بوستان‌ها و باغ‌های بسیاری که در طول چند سال گذشته در جای‌جای این شهر احداث شدهاند، محلی برای گذران اوقات فراغت شهروندان شدهاند. برخی از این اماکن جلوه‌ای خاص از فرهنگ این مرز و بوم هستند مانند باغ‌موزه دفاع‌مقدس و برخی دیگر نیز جاذبه‌های اقلیمی این سرزمین را به تصویر می‌کشند مانند باغ پرندگان. هر چه هست، پایتخت نسبت به سال‌های گذشته، رنگین‌تر و دلپذیرتر شده است. اما ماجرا همچنان ادامه دارد و توسعه فضاهای تفرجگاهی همچنان پیش می‌رود.
بوستان جوانمردان
بوستان جوانمردان ایران حد فاصل بزرگراه شهید همت و شهید حکیم با وسعتی حدود 150هکتار احداث شده است. فاز اول این مجموعه در منطقه 22حدود 36هکتار وسعت دارد. این بوستان براساس طرح جامع شهر تهران و با اهداف کلی توسعه فضای سبز، جلوگیری از تصرفات غیرمجاز و سکونت‌های غیررسمی و افزایش سرانه گردشگری اجرا شده است. در این مجموعه محور‌های پیاده تفرجگاهی به طول 24کیلومتر، محور درشکه تفریحی به طول هشت‌کیلومتر، محور دوچرخه سواری به طول 8/7کیلومتر محلی برای تفریح شهروندان با سلایق گوناگون است.
.jpg "بوستان جوانمردان")
از اهداف طرح بوستان جوانمردان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
کنترل و مدیریت بر سیلاب‌های فصلی (اجرای مقاطع هدایت آب‌ها براساس سیلاب‌های 25، 100و 300ساله)
رفع آلودگی‌های زیست‌محیطی از سفره‌های آب زیرزمینی شهر تهران (جلوگیری از هدایت فاضلاب‌های همجوار به کانال، جمع‌آوری زباله‌های خطرناک از محیط پیرامون، جمع‌آوری زباله‌های ساختمانی و تأثیرات منفی آن بر آبخوان‌های زیرزمینی، احیای قنوات قدیمی و بهره‌برداری و تقویت آنها)
افزایش سرانه فضای سبز شهرتهران و استفاده حداکثری از اراضی پیرامون مسیل، جهت کاشت درختان و فضاهای سبز مؤثر بر بهبود شرایط آب و هوایی و حفظ و احیای باغ‌های کن به‌عنوان میراث تاریخ طبیعی شهر تهران
بهبود شرایط اجتماعی شهروندان حوزه غرب تهران (ساخت فضاهای خدماتی، ورزشی، فرهنگی و تفریحی در اراضی بالادست)
اجرای طرح، براساس ماندگاری مصالح و دستیابی به هدف توسعه پایدار
توزیع مناسب فضاهای تفرجی و گذران اوقات فراغت برای شهروندان تهرانی به جهت نیل به هدف پیشرفت و عدالت اجتماعی
احداث و توزیع فضاها بین تمامی گروه‌های سنی، جنسی و جسمی
افزایش سطح امنیت و ایمنی
احترام به طبیعت موجود، حفظ و احیای آن (بدون قطع حتی یک درخت) و حفظ ترانشه‌های باارزش طبیعی با رعایت حریم 15متر از آنها
بهبود منظر شهری تهران و به‌ویژه حوزه غرب تهران و رفع آلودگی‌های بصری
ایجاد پهنه مناسب جهت پذیرایی و اسکان شهروندان در مواقع بحران و زلزله
افزایش جاذبه‌های گردشگری و ضریب اقامت گردشگران در شهر تهران (گردشگری طبیعی- اکوتوریستی، گردشگری فرهنگی، ورزشی و گردشگری شهری و در نهایت دستیابی به سطح کیفی پارک‌های سلامت)
هویت‌بخشی مجموعه از طریق احداث عناصر کالبدی مانند تندیس‌های مشاهیر و جوانمردان ایرانی و معرفی فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی به گردشگران داخلی و خارجی
افزایش حس تعلق ساکنین و جوانان به محل زندگی خود
پیوند مناطق همجوار به یکدیگر از طریق احداث فضاهای سبز و پهنه‌های کالبدی باارزش
سطح‌بندی پهنه طرح و اراضی پیرامون به کاربری منطقه‌ای، ملی و فراملی
جلوگیری از تصرفات غیرمجاز
این بوستان دارای فضاهای جالب برای رده‌های مختلف سنی به شرح زیر است:
برای سنین زیر 14سال: فضای بازی کودکان به مساحت 920مترمربع، سافت گیم به مساحت 940مترمربع، هایلند پارک به مساحت 2300مترمربع
برای سنین بالای 14سال: اسکیت پارک آموزشی و حرفه‌ای به مساحت 4600مترمربع، مجموعه راپل به مساحت 1300مترمربع، فضای بازی‌های فوق مدرن مکانیکی به مساحت 800مترمربع، زمین بازی‌های چندمنظوره به مساحت 1355مترمربع، سایت شطرنج به مساحت 800مترمربع، تنیس روی میز و فوتبال دستی به مساحت 500مترمربع
فضای تندرستی نیز برای سالمندان و ناتوانان جسمی و کودکان به مساحت 550مترمربع
این در حالی است که فضایی به باغ گیاه‌شناسی به مساحت 200مترمربع اختصاص داده شده است که برای افزایش دانش گیاه‌شناسی بازدیدکننده‌ها، گیاهان و درختان استفاده شده با پلاک‌های ویژه معرفی شدهاند.
فضاهای فرهنگی این بوستان به مسجدی با مساحت 1000مترمربع، سکوهای اجتماعات 300نفره ویژه اجرای مراسم فرهنگی و مذهبی، سکوهای اجتماعات 1200نفره شامل سایت و سکوهای 850نفره جنوب و نیزغرفه‌های فرهنگی اختصاص داده شده است.
در فضاهای ویژه و خاص این بوستان می‌توان موارد زیر را نام برد:
آبنمای موزیکال به مساحت 8130مترمربع با آخرین تکنولوژی‌های پیشرفته مکانیکی و نمایش‌های لیزری
خانه سلامت و ورزشی به مساحت 650مترمربع برای ارتقای سطح دانش سلامت اجتماعی
برکه پرندگان به مساحت 900مترمربع
دریاچه مصنوعی چیتگر
بزرگ‌ترین دریاچه خاورمیانه در منطقه22 در حال ساخت است. دریاچه مصنوعی چیتگر در ابعاد مختلف گردشگری و زیست‌محیطی کارکردهای بسیاری خواهد داشت. به اعتقاد کارشناسان از آنجا که جهت وزش بادهای موسمی تهران از غرب به شرق است این طرح در بحث زیست‌محیطی در کاهش آلودگی و تلطیف هوای تهران نقش مؤثری خواهد داشت.
.jpg "بوستان ولایت")
پرسه در اسناد طرح تفصیلی
موقعیت دریاچه مصنوعی چیتگر در اسناد طرح تفصیلی منطقه مصوب سال78 براساس شیب‌های طبیعی و فرم و شکل خاص این محدوده در جنوب کوهپایه رشته کوه البرز تعیین شده است. در این طرح و در ضلع شرقی و شمالی دریاچه و امتداد آن تا رود دره ورد آورد طرح ویژه‌ای با نام چهار باغ نیز دیده شده که کاربری‌های بسیار متنوعی را به‌خود می‌بیند؛ مواردی چون تفریحی، گردشگری، فرهنگی، رفاهی، ورزشی، اداری، پارکینگ، اماکن مذهبی و تجاری. موضوع ساخت دریاچه و انجام مطالعات و روند اجرای آن همراه با مجموعه‌های تفریحی در دو مرحله اجرایی می‌شود و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. فاز‌یک طرح، شامل ساخت بند انحرافی روی رودخانه کن، سیستم انتقال آب، آب بند و سد به همراه ادامه بزرگراه حکیم در محدوده قرارگیری سد است. جزیره‌های آبی، بوستان‌های آبی و فضای مرتبط با بازی‌های آبی و سرگرمی و اقامتی از جمله موارد دیگری است که در فاز دوم این دریاچه مصنوعی به بهره‌برداری می‌رسد.
مروری بر تاریخچه ساخت دریاچه
در سال85 طرح تفصیلی منطقه22 مورد بازنگری قرار گرفت که با توجه به برخی موانع موجود و مطالعات ترافیکی، محدوده شهید حکیم در این طرح جا به جا و عبور آن از محدوده دریاچه قطعی شد. در ادامه این بازنگری در طرح تفصیلی، مطالعات اجرای دریاچه نیز شروع و در نهایت حوزه دریاچه با مساحت کل 360هکتار و حوضچه آبگیر با مساحت 134هکتار و پهنه ساحلی یا پیرامونی با مساحت حدود 85هکتار وارد مرحله نخست روند اجرایی شد. گفتنی است از زمان انجام این بازنگری‌ها مدیریت شهری با جدیت به‌دنبال روند اجرای مراحل ساخت دریاچه مصنوعی بوده که به‌دلیل وجود مالکیت‌های خصوصی املاک محدوده پیش‌بینی شده طرح و نبود دسترسی به مالکان برای توافق بر سر تملک، روند شروع کار به تأخیر افتاد. با وجود این در راستای اجرای هر چه سریع‌تر این طرح، با تدابیری که مدیریت شهری در این خصوص اندیشید فراخوان‌های بسیاری برای تملک املاک ارائه شد تا در نهایت بخش عمده‌ای از این اراضی به مالکیت شهرداری درآمد و در سال89 دریاچه مصنوعی چیتگر وارد مرحله اجرا شد و از آن زمان تا‌کنون به شکل مستمر فاز اول آن در دست انجام است و مراحل پایانی خود را طی می‌کند.
چشم‌انداز
دریاچه مصنوعی چیتگر به‌عنوان محور توسعه منطقه 22 موجب شکوفایی اقتصادی و تعاملات اجتماعی بسیاری در این منطقه از پایتخت خواهد شد. با هدف بهره‌برداری از پتانسیل‌های ایجاد شده توسط دریاچه، محدوده 800هکتاری پیرامون دریاچه موضوع مطالعات طراحی شهری و ایجاد فضاهای شهری متنوع قرار گرفته است. در اجرای این پروژه مشاور مادر با راهبری مدیریت طرح، در کیفیت فضایی خروجی‌های مطالعات سایر مشاوران شامل بدنه سد، دریاچه، ادامه مسیر بزرگراه شهید حکیم و ابنیه فنی آن، به‌منظور خلق فضاهای سرزنده با غنای حسی و منحصر به فرد نظارت دارد.
حمل‌ونقل عمومی وابسته به خطوط ریلی سریع (خط متروی تهران- کرج) و سبک (درون محور چهارباغ) همراه با اولویت تردد پیاده و دوچرخه در محور چهارباغ و پهنه ساحلی حول دریاچه، رفت و آمد در این پروژه را میسر می‌سازد. بزرگراه شهید حکیم با عبور از جنوب سد، اثرات مخرب زیست‌محیطی بر دریاچه نخواهد داشت. همچنین جزیره مصنوعی، اسلالوم (ورزش آبی در موج‌های خروشان)، پارک ورزش‌های آبی، قایقرانی و... از کاربری‌های شاخص و جاذب گردشگر در دریاچه خواهند بود. در ضمن بهره‌گیری از ضوابط طراحی شهری و شهرسازی در طراحی جداره‌های مشرف به دریاچه، طراحی مناظر راهبردی و محلی، ایجاد دید از دریاچه به پیرامون و برعکس، نورپردازی در شب، معماری رواق و کوشک بالای تاج سد با الهام از معماری سنتی ایرانی بر ویژگی‌های خاص طرح خواهد افزود.
بوستان ولایت
ماجرا از 17 اسفند‌ماه سال89 آغاز شد؛ هنگامی که مقام معظم رهبری به مناسبت هفته درختکاری به پادگان قلعه مرغی رفت و با کاشت دو درخت اعلام کرد که این پادگان قدیمی به بوستانی برای مردم جنوب شهر تبدیل شود. همین فرمایش رهبر معظم انقلاب، موجب آغاز بی معطلی کار فشرده 77روزه برای ساخت این بوستان شد و شهرداری تهران توانست در سوم خرداد‌ماه سال 90بیش از 70هکتار از این پادگان 270هکتاری را به بوستان تبدیل کند. مسئولان شهری تهران این بوستان را عیدانه مقام معظم رهبری به مردم جنوب شهر دانستند و هم‌اکنون این بوستان یکی از تفرجگاه‌های مردم تهران است.
بوستان ولایت در تهران، انتهای اتوبان نواب، تقاطع اتوبان تندگویان و در زمین‌های پادگان قلعه مرغی قرار دارد.
این پروژه شامل رینگ سواره پیرامونی، پیست‌دوچرخه‌سواری، گشتگاه پیاده (باغراه ایرانی)، مسیرتندرستی، زمین‌های بازی کودکان و بزرگسالان، پیست اسکیت، سرویس‌های بهداشتی و... است. اطراف سایت به طول 3/6کیلومتر است که کاربری‌هایی همچون پیست دوچرخه‌سواری، مسیر سلامت، مسیر چند منظوره، باغات و همچنین بسیاری از کاربری‌های ورزشی، خدماتی و تفریحی در آن واقع شده است.
وسعت و موقعیت این محدوده در شهر تهران و همچنین هویت تاریخی موجود در آن با توجه به کاربری‌های گذشته، اهمیت ویژه‌ای به این پروژه بخشیده است.
.jpg "بوستان ولایت")
برخی از ویژگی‌های بوستان ولایت:
ضوابط و مقررات اجتماعی و فرهنگی برای کاربری‌های داخلی به‌منظور بهره‌وری حداکثری برای تمامی گروه‌های جنسی، جسمی و سنی
تأمین امنیت اجتماعی
برجا گذاشتن بزرگ‌ترین تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در سطح شهر
الگویی مناسب جهت توسعه درونی سایر کلانشهرها
هویت این بوستان مجموعه‌ای از عملکردهای تفریحی، اوقات فراغت و تفرجگاهی است.
استفاده از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و تصویری
اشتغال‌زایی
مکانی مناسب برای تخلیه روحی و روانی و کاهش فشار کار و فعالیت روزانه و کاهش اثرات منفی روی خانواده‌ها
افزایش علاقه‌مندی جوانان و ساکنین به محل زندگی خود
با نصب تندیس‌هایی از بزرگان، مشاهیر، هنرمندان، مردان جنگ و مقاومت در محدوده بوستان، شناخت ارزش‌های بالای مردانگی و جوانمردی برای ساکنین محلات پیرامون مجموعه و همچنین گردشگران فراهم خواهد شد.
بوستان ولایت با توجه به محاسبات انجام شده، پذیرش حداقل 150هزار نفر در روز را دارد و نکته حائز اهمیت در این مجموعه همجواری سایت با اتوبان‌های نواب، حق‌شناس، شهید چراغی و نزدیکی به اتوبان‌های بهشت و آزادگان است.
وجود ایستگاه خط شماره سه متروی تهران نیز از نکات قابل توجه دسترسی سایر گردشگران به مجموعه است.
همچنین در مجموعه بوستان ولایت چندین مجموعه پارکینگ روباز با گنجایش نهایی 3500 دستگاه اتومبیل به همراه کندروی سراسری پیرامونی که موجبات عدم‌نفوذ بار ترافیکی وسایل نقلیه به اتوبان‌های اطراف را به همراه خواهد داشت، از مزیت‌های قابل تامل این مجموعه است.
شهربازی ملی هزارویک شهر
شهربازی ملی هزار و یک شهر در غرب تهران ساخته می‌شود. به گفته کارشناسان از آنجا که تعداد پارک‌های تفریحی در ایران و به‌ویژه در تهران بسیار کم است و پایتخت فاقد مرکز تفریحی - سرگرمی در سطح استانداردهای بین‌المللی است، این مجموعه احداث می‌شود.
این مجموعه در زمینی به مساحت حدود 140هکتار، واقع در اراضی چیتگر، شمال اتوبان شهید خرازی در امتداد بزرگراه شهید همت غرب شهرک شهید باقری قرار دارد که کلنگ آن توسط دکتر قالیباف شهردار تهران در سال90 به زمین زده شد.
.jpg "شهربازی ملی هزار و یک شهر")
مسئولان مجموعه هزارو یک شهر اهداف بسیاری را برای ساخت این پروژه دنبال می‌کنند که می‌توان به برخی از آنها بدین گونه اشاره کرد:
ترویج برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی مبتنی بر هویت ملی و مذهبی
جهت‌دهی و ارتقای کمی و کیفی گذران اوقات فراغت و تفریح با ترویج و تقویت رفتارهای فرهنگی
زمینه‌سازی رشد و گسترش صنایع فرهنگی
گسترش و معرفی هنرهای بومی و کاربردی
معرفی ارزش‌های معماری و شهرسازی ایران اسلامی از طریق احداث بناها و نشانه‌های نمادین
ایجاد و ارتقای کمی و کیفی فضای سبز تهران
فضای تفریحی - ملی خانواد محور
کمک به رونق اقتصاد کشور (تولید ناخالص داخلی) و اقتصاد شهری (اشتغال‌زایی)
کمک به رونق اقتصاد گردشگری از طریق جذب گردشگران داخلی و خارجی
ارتقای جایگاه دهم ایران در میان هجده کشور منطقه آسیای مرکزی از نظر درآمد گردشگری
بهبود جایگاه ایران از رده 80جهان به لحاظ جذب گردشگر به‌دلیل جذب تنها
0/24درصد از گردشگران جهانی
جلوگیری از خروج حداقل سالانه چهارمیلیارد دلار ارز توسط گردشگران ایرانی به سایر کشورها
جمعیت جوان کشور و تمرکز جمعیتی در تهران
عدم‌وجود مرکز تفریحی- سرگرمی در سطح استانداردهای بین‌المللی
از ویژگی‌های خاص و ارکان این پروژه می‌توان اینگونه گفت که بزرگ‌ترین شهر بازی مدرن خاورمیانه و یکی از 10 شهربازی بزرگ حال حاضر جهان
هتل‌های سه، چهار و پنج ستاره بین‌المللی
مجتمع سینمایی با 16 سالن استاندارد سینمایی
مسجد بزرگ و منطبق بر معماری مدرن اسلامی ایرانی
آمفی تئاتر، گالری‌های هنری و سایر المان‌های فرهنگی و هنری
پارک آبی، خیابان سرگرمی، پارکینگ‌های فضای باز و طبقاتی
ایجاد اشتغال برای بیش از 13هزار نفر به‌صورت مستقیم و حدود 52هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم
ایجاد فرصت بی‌نظیر جهت جذب گردشگر خارجی به کشور و بالارفتن توان صادرات کشور
ایجاد فرصت تفریح و تخلیه هیجان برای مردم به‌خصوص جوانان
کاهش چشمگیر هزینه‌های مربوط به ناهنجاری‌های اجتماعی
افزایش سرانه فضای سبز منطقه
مشارکت شهرداری تهران با بخش خصوصی
زمان بهره‌برداری و برآورد هزینه
کل اجرای پروژه تا بهره‌برداری، اعم از مطالعات، طراحی‌ها و عملیات اجرایی تا پایان فاز سه، حدود شش سال طول می‌کشد که بعد از اتمام طراحی و تأیید نقشه‌های اجرایی به این شرح است:
فاز اول شامل احداث مسجد- شهربازی و خیابان سرگرمی- پارک آبی و پارکینگ به‌مدت دو سال
فاز دوم شامل احداث مرکز همایش‌های ملی و مجتمع اداری به‌مدت سه سال
فاز سوم شامل احداث مجتمع تجاری و پارکینگ - مجتمع فرهنگی و سینمایی - هتل سه و چهارو پنج ستاره به‌مدت پنج سال
مطابق زمانبندی صورت گرفته فاز اول مجموعه تفریحی- فرهنگی هزار و یک شهر شامل شهربازی و پارک آبی و خیابان سرگرمی در سال92 به بهره‌برداری خواهد رسید.
پیش‌بینی بازدید‌کننده شهر بازی در زمان افتتاح 5/4 میلیون نفر در افق طرح و اجرای طرح‌های توسعه 9میلیون بازدید‌کننده است. همچنین پیش‌بینی بازدید‌کننده در زمان افتتاح پارک آبی 600هزار نفر و در افق طرح یک میلیون نفر است.
طراحی شهربازی بر مبنای هفت دیار و مشتمل بر بازی‌ها و سرگرمی‌های متنوع و مرتبط با گروه‌های سنی مختلف و مطابق با جدید‌ترین و پیشرفته‌ترین تکنولوژی شهربازی‌های جهان است.
