که مبدأ و مقصد آنها مشخص و قیمت مسیر هم کاملا واضح است،به نظر شما چه احتیاجی به تاکسیمتر دارند؟ البته این درخصوص 70درصد تاکسی‌های خطی است و 30درصد مابقی هم مثل تاکسی‌های گردشی که برحسب تاکسیمتر کرایه می‌گیرند کاملا واقف هستند که باید از آن استفاده کنند اما به دلیل اینکه عمده مردم از آن 70درصد تاکسی‌های خطی برای جابه‌جایی استفاده می‌کنند، در نتیجه استفاده از تاکسیمتر را ندیده‌اند، به همین دلیل معتقدند که از تاکسیمتر به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود. سنندجی از شهروندان عزیز تقاضا می‌کند که اگر تخلفی را در سطح شهر دیده‌اند با شماره 1888 تماس بگیرند البته این تلفن متعلق به شهرداری است و سازمان تاکسیرانی این جرات را پیدا کرده که از بازرسان و مردم بخواهد که اگر تخلفی دیده‌اند به مقام بالاتر گزارش بدهند.
اما یکی از مشکلاتی که در سازمان تاکسیرانی وجود دارد، وضعیت معیشتی رانندگان است که بسیاری از آنها از شهرک‌ها و شهرهای حاشیه‌ای تهران برای کار به تهران می‌آیند.
این مقام مسئول در سازمان تاکسیرانی در این زمینه می‌گوید: اگر ظرفیت تاکسی در تهران مثلا 500دستگاه باشد، ممکن است در حال حاضر 5دستگاه هم اضافه‌تر تاکسی وجود داشته باشد که همین 5دستگاه اگر درآمد نداشته باشند روی بقیه تاکسی‌ها هم تاثیر خواهند گذاشت. اما نکته مهم دیگر این است که بسیاری از این رانندگان پول کافی برای اجاره خانه در تهران ندارند؛ در نتیجه مجبور می‌شوند برای زندگی به سمت حاشیه‌های تهران پناه ببرند. خب در این صورت است که راننده ساعت 4بعدازظهر کار خود را تعطیل می‌کند تا به سمت خانه‌اش برود؛ در نتیجه از ساعت 4 به بعد دیگر تاکسی در تهران کم می‌شود و مسافران در شهر سرگردان می‌شوند تا بتوانند تاکسی پیدا کنند.
این یک معادله ساده است. مسئولان باید به این نکته برسند که راننده‌ای که در تهران کار می‌کند، باید در تهران هم خانه داشته باشد؛ یعنی کسی که در حال حاضر ساکن کرج است، قبلا در تهران ساکن بوده و کم‌کم به سمت حاشیه‌های تهران نقل مکان کرده و اگر ساکن کرج بوده ممکن است در حال حاضر ساکن قرچک ورامین یا شهرک‌های اطراف شده باشد. پس این افراد مجبور هستند که صبح‌ها زودتر بیایند و بعدازظهرها هم زودتر باز گردند. به عقیده سنندجی این مسائل و مشکلات نیاز به تصمیمات کلان و اعتبارات خاص دارد که در حیطه‌کاری تاکسیرانی و شهرداری نیست.
به هر حال با وجود اینکه سهم تاکسی در تمام دنیا 3درصد از سیستم حمل‌و نقل عمومی است اما این رقم در تهران 5/22درصد است؛ یعنی حتی از اتوبوسرانی هم این سهم بیشتر است که این خود یک معضل بزرگی است. با این وجود سنندجی دورنمای تاکسیرانی را در 3سال آینده مثبت می‌بیند و می‌گوید: اگر یک سازمان با برنامه و براساس تفکر سیستمی مدیریت داشته باشد، قطعا بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد و دیگر بسیاری از رانندگان از دغدغه‌های فعلی رهایی می‌یابند.
سنندجی تاکسیرانی را شبیه یک پازل می‌بیند که اگر قطعات این پازل درست در کنار هم چیده شوند و به وظایف خود عمل کنند، قطعا یک سازمان بی‌عیب و نقص خواهد بود.
