نثر صلح‌جو طعم خاصی دارد

نشست هفتگی شهر کتاب، سه‌شنبه، هفتم اردیبهشت با حضور احمد سمیعی گیلانی، عبدالله کوثری و علی صلح‌جو به بررسی این کتاب اختصاص داشت.

صلح‌جو در آغاز نشست با تصریح بر اینکه هر گرایش متفاوت در ترجمه از نظریه‌ای متفاوت برآمده است و هیچ یک از نظریه‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند پاسخگوی نیازها و مسائل ترجمه باشند افزود: آگاهی از همه نظریه‌ها در کنار همدیگر، منجر به بصیرتی می‌شود که یاریگر مترجم و در دشواری‌های کار خواهد بود. در واقع در عمل باید از مجموعه تئوری‌ها بهره برد.

وی یادآور شد: در کتاب حاضر در کنار تأملاتی که درباره نظریه‌ها داشتم، مقداری موارد آموزشی را نیز آوردم. این موارد نکات ظریفی هستند که حین کار به آنها برخورده‌ام. در گفتارها کوشیده‌ام از مصداق به‌سوی مفهوم بروم؛ زیرا بحث‌های مفهومی صرف بسیار پیچده می‌شوند. همچنین تلاش کردم از نمونه‌های ملموس داخلی بهره ببرم.

احمد سمیعی گیلانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ضمن طبقه‌بندی مطالب کتاب به بخش‌های متعدد، گفت: این اثر شامل یادداشت‌های پراکنده‌ کارگاهی است و اگرچه می‌شد این کتاب را با انجام تدوین به متنی درسی بدل کرد، نویسنده این کار را انجام نداده و ترجیح داده کتابش همان حالت کارگاهی را داشته باشد. برخی مطالب کتاب صورت مقاله دارد و می‌شد اثر را به‌جای اینکه مجموعه یادداشت باشد، به مجموعه مقاله بدل کرد. مداخل پراکنده کتاب این قابلیت را دارد که در زیر عنوان‌های کمتری گرد بیایند. اما اگر این کتاب چنان صورتی می‌گرفت، آیا خواندنش به همین اندازه می‌توانست لذت‌بخش باشد؟ می‌دانیم که موارد کارگاهی تدوین‌بردار نیست و نویسنده هم خواسته است کتابش بازتاب مطالب کارگاهی‌اش باشد.

این مترجم و ویراستار پیشکسوت با اشاره به اینکه کتاب نکته‌های آموزشی زیادی برای مبتدیان دارد خاطرنشان کرد: تدوین نشدن کتاب باعث شده برخی موارد چند بار در کتاب تکرار شود.

وی افزود: عنوان کتاب با محتوای آن هماهنگ است. زبان صلح‌جو زبانی است ساده، روشن و بی‌تکلف. نثر او طعم خاصی دارد؛ زیرا وی توانسته است به زبان خاص خود دست بیابد. یکی از توانایی‌های صلح‌جو طرح روشن مسأله‌هاست. اگر مسأله‌ای خوب و درست طرح شود، مجال نوآوری و بحث را فراهم می‌‌آورد و در غیر اینصورت نمی‌توان به راهکاری برای حل مسأله دست یافت. کتاب حاضر، حاصل تجربه است و نویسنده علم حضوری خود را در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

عبدالله کوثری، مترجم پیشکسوت، با تصریح بر اینکه نوشتن کتاب‌‌هایی چون کتاب مورد بحث، نه کار مترجمان، که کار پژوهشگران عرصه ترجمه است، یادآور شد: صلح‌جو از سال‌ها پیش، خاصه در مجله مترجم، کار تحلیلی بر روی ترجمه‌ها را آغاز کرد. او در این کتاب حاصل دقت و تأملات خود را گردآورده و در واقع نتیجه‌ سال‌ها بررسی‌اش را در اختیار خوانندگان گذاشته است. بسیاری از مطالبی که در کتاب آمده، درست است و نمی‌توان چندوچونی در موردشان انجام داد، زیرا حاصل بیش از چهل سال تجربه عملی نویسنده هستند.

کوثری ترجمه را نه کاری کاملاً علمی، بلکه عملی ذوقی دانست و گفت: ترجمه، هنر و استعداد خاصی است. کسی که نویسنده خوبی است و زبان دومی را نیز به‌خوبی می‌داند، الزاماً نمی‌تواند مترجم خوبی برای کتاب خودش باشد. خلاقیت جاری در ترجمه، با خلاقیت بلاواسطه‌ نویسنده یکی نیست.

کوثری در ادامه به برخی موارد مصداقی پرداخت و اشاره‌هایی انتقادی را در مورد بعضی مفاهیم مطرح در کتاب و عرصه عمومی ترجمه مطرح کرد.

کتاب از گوشه و کنار ترجمه، نوشته‌ علی صلح‌جو را نشر مرکز در ۱۸۱ صفحه و به‌قیمت ۱۴۵۰۰ تومان منتشر کرده است. پیش از این نشر مرکز از همین مؤلف کتاب‌های نکته‌های ویرایش و گفتمان و ترجمه‌ را منتشر کرده بود.