یوزپلنگ ایرانی را دریابیم!

فهمیدن این که در چند کیلومتری یوزپلنگ ایرانی زندگی می‌کنند، اما چیزی درباره‌اش نشنیده‌اند و اطلاعاتشان درباره حیوان‌های افریقایی بیشتر است و ... همه اینها را لیلی خلعتبری، کارشناس محیط‌زیست، عضو کانون پژوهش و حفاظت از طبیعت پایدار و محیط‌بان تجربه کرده است که در گفت‌و‌گوی کوتاهی با ما در میان گذاشت.

• در دوره‌های آموزشی برگزار شده، چه هدفی را دنبال می‌کردید؟ 

 از سال 86 دوره‌های آموزشی ما شروع شده است. ما افراد جوامع محلی را در اطراف پناهگاه حیات‌وحش نایبندان طبس آموزش دادیم و آنها را با یوزپلنگ ایرانی و راه‌های مراقبت از آن آشنا کردیم. کلاس‌های ما در چهار روستای نایبند، زردگاه، فهاننج و پیکوه برگزار شد و هدف اصلی آن آموزش کودکان و نوجوانان بود.

• آموزش‌های شما شامل چه مواردی می‌شد؟ 

 ما از آشنایی با آب، خاک و گیاه شروع کردیم و چرخه طبیعت و علف‌خواران و گوشت‌خواران را توضیح دادیم. بعد از آن درباره ارزش‌های یوزپلنگ ایرانی صحبت کردیم و این‌که چه‌طور باید از انقراض آن جلوگیری کرد.

• خوب یورپلنگ ایرانی چگونه حیوانی است و چه ارزشی دارد؟

 زیرگونه منحصربه‌فردی است که فقط در ایران وجود دارد. در کل ایران بین 70 تا 100 قلاده داریم که بیشترین تعداد آنها در نایبندان هستند. یوزپلنگ ایرانی سومین پستاندار بزرگ است که بعد از شیر و ببر- که نسل آنها در ایران منقرض شده- باید به فکر مراقبت از آن باشم. اهمیت این مسئله وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم این پستاندار بزرگ، فقط در ایران وجود دارد و سریع‌ترین پستاندار خشکی است. محل زندگی آن مناطق خشک و گرمسیری است.

• چه‌طور می‌شود از انقراض آن جلوگیری کرد؟ 

 با حمایت از زیستگاه‌ها و طعمه‌هایش  شکار نکردن آن و حیواناتی مثل آهو که غذای اصلی آن هستند، و این که  در زیستگاه‌های آن دام کمتر برده شود تا منابع آبی کمتری اشغال و اقامتگاه‌های مردم هم در آنجا توسعه پیدا نکند. در بین همه اینها، حفظ شکارهای یوزپلنگ (آهو و جبیر) از همه مهم‌تر است. باید جلوی شکار آنها را گرفت. وقتی یوزپلنگ ایرانی غذا پیدا نکند به ناچار به کوهپایه می‌رود تا قوچ و میش شکار کند و چون برای این کار ساخته نشده دچار مشکل می‌شود. یکی دیگر از علت‌های از بین رفتن یوزپلنگ ایرانی تصادف‌های جاده‌ای است.

• چرا در این برنامه بیشترین تمرکز شما بر کودکان و نوجوانان بوده است؟

  ما روی بچه‌های دبستانی و راهنمایی کار کردیم، چون نقش آنها در آینده بسیار تأثیرگذار است. از طرف دیگر این آموزش‌ها برای اولین بار در این منطقه برگزار می‌شد و این نکته بسیار مهمی است که در جایی آموزش داده شود که مردم به طور مستقیم با مسئله درگیر هستند.

• استقبال دانش‌آموزان چه‌طور بود؟

  خیلی‌خوب. آنها تا ساعت 6 بعدازظهر در مدرسه می‌ماندند و به مرور می‌دیدیم که پسر بچه‌ای که در ابتدای کلاس کارش زدن گنجشک بود، الان حیوانی در خانه نگهداری می‌کند. آنها با منطقه‌ای که در آن بودند آشنا شدند و به این موضوع علاقه نشان دادند. آنها یاد گرفتند که مثل همیار پلیس می‌توانند روی پدر و مادرهایشان تأثیر بگذارند و به آنها آموزش دهند.