گزارش همشهری آنلاین از نشست استراتژی آمریکا در قبال ایران پس از برجام

به گزارش خبرنگار همشهري آنلاين، دكتر ناصر هاديان استاد روابط بين‌الملل دانشگاه تهران، دكتر فواد ايزدي عضو هيات علمي دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران، دكتر ابراهيم متقي استاد علوم سياسي دانشگاه تهران و دكتر حسن بهشتي‌پور كارشناس مسائل بين‌الملل، ديدگاه‌هاي خود را در حوزه استراتژي ايالات متحده آمريكا در قبال ايران پس از برجام بيان كردند.

ناصر هاديان به عنوان اولين سخنران اين نشست، سياست آمريكا در قبال سه منطقه دنيا را سياست «موازنه از راه دور» ناميد و گفت: اين سياست در مواقعي اتخاذ مي‌شود كه منابع مالي، نظامي و سياسي يك كشور كم مي‌شود. لذا آمريكا به عنوان تنها قدرت جهاني موجود، چون درگير دو جنگ بود و نيروهايش خسته و منابعش محدود بودند، دست از سياست هژمونيك خود برداشت و به سمت سياست موازنه از راه دور رفت.

استاد روابط بين‌الملل دانشگاه تهران در جمع‌بندي سخنانش اظهار داشت: سياست آمريكا مانند اسرائيل نيست اما آن‌قدر هم نگران نيست كه همين الآن بخواهد نيرو پياده كند و وضعيت را تغيير دهد. آمريكا از هرج و مرجي كه در منطقه است خيلي هم ناراحت نيست و انگيزه اين را ندارد كه بخواهد وارد تغيير وضعيت خاورميانه شود.

دكتر ابراهيم متقي استاد علوم سياسي دانشگاه تهران، ديگر سخنران نشست «استراتژي ايالات متحده آمريكا در قبال ايران پس از برجام» گفت: فضاي آمريكا را در قالب وضعيت برنامه‌ريزي شده راهبردي مي‌بينيم. آمريكا يك قدرت بزرگ جهاني است كه براي قرن 21 برنامه تثبيت موقعيت دارد لذا ناچار است ابزارهاي قدرت، تاكتيك‌ها و استراتژي‌هايش را همواره متناسب با وضع موجود تغيير دهد و دگرگون كند.

وي با بيان اينكه آمريكا امروز بر اساس سند دفاع ملي، سند امنيت ملي و گزارش امنيت ملي كاخ سفيد (2015) خاورميانه را به عنوان يكي از حوزه‌هاي اصلي چالش‌هاي مديريت جهاني خود مي‌بيند، تصريح كرد: در اين فضا رويكرد مسلط و محور اصلي تفكر امنيتي آمريكا مبتني بر بهره‌گيري از الگويي است كه بر اساس آن بسياري از اقدامات در محيط آشوبزده را توسط ديگران انجام مي‌دهد.

متقي افزود: الگوي رفتاري آمريكا در دوران اوباما، كنترل بازيگران منطقه‌اي توسط خود بازيگران است تا در وضعيت درگيري، انرژي‌شان كاهش پيدا كند. امروز مدل و الگوي بازي آمريكا، مدل جنگ كم‌شدت است اما كنش‌هاي گزينشي هم وجود دارد. بحث آمريكايي‌ها اين است كه در محيط آشوب وجود داشته و خودش مديريت آشوب را داشته باشد؛ به اين معنا كه آشوب را از يك حوزه جغرافيايي به يك حوزه جغرافيايي ديگر منتقل كند.

وي درباره نگاه آمريكا به حوزه هسته‌اي ايران نيز اظهار داشت: هر مذاكره و كلامي مبتني بر قالب‌هاي راهبردي تعيين‌شده منسجم است. راهبرد آمريكا در ارتباط با بحث هسته‌اي ايران اين بود كه چه كند تا ايران را كنترل و قدرتش را مضمحل كند، اراده‌اش را براي ايفاي نقش منطقه‌اي كاهش دهد و ديگر اينكه زمينه را براي تضادهاي داخلي افزايش دهد.

متقي ادامه داد: نگاه آمريكايي‌ها اين بود كه بازي با ايران را طوري انجام دهد كه در چارچوب مدل «سوسيس برشته» باشد؛ يعني حل موضوعات با كشورها در يك فرآيند طولاني با هدف كاهش قدرت طرف مقابل تا مرحله به مرحله كشورها از خطوط قرمزشان عقب‌نشيني كنند. اين يك وضعيت ابهام امنيتي درباره ايران ايجاد مي‌كند چون ايران در مذاكرات ديپلماتيك 7 خط قرمز داشت اما هيچ كدام از آنها رعايت نشده است.

دكتر حسن بهشتي‌پور كارشناس مسائل بين‌الملل نيز برجام را به عنوان يك نقطه عطف تاريخي در ابران، منطقه و جهان دانست و گفت: اين يك توافق تاريخي است. بعد از 37 سال ايران و آمريكا بدون اينكه از مواضع اساسي خود عدول كنند به يك توافق رسيدند. در برجام توانستيم به مدلي برسيم كه از يك جنگ جلوگيري كرده است و همچنين نتيجه برجام ضريب تهديد عليه كشور را كاهش و ضريب امنيت در كشور را افزايش مي‌دهد.

دكتر فواد ايزدي عضو هيات علمي دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران نيز در اعلام نتايج يك مطالعه درباره تفكرات مختلف موجود در آمريكا نسبت به ايران، به چهار گروه اشاره كرد كه در آمريكا در حوزه ايران كار حرفه‌اي جدي انجام مي‌دهند. چكيده اظهارات ايزدي درباره اين چهار گروه در جدول آمده است: