اما مذاكرات هسته‌اي ايران و كشورهاي عضو 1+5كه از دولت نهم آغاز شده و تا امروز ادامه دارد، حواشي زيادي را به‌خود ديده كه شايد بعضا مسير مذاكره را تغيير داده است. هر چند در دوره‌هاي مختلف سياست ايران در قبال مذاكرات هسته‌اي متفاوت بود و در برخي دوره‌ها ايران تلاش داشت موضوعات مختلف همچون مسائل منطقه‌اي مانند حل بحران سوريه و بحرين را وارد دستور كار مذاكرات كند اما در دوره اخير و پس از سپردن سكان مذاكرات به وزارت امور خارجه، ايران تلاش كرده از تأثير هر موضوع حاشيه‌اي بر مذاكرات ممانعت به عمل آورد. اما حالا اين طرف غربي است كه طرفدار گفت‌وگو درباره اوكراين، عراق، سوريه و بحث‌هاي حقوق بشري در ميانه مذاكرات است.ناظران سياسي معتقدند تحت اين تلاش بود كه تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي كشورمان توانست بعد از حدود 3ماه با طرف مقابل به توافق ژنو برسد.
اما در حاشيه مذاكرات هسته‌اي در دولت يازدهم كه از مهرماه سال گذشته آغاز شد، موضوعات مختلفي مطرح شد كه ممكن بود مسير مذاكرات را تغيير دهد. آخرين موضوعي كه در حاشيه مذاكرات هسته‌اي مطرح و حتي ممكن است در آينده موجب انحراف مذاكرات شود، بحث قرارداد نفتي تهران- مسكو است كه هرچند هنوز صحت و سقم اين قرارداد تأييد نشده، اما آمريكايي‌ها آن را تهديدي براي ادامه مذاكرات هسته‌اي ايران و كشورهاي عضو 1+5عنوان كرده‌اند. در ادامه مهم‌ترين حواشي مذاكرات هسته‌اي در دولت حسن روحاني را بررسي مي‌كنيم.
- انفجارهاي لبنان و مذاكرات هسته اي
30بهمن‌ماه سال 92دفتر نمايندگي فرهنگي كشورمان در بيروت هدف عمليات تروريستي قرار گرفت كه دست‌كم ۶ نفر شهيد شدند. با توجه به همزماني اين عمليات تروريستي با مذاكرات هسته‌اي كه از روز قبل بين ايران و كشورهاي عضو گروه 1+5در وين در حال برگزاري بود، پيش‌بيني مي‌شد بر مذاكرات تأثير بگذارد؛ چرا كه مسئوليت اين انفجار تروريستي از سوي گروهك «عبدالله العزام» وابسته به القاعده پذيرفته شده بود و تروريست‌ها عنوان داشتند كه اين انفجار در تلافي حمايت ايران از بشار اسد و حضور ايران در سوريه است. اين در حالي بود كه 4عضو حاضر در گروه 1+5منتقد سياست‌هاي بشار اسد و حامي مخالفان حكومت سوريه بودند. از سوي ديگر چند‌ماه از توافقنامه موقت ژنو گذشته بود و طرفين بحث بر سر موضوعات اساسي را در دستور كار خود داشتند.
- ديدار جنجالي اشتون در تهران
اسفندماه سال گذشته كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در پاسخ به دعوت محمدجواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان به‌منظور ديدار و گفت‌وگو با مقامات كشورمان به تهران آمد. او در سفر به تهران ضمن ديدارهاي فشرده ديپلماتيك، با برخي محكومان فتنه 88ديدار كرد كه به گفته وزارت امور خارجه كشورمان، بدون هماهنگي صورت گرفت. اين حاشيه كه قبل از مذاكرات هسته‌اي شكل گرفت، دامنگير دور بعدي مذاكرات شد چرا كه گفته شد شام كاري ظريف و اشتون در جريان مذاكرات هسته‌اي كه 26تا 29اسفندماه 92در وين برگزار شد، به‌خاطر اعتراض هيأت ايراني به ديدار مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا با محكومان فتنه 88لغو شد.
- جدال ميان اعضاي1+5
مذاكرات هسته‌اي كه آخرين روزهاي اسفند سال گذشته برگزار شد، حاشيه ديگري نيز داشت كه مربوط به بحران اوكراين و رويارويي روسيه و غرب بود. بحران اوكراين از 2جهت مي‌توانست بر مذاكرات هسته‌اي ميان كشورمان و كشورهاي عضو 1+ 5تأثير بگذارد؛ نخست، شكاف بين اعضاي گروه 1+5يعني آمريكا، انگليس، فرانسه، چين، روسيه و آلمان بود كه مي‌توانست مواضع روسيه را به ايران نزديك و از كشورهاي غربي دور كند.
از سوي ديگر كمرنگ‌شدن اتحاد كشورهاي عضو 1+5باعث مي‌شد كه مذاكرات هسته‌اي از توافق نهايي دور شود. برخي تحليلگران معتقد بودند درصورتي كه بحران بين آمريكا و روسيه عميق‌تر شود، مسكو مي‌تواند بار ديگر از كارت ايران استفاده كند و اين يعني عدم‌حصول نتيجه نهايي درباره مذاكرات هسته‌اي ايران، هر چند نمي‌توان تأثير بحران اوكراين و جدايي كريمه بر مواضع كشورهاي عضو 1+5در مواضع هسته‌اي را ناديده گرفت، اما طرفين در جريان مذاكرات هسته‌اي با ايران كمتر اين موضوع را كه منجر به تحريم يكطرفه روسيه از سوي آمريكا و اتحاديه اروپا شده مدنظر قرار مي‌دهند. جالب آنكه محمدجواد ظريف پيش از آغاز مذاكرات هسته‌اي در وين در واكنش به تأثير تنش ميان روسيه و آمريكا گفته بود كه مذاكرات دشوارتر خواهد بود و انتظار توافق در اين دور وجود ندارد.
- مقابله مشترك با داعش
مذاكرات هسته‌اي در خرداد امسال هم حاشيه بزرگي به همراه داشت و آن حمله تروريست‌هاي داعش به مناطقي از عراق بود. درحالي‌كه آمريكا بسيار متمايل بود در حاشيه مذاكرات هسته‌اي راجع به وضعيت عراق و احتمال همكاري 2كشور براي مقابله با تروريست‌ها با ايران رايزني كند اما ايران اين موضوع را به كلي رد كرد. با اين همه در روز نخست مذاكرات و در جريان مذاكرات 3جانبه ايران، آمريكا و اتحاديه اروپا كه 26خرداد برگزار شد، خبر رسيد طرفين سر موضوع داعش مذاكره كردند. اين خبر بعدا از سوي ايران تكذيب شد. ظريف هم گفت در آغاز مذاكره فقط به وضعيت عراق اشاره مختصري شد.
نظر شما