این در حالی است که نگاه به وضعیت کشورهای جدیدی که در فهرست لغو روادید قرار دارند از پایین بودن درآمد سرانه مردم آن کشورها و حتی وجود تنش‌های اقتصادی- سیاسی گوناگون در سرزمین‌های تازه‌وارد به فهرست سفر بدون ویزا به ایران حکایت دارد. پایین بودن درآمد سرانه گردشگران خارجی موضوعی است که تاثیر مستقیم در ورود آنها به کشوری گران از نظر گردشگری دارد.اقدام دولت در لغو روادید با برخی کشورها که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از آن به‌عنوان گامی در راستای تقویت و رونق گردشگری ایران یاد کرده است، از جمله موضوعاتی است که فعالان صنعت گردشگری در ایران را به واکنش وامی‌دارد.
بازدید از چند آژانس ورودی در تهران و اطلاع از مشکلاتی که آنها در موضوع جذب و ورود گردشگر به ایران دارند خود بیانگر تاثیر تصمیمات در رونق بخشی به گردشگری کشور است.کافی است سری به چند شرکت خدمات گردشگری در تهران بزنید و چند ساعتی پای صحبت صاحبان آژانس‌ها و مدیران بخش‌های مختلف این شرکت‌ها بنشینید تا متوجه شوید صنعت گردشگری ایران از چه موضوعات نگران‌کننده‌ای رنج می‌برد.
لغو روادید میان ایران و گرجستان طی روزهای گذشته در میان اخبار گردشگری مورد توجه قرار گرفت. پیش از آن نیز لغو روادید میان ایران و ارمنستان و لغو روادید ورود به ایران برای اتباع آذربایجان از جمله مواردی بود که مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان گردشگری قرار گرفت. لغو روادید به صنعت گردشگری ایران رونق می‌دهد؟ یا آن که گامی برای خروج بیشتر گردشگران ایرانی و رونق‌بخشی به اقتصاد کشورهای میزبان با شرایط اقتصادی نامناسب است؟
کمبود امکانات برای گردشگر
مدیر یکی از آژانس‌های گردشگری که از وضعیت گردشگری کشور چندان راضی نیست با اشاره به افزایش روزافزون تورهای خروجی کشور می‌گوید:«رونق‌بخشی به صنعت گردشگری نیازمند بسترسازی است که متأسفانه در ایران بستر لازم هنوز فراهم نیست.»
وی که در یکی از آژانس‌های تهران مشغول انجام مقدمات خروج گروهی از گردشگران ایرانی به یک کشور آسیای‌جنوب‌شرقی است چندان به بهبود وضعیت گردشگری ایران در سال‌جاری خوشبین نیست.
وی که نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش ذکر شود درخصوص تاثیر لغو روادید میان ایران و دیگر کشورها گفت:«متأسفانه در ایران کمبود امکانات برای گردشگر زیاد است.
شما از لغو روادید سخن می‌گویید. من می‌گویم چندین سال است که ایران و ترکیه لغو روادید هستند. ببینید تعداد ایرانی‌هایی که در هفته به ترکیه می‌روند و پول خرج می‌کنند چقدر است و تعداد اتباع ترکیه که به ایران سفر می‌کنند چقدر؟»
این فعال گردشگری معتقد است:«لغو روادید میان ایران و کشورهایی که در این فهرست قرار دارند، تاثیری در بهبود وضعیت گردشگری ایران ندارد. ولی ممکن است ایرانی‌ها را به دیدن کشورهای جدید ترغیب کند.»
راهی نیست
سوی دیگر این گزارش به مدیر فنی یک آژانس مسافرتی می‌رسد که می‌گوید:«کشورهایی مانند نیکاراگوئه و ونزوئلا با ایران لغو روادید هستند ولی عملا راه‌مناسبی برای رفتن به ونزوئلا از ایران وجود ندارد و همینطور برای آنها. مسافر ناچار است از یک مسیر اروپایی به ونزوئلا برود که الان مدتی است پروازهای آن از ایران قطع شده و دلیل آن هم معلوم نیست.»
به گفته کارشناسان گردشگری، ونزوئلا از جمله کشورهایی است که گردشگران ایرانی کمتر برای رفتن به آن کشور تمایل دارند و بیشتر اتباع پاکستان هستند که برای مسافرت از طریق ایران و برای کار به آن کشور درخواست سفر می‌دهند. آنها البته در برخی موارد آمارهای ارائه‌شده را نیز به چالش می‌کشند و می‌گویند ممکن است گردشگران ورودی به هر شهر ایران که سفر می‌کنند یک‌بار شمارش شوند و به همین دلیل از افزایش ورود گردشگر خبر می‌رسد.مدیر فنی یک آژانس خدمات مسافرتی در تهران هزینه پرواز به ونزوئلا که البته در فهرست لغو روادید با ایران نیز قرار دارد، به‌دلیل نبود پرواز مستقیم میان تهران و کاراکاس را20 تا 30 میلیون ریال اعلام می‌کند.
ایران گران است
درحالی‌که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به سفرای 57 کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی شرکت‌کننده در هفتمین اجلاس وزرای گردشگری کشورهای اسلامی در تهران گفت که «توسعه مبادلات و تعاملات میان ملل و دول اسلامی در قالب گردشگری، می‌تواند یکی از بزرگترین گردش‌های مالی را در جهان اسلام ایجاد کند»، ولی برخی فعالان صنعت گردشگری در کشور، سهم گردش مالی ایران از بازار گردشگری جهانی و حتی با روندی که در برخی کشورهای اسلامی رواج دارد را اندک می‌دانند.
«توفیقی» مدیر یکی از شرکت‌های خدمات گردشگری است که در حوزه ورود گردشگر به کشور فعالیت می‌کند. او را در یکی از خیابان‌های اطراف میدان فردوسی تهران و در دفتر کارش ملاقات کردم.
می‌گوید:«سفر به ایران در 2سال اخیر گران شده است. پیش از این بسته سفر به ایران 800 دلار برای یک گردشگر خارجی در یک هفته بود که اکنون تا 950 دلار افزایش یافته است.» انتقاد دیگر او به وضعیت بهداشتی برخی هتل‌ها و قیمت گران آنها در مقایسه با کشورهای دیگر منطقه است.
آنطور که توفیقی می‌گوید، او باید برای یک اتاق دو تخته در هتل کم ستاره همان میدان فردوسی که شبیه به یک آپارتمان است تا 200هزارتومان نیز پرداخت کند. عمده اعتراض مدیران شرکت‌های خدمات مسافرتی به قیمت هتل‌های کشور است که با استانداردهای ایران و نه استانداردهای بین‌المللی پایین‌ترین تعرفه آن برای یک گردشگر خارجی 750هزارریال است.
توفیقی موضوع تاثیر لغو روادید بر رونق گردشگری کشور را از زاویه‌ای دیگر می‌بیند و می‌گوید:«این موضوع به اعتقاد من به زیان شاغلان صنعت گردشگری و شرکت‌هایی است که در موضوع ورود گردشگر به کشور فعالیت می‌کنند.»
وی موضوع را اینگونه تحلیل می‌کند که ویزای ورود به ایران 75 دلار یا 50 یورو است. اگر خدمات ویزا برداشته شود شرکت‌ها نیز سوددهی نخواهند داشت. به گفته او سود اصلی شرکت‌هایی که در موضوع ورود گردشگر به کشور فعالیت می‌کنند در دریافت هزینه‌های اخذ ویزاست که معمولا تا 30دلار تخمین زده می‌شود.
ارزآوری یا ارزبری؟
فعالان بخش گردشگری و گردشگران هر دو بر این نکته تاکید دارند که ایران کشور گرانی برای سفر حتی برای خود شهروندان ایرانی است. شاید به همین خاطر است که ایرانی‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند به سفرهای خارجی بروند تا آنکه در شهرها و جاده‌های همین سرزمین پهناور به گشت‌وگذار بپردازند. به همه اینها باید «زیرساخت‌هایی» را که مدیران آژانس‌های مسافرتی در ایران می‌گویند «خراب است» اضافه کرد. امنیت نیز از دیگر مواردی است که در موضوع ورود گردشگر و ارزآوری کشور پس از لغو روادید اهمیت دارد. موضوعی که گفته می‌شود تبلیغات نقش زیادی در آن دارد. اکنون کشورهایی در فهرست لغو روادید قرار دارند، کشورهایی که حتی در تمام این سال‌ها نامی از برخی از آنها شنیده نشده است.
کیپ‌ورد، کومور، جیبوتی، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سیشل، تانزانیا، توگو، اوگاندا، بولیوی، دومینیکا، اکوادور، هائیتی، نیکاراگوئه، ونزوئلا، ارمنستان، بنگلادش، اندونزی، لائوس، ماکائو، مولداوی، مالزی، نپال، عمان، سریلانکا، تیمورشرقی، سوریه، ترکیه، کوزوو، جزایر کوک، ایالات فدرال میکرونزی، نیووی، پالائو، ساموآ و تووالو کشورهایی هستند که در فهرست لغو روادید جای گرفته‌اند. کشورهایی که باید دید آیا لغو روادید با آنها آنطور که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفته گامی است به سوی رونق گردشگری و کمک به ارزآوری و اشتغال در کشور؟ یا آنطور که شنیده می‌شود، وسیله‌ای برای خروج گردشگر و ارزبری بیشتر از ایران؟ آیا شهروندان برخی از این کشورها توان سفر به ایران و ارزآوری برای یکی از کشورهای گران گردشگری را دارند؟
