سید محمد بهشتی رییس ایکوم ایران، این مطلب را در پنجمین همایش موزه علوم و فناوری "جامعه پایدار و جایگاه موزه در ترویج علم سبز" که در محل موزه ملی ایران برگزار شد مطرح کرد.
او با اشاره به اینکه ایران یک سرزمین داینامیک (پویا) است تصریح کرد به همین دلیل منابع و منافع زیستی در این سرزمین بر خلاف اروپا که هر دو بالفعل‌اند، بالقوه هستند.
وی افزود: مهمترین چالش بشر برای اینکه امکان زیست را در این سرزمین فراهم کند این بوده که حجاب پیش روی این موانع و منابع را از پیش رو بردارد زیرا در غیر اینصورت امکان زیست برایش فراهم نمی‌شد و وسیله‌ای که برای برداشتن این حجاب در اختیار داشته همان چیزی است که امروزه به عنوان علم از آن یاد می‌کنند.
بهشتی تصریح کرد: از این رو است که کیفیت تعامل انسان با محیط در این سرزمین با محیط‌های دیگر تفاوت ماهوی پیدا می‌کند و طبعا یک چیزهایی به وجود می‌آید که محصول تلاش و کوششی است که در این سرزمین اتفاق افتاده است.
وی با رد این مدعا که علمی که اینجا پدید آمده با علمی که در مناطق دیگر به وجود آمده متفاوت بوده است تصریح کرد: ولی یافته‌های علمی اینجا وجود داشته که تنها در این سرزمین یافت می‌شده و بعد‌ها تمام بشریت از آن استفاده کرده‌اند.
بهشتی با بیان اینکه در ایران با وجود کم آبی تعدادی رودخانه وجود دارد که هر چهار مرحله شکل‌گیری را دارا هستند این چهار مرحله را شامل آغاز از سرچشمه، خروج از کوهستان، جریان‌یافتن در دشت و به دریا پیوستن اعلام کرد.
او تصریح کرد که در این چهار مقطع رفتار رودخانه کاملا با یکدیگر متفاوت است و اگر قرار باشد سازه، سد، بند و... در مسیر آن ایجاد شود بنا به اینکه در کدام مرحله و مقطع است شرایط مختلفی را دارد.
وی با بیان اینکه در اروپا به دلیل نبود کوهستان عمدتا تنها مرتبه سوم و چهارم را داریم اظهار داشت: به طبع سازه‌هایی که در این سرزمین ساخته شده موکول به رفتار آب در این دو مقطع است.
و اگر گذشتگان ما می‌خواستند سازه‌ای در مقطع اول و دوم رودخانه ایجاد کنند ناگزیر بوده‌اند که خودشان معمایش را حل و فصل کنند و دانشش را به دست آورند از این رو است که درمیابیم از ابتدا ناگریز بوده‌ایم که دانش از قوه به فعل درآوردن منابع زیستی را عملا در سرزمینمان تمرین کنیم.
بهشتی با تاکید بر ضرورت توجه به اکوسیستم در سرزمینی مانند ایران گفت: در سرزمینی مانند اروپا رفتارهای وسیعی باوجود اکوسیستم شکل گرفته زیرا اگر می‌خواستند از اعماق تاریخ مبتنی بر آن رفتار کنند شرایط زیست برایشان مانند سرخپوستان شمال امریکا می‌شد ازاین رو ناگزیر از خروج اکوسیستم بودند.
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: اما برای فراهم کردن امکان زیست در یک سرزمین مثل سرزمین ما باید به اکوسیستم توجه می‌کردند و اگر اقدام به خروج از اکوسیستم می‌کردند به دلیل حساسیت‌های اکوسیستم در سرزمین ما، اکوسیستم همان بلایی را سرشان می‌آورد که در 60 سال اخیر سر ما آمده است زیرا از زمانیکه پول نفت وارد چرخه اقتصادی ما شد رفتاری باوجود اکوسیستم با سرزمینمان کردیم به همین دلیل هم اکوسیستم دارد ما را به بیرون از خودش پرتاب می‌کند.
وی خشک‌شدن دریاچه‌ها، فرو‌نشست زمین، هجوم ریزگرد‌ها را نتیجه همین رفتارها دانست و افزود: این در حالی است که گذشتگان ما متوجه بوده‌اند که اگر می‌خواهیم در شرایط حداکثری زیست ایجاد کنیم این موکول است به اینکه حتی اکوسیستم را هم از قوه به فعل درآورده و آن را ارتقا بخشیم.
بهشتی با بیان اینکه توسعه در سرزمین ایران از گذشته با ابتنای به اکوسیستم بوده است گفت: هنر ما در این بوده که علمی را پدید آوریم که به ما اجازه دهد با ابتنای به اکوسیستم شرایط حداکثری زیست را در سرزمینمان ایجاد کنیم.
گیاهانی نظیر خرما، گندم، برنج و... بنا به مطالعات باستان‌شناسی در همین سرزمین اهلی شده‌اند و پیوند‌زدن در کشاورزی هنر مردم این سرزمین بوده است به شکلی که با ابتنای به اکوسیستم یک درخت آن را اعتلا می‌بخشیم.
او با اشاره به عنوان همایش گفت: ایران با اینکه در دوره اخیر حالش خراب شده ولی در گذشته تاریخی‌اش حرف زیادی برای گفتن داشته زیرا که مردم این سرزمین دانشی را به دست آورده بودند که به آنها اجازه داده بود هزاران سال در این سرزمین زندگی کنند.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: در بسیاری از سیاحت‌نامه‌ها چیزی که مکرر به آن اشاره شده این است که همگان تعجب کرده‌اند که ایرانی‌ها چرا این سرزمین را برای زندگی انتخاب کرده‌اند که شرایط زیست در آن موجود نبوده است.
وی در پایان اظهار داشت: با همین رویکرد و ابتنای به نوع دانشی که از قوه به فعل درآوردن بوده امکان زندگی در این سرزمین برای ما ایجاد شده است و از عجایب روزگار این است که هنوز سرزمین ما یک سرزمین داینامیک و بالقوه است وهنوز هم اگر قرار باشد که قصد زیستن در آن را داشته باشیم کافی است که به همان نوع کیفیت از دانش رجوع کنیم و با تکیه بر آن شرایط زیست را در سرزمینمان به ظرفیت حداکثری برسانیم.
نظر شما