محمدباقر قاليباف، شهردار تهران، پژمان پشمچي‌زاده، معاون شهرسازي و معماري شهرداري، مهدي چمران و محمد سالاري از شوراي شهر تهران و بسياري از معاونان وزارت راه و شهرسازي همچون حامد مظاهريان، معاون بخش مسكن و محمدرضا حافظي، عضو كميته مقررات ملي ساختمان اين وزارتخانه همگي بر اين عقيده‌اند كه بايد هرچه سريع‌تر اين ضوابط نهايي شده و ابلاغ شود. به گفته آنها اساسا وجود ضابطه، بهتر از بي‌ضابطگي است چراكه تا الان هم تأخير در تصويب ضوابط بلندمرتبه‌سازي، مشكلات بسياري را براي كلانشهرهاي كشور به‌وجود آورده است.
نكته مهم اينجاست كه كارشناسان امر متفق‌القول بر اين نظرند كه امروزه و با توجه به جمعيت كلانشهرها، بلندمرتبه‌سازي امري اجتناب‌ناپذير است. اگرچه مسائلي مثل تأثيرگذاري روي جمعيت شهر، تأثيرات زيست‌محيطي، بحران‌آب، ترافيك، ايمني، باد غالب شهر (تونل باد) و حتي حقوق شهروندي و فرهنگ آپارتمان‌نشيني نيز بايد مورد توجه ويژه قرار بگيرد؛ مسائلي كه شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور تاكنون از آنها به‌عنوان عواملي در تأخير ضوابط ياد كرده است. به‌عبارت ديگر اين شورا در رابطه با همين مسائل سؤالاتي را از كميسيون ماده 5شهرداري تهران پرسيده بود كه پاسخ آنها اوايل شهريور‌ماه امسال به دبيرخانه شوراي‌عالي شهرسازي ارسال شد. اگرچه به گفته چمران پاسخ دادن به برخي سؤالات مطرح شده اصلا به كميسيون ماده 5ارتباط پيدا نمي‌كرد. به هرحال از آن زمان اما بيش از 6ماه مي‌گذرد و هنوز خبري از تصويب ضوابط نيست.
اين باعث شده تا شهردار تهران از وزارت راه و شهرسازي بخواهد ضوابط را پيش از پايان سال 94به تصويب برساند؛ اينگونه پهنه‌بندي و ميزان ارتفاعات مجاز براي ساخت بناهاي بلند مشخص مي‌شود. قاليباف گفته كه: «با تصويب نهايي اين طرح ساختمان‌هاي بيش از 12طبقه را بلند مرتبه محسوب خواهيم كرد و اين ضوابط را به‌صورت شفاف روي پرتال شهرداري تهران قرار مي‌دهيم تا تمامي شهروندان به اين اطلاعات دسترسي داشته باشند.»
اين اتفاقات در حالي رخ مي‌دهد كه نزديك به يك‌سال است مجوز جديدي براي ساخت بناهاي بالاي 12طبقه در تهران داده نشده‌است. پيروز حناچي، رئيس شوراي‌عالي شهرسازي اين موضوع را تأييد كرده و گفته است: «مجوز بلندمرتبه‌هايي كه اكنون در حال ساخت هستند، قبل از سال 92صادر شده. واقعيت اين است كه با توقف اين ساخت‌وسازها، شهر قفل مي‌شود و نمي‌توان به‌راحتي دست به چنين كاري زد.» چمران نيز اعلام كرده كساني كه از گذشته مجوز بلندمرتبه‌سازي دارند، امكان ادامه فعاليت را دارند اما در بقيه موارد، تا زمان مشخص نشدن ضوابط، اجازه بلندمرتبه‌سازي بيش از 12طبقه داده نمي‌شود.
- بلندمرتبه‌هايي كه از آلودگي هوا مي‌كاهند
در ميان مباحث مختلف پيرامون اين حوزه يكي از بحث‌ها به‌خصوص طي 3ماه اخير، به جلوگيري از جابه‌جايي و جريان باد درصورت ساخت بناهاي بلند معطوف شده است. به عقيده عده‌اي، بناهاي بلند از وزش باد به‌نحوي طبيعي جلوگيري مي‌كند و اينگونه باعث تشديد آلودگي هوا مي‌شود. مطالعات جهاني اما چنين نظريه‌اي را علمي و قابل‌قبول نمي‌داند. نتايج حاصله از تحقيقات و پژو هش‌ها مثل بررسي‌هاي مؤسسه دانماركي XN3 يا مؤسسه بين‌المللي علوم زيست‌محيطي و بوم‌شناسي (IAEES) مويد آلودگي كمتر در بلندمرتبه‌سازي است. طبق بررسي‌هاي اين مؤسسات ساخت بناهاي بلند در عرصه‌هاي مجاز، بستر محدودتري از زمين را درگير ساخت‌و ساز مي‌كند و به واقع عمده بنا در ارتفاع و به‌صورت عمودي احداث مي‌شود. البته آنها پيشنهادهايي مثل افزايش تراكم فضاي سبز پيرامون بناي مورد احداث و در سقف بنا، پاشيدن پودر آب از ارتفاع در زمان اينورژن (وارونگي دما) را هم ارائه مي‌كنند.
- مسئله باد از لحاظ حريق مطرح است
شايد يكي از مسائلي كه باعث شده موضوع وزش باد به‌گونه‌اي اشتباه با پديده آلودگي هوا گره بخورد، مطرح شدن جانمايي درست ساختمان در مسير باد باشد. طبق مطالعات انجام شده هنگام احداث ساختمان بلندمرتبه بايد اين نكته مورد توجه قرار گيرد كه درصورت بروز حادثه پيش‌بيني نشده‌اي همچون آتش‌سوزي، امكان دفع خطر و اطفاي حريق در آن با دشواري حداقلي همراه شود. به‌عبارتي هنگام آتش‌سوزي، وزش باد باعث افزايش حريق نشود. آنچه در پيش‌نويس ضوابط آمده و بايد در مقررات ملي ساختمان گنجانده شود، مي‌گويد؛ «بلندمرتبه‌ها در محل‌هايي احداث شوند كه در معرض توده باد نباشد، زيرا در چنين شرايطي، باد مي‌تواند بر تشديد شعله‌هاي آتش اثرگذار واقع شود.»
با وجود اين برخي از چنين بندي تفسير ديگري برداشت كرده و بناهاي بلند را به تشديد آلودگي هوا، ارتباط داده‌اند. اين در حالي است كه طبق طرح جامع و تفصيلي به‌عنوان اسناد بالادستي و سپس ضوابط بلندمرتبه‌سازي، عرصه‌هايي كه امكان ساخت بناهاي بلند وجود دارد كاملا مشخص شده است.
- محدوديت‌هاي بلندمرتبه‌سازي
طبق طرح جامع شهر تهران اساسا به بلندمرتبه‌سازي با ديد انقباضي نگاه شده است. در اين طرح محدوده‌هاي مجاز به ساخت بناهاي بلند به 5پهنه شامل R263، M111، S121، S125 و S211 محدود مي‌شود كه مجموع مساحت آنها بيش از هزار هكتار از مساحت 6هزار و 500هكتاري پايتخت نمي‌شود. در اين طرح اساسي‌ترين بخش مورد بحث بلندمرتبه‌سازي به 3پهنه H1، H2 و H3 برمي‌گردد كه امكان ساخت وسازهاي مرتفع تا 100طبقه در آنجاها وجود دارد. طبق پيش‌نويس 90قطعه شهر تهران چنين قابليتي را دارا هستند. در مورد پهنه عمومي H4 حداكثر تراكم مجاز نيز 13طبقه است كه اين ميزان تراكم مجاز بيشترين پهنه‌هاي شهر را كه مجاز به بلندمرتبه‌سازي هستند شامل مي‌شود.از سوي ديگر در دفترچه پيش‌نويس ضوابط بلندمرتبه و طبق طرح تفصيلي كه در بهمن 93به تأييد كارگروه فني كميسيون ماده 5رسيده بخشي از مناطق يك، 2، 4، 5و 22به‌عنوان «محدوده‌هاي غيرمجاز يا مشروط» ساخت بناهاي بلند معرفي شده‌اند. در اين پيش‌نويس 2مورد مقابل بايد مدنظر قرار بگيرند.
زيرپهنه‌هايي كه بلندمرتبه‌سازي در آنها ممنوع است
زيرپهنه‌هاي مسكوني ارزشمند تاريخي، معاصر
زيرپهنه‌هاي صنعتي و كارگاهي
حوزه‌هاي تاريخي و حريم آنها و حصار ناصري
حوزه‌هاي ارزشمند سبز، روددره‌ها، باغات و مسكوني سبز
زيرپهنه‌هايي كه بلندمرتبه‌سازي در آنها بايد با محدوديت‌هاي ويژه‌اي صورت بگيرد
حوزه‌هاي خدماتي شهر شامل كاربري‌هاي تثبيت‌شده خدماتي اعم از فضاي سبز، پاركينگ، تأسيسات و تجهيزات شهري، آموزشي، تفريحي گردشگري، مذهبي، ورزشي، فرهنگي و...
حوزه‌هاي پرخطر و حفاظتي شهري مثل حريم طبيعي و مصنوع اعم از حريم پرواز، حريم مسيل‌ها و رودخانه‌ها، حريم قنوات، تأسيسات، حريم گسل‌ها و محدوده‌هاي با خطر فرونشست.
حوزه‌هاي ويژه شهري مثل شريان‌هاي حياتي شهر، كريدورهاي طبيعي هواي شهر و گستره‌هاي با نفوذپذيري نامناسب
نظر شما