قطب‌های زمین در آستانه وارونگی

درواقع، تاریخ سیاره زمین شامل چندین بار وارونگی قطب‌های میدان مغناطیسی بوده‌است، یعنی قطب شمال و قطب جنوب جای یکدیگر را گرفته‌اند و به نظر می‌آید به زودی این وارونگی در زمین باری دیگر رخ دهد.

در حین این وارونگی، قدرت میدان مغناطیسی اگرچه به صفر نمی‌رسد، اما ضعیف‌تر از حالت عادی آن خواهد بود. به این شکل قدرت میدان مغناطیسی زمین با کاهشی 10 درصدی نسبت به قدرت معمول خود مواجه شود و زمین با پدیده‌ای به نام چند قطبی شدن یا وجود چندین قطب شمال و جنوب مواجه شود.

این وارونگی ژئومغناطیسی هر چند میلیون سال یکبار رخ می‌دهد با این همه حد فاصل میان این دوره‌ها بسیار نامنظم است و ممکن است تا ندی ده میلیون سال نیز فاصله داشته باشند.

آخرین جا‌به‌جایی کامل ثبت شده در میدان مغناطیسی زمین درحدود 780 هزار سال پیش رخ داده است و برانهس-ماتویاما نام دارد. آخرین وارونگی موقتی با نام لاشامپ نیز 41هزار سال پیش رخ داده‌است و کمتر از هزار سال ادامه یافته‌است؛ البته جابه جایی اصلی در این پدیده تنها 250 سال ادامه داشت.

تضعیف قدرت محافظتی میدان مغناطیسی زمین در حین جا‌به‌جایی به این معنی خواهد بود که میزان ورود ذرات باردار به زمین افزایش پیدا کرده و خطر بیشتری متوجه ماهواره‌ها، صنعت هوانوردی، و زیرساختارهای الکترونیکی زمینی خواهد شد. همچنین توفان‌های ژئومغناطیسی که به واسطه تعامل ذرات ناشی از فوران‌های خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین ایجاد می‌شوند نیز افزایش پیدا خواهند کرد.

در سال 2003 توفان ژئومغناطیسی که به توفان هالووین شهرت پیدا کرد، منجر به قطع برق در سوئد شده و شرکت‌های هواپیمایی را وادار کرد تا مسیرهای پرواز خود را تغییر دهند و همچنین ارتباطات ماهواره‌ای نیز مختلف شدند. با این همه تاثیر توفان‌هایی که زمین در پیش رو دارد روی زیرساختارهای الکترونیکی مدرن چندان شناخته شده نیست.

این حقیقت ساده کهبه تدریج زمان یک جا‌به‌جایی کامل فرارسیده‌است و این حقیقت که میدان مغناطیسی زمین درحال ضعیف شدن با سرعت پنج درصد در هر قرن است، می‌توان به این نتیجه رسید که تا 2000 سال آینده دو قطب مغناطیسی زمین جا به جا خواهد شد.
با این همه تعیین زمان دقیق برای وقوع این رویداد دشوار است. برای انجام این کار باید وضعیت هسته زمین را براساس حرکات آن تحت نظر گرفت زیرا جا به جایی قطبی می‌تواند به واسطه وقوع شکلی از توفان درون هسته زمین ایجاد شود. این تغییرات درحال حاضر به واسطه شبکه‌ای از ماهواره‌ها تحت نظر هستندو اطلاعات آنها می‌توانند دیدگاهی آشکار را از چگونگی حرکت مایعات درون هسته زمین ایجاد کنند.