کشف شواهدی از دوره نوسنگی در محوطه هرمنگان بوانات فارس

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرتضی خانی‌پور سرپرست هیات باستان‌شناسی گفت: محوطه هرمنگان درغرب روستای جشنیان شهرستان بوانات واقع شده که در فروردین 1394 شناسایی شد.

وی افزود: با توجه به تخریب‌های صورت گرفته بر اثر فعالیت‌های کشاورزی و باغداری، انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی برای حفظ محوطه در دستور کار قرار گرفت و در پی آن کاوش و گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم انجام شد.

خانی‌پور گفت: با کاوش در گمانه‌ها تعیین عرصه و حریم مشخص شد که متاسفانه احتمالا بیش از 50 درصد محوطه توسط کشاورزان بکلی نابود شده و قسمت‌های کمی از محوطه باقی مانده است.

وی با اشاره به اینکه اگر این محوطه تخریب نشده بود می‌توانست شناخت و درک ما را از فرهنگ‌های دوره نوسنگی منطقه بوانات و فارس بهبود بخشد، گفت: در کاوش‌های صورت گرفته، دو فاز استقراری شناسایی شد. در فاز قدیمی‌تر نبود معماری و همچنین وجود اجاق‌های متعدد و پراکندگی خاکستر نشان از احتمالاً کوچرو بودن ساکنان دارد.

این باستان‌شناس افزود: بر روی این نهشته‌ها معماری چینه‌ای شامل اتاق‌ها و فضاهای متعدد شناسایی شد که با خاک سفید رنگ اندود شده و همچنین دیوارهای دو اتاق به وسیله گل اخری به رنگ قرمز در آمده‌اند.

وی در ادامه گفت: متاسفانه بر اثر خاکبرداری غیرمجاز بیشتر این اتاق‌ها تخریب شده‌اند که به همین دلیل نمی‌توان تحلیل درست و قاطعی از کارکرد این فضاها ارایه داد.

خانی‌پور تصریح کرد: در یکی از ترانشه‌های کاوش شده سازه‌ای حرارتی بدست آمد که با توجه به ساختار آن، احتمالا کوره‌ای از نوع کوره‌های باز بوده که برای پخت سفال استفاده می‌شده است.

وی گفت: در حال حاضر با مقایسه سفال‌های به‌دست‌آمده از این محوطه با سفال‌های تل موشکی، تل جری، تل بشی و تل کوشک هزار در حوضه رود کر می‌توان این محوطه را هم‌زمان با دوره نوسنگی محوطه بشی و کارگاه TMB تل موشکی دانست که با توجه به تاریخ‌گذاری‌های مطلق این محوطه‌ها، هرمنگان را نیز می‌توان با استقراری بین 8100 تا 7800 سال پیش از میلاد دانست.

خانی‌پور افزود: از دیگر یافته‌های این کاوش می‌توان به ابزارهای سنگی که عموما شامل ریز تیغه و هندسی هستند و نشان از درو گیاهان و شکارورزی دارند و همچنین سنگ مادر و پراکنش زیاد دورریزها اشاره کرد که بیانگر تولید ابزار در خود محوطه است.

وی درباره تعداد زیادی اشیا ریز گلی و سنگی بدست آمده، گفت:در مورد کارکرد آنها نظرات گوناگونی وجود دارد، برخی آنها را پلاک لب یا گوش دانسته و برخی نیز آنها را کالاشمار یا توکن دانسته‌اند.

خانی‌پور گفت: از دیگر یافته‌ها می‌توان یه سنگ ساب‌ها، دس آس، کوبنده‌های سنگی و ابزار استخوانی اشاره کرد.

وی گفت: برای مطالعات تکمیلی و شناخت اقتصاد معیشتی مردمان ساکن در این محوطه نمونه‌های استخوانی و گیاهی برداشت شده است.

مجوز کاوش باستان‌شناسی در حوزه رودخانه بوانات توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.