آشنایی با شیوه عضویت کشورها در ناتو

• پیشینه ناتو

پس از ویرانی حاصل از جنگ جهانی دوم، سازمان ناتو با هدف جلوگیری از یک جنگ جهانی دیگر و همچنین حفاظت از کشورهای حوزه آتلانتیک در بروکسل تاسیس شد.

این پیمان بر اصل دفاع جمعی بنا شده است. به این معنی که اگر یکی از کشورهای عضو هدف حمله قرار گیرد، دیگر کشورها می‌بایست پا پیش بگذارند و به آن کشور کمک کنند.

بنابر اساسنامه سازمان ناتو، دعوت از عضو جدید و پذیرش آن منوط به موافقت تمامی اعضا است. این سیاست «درهای باز» ناتو به این معنی است که هر کشوری در اروپا، به شرط تطابق با استاندارها و تعهدات عضویت، می‌تواند به این سازمان بپیوندد.

از سال ۱۹۴۹ و پس از تاسیس ناتو، ۱۷ کشور جدید به این پیمان پیوسته‌اند.

مونته‌نگرو آخرین کشوری که در سال ۲۰۱۷ به این سازمان پیوسته است و در حال حاضر چهار کشور به طور رسمی در صف انتظار پیوستن به سازمان ناتو هستند: اوکراین، گرجستان، بوسنی و هرزگوین و آخرین آن‌ها جمهوری مقدونیه شمالی.

• چگونه می‌توان به ناتو پیوست؟

پیش از آنکه کشوری بتواند برای عضویت در ناتو دعوت شود، باید سه پیش شرط را دارا باشد:

۱- کشور باید از نظر جغرافیایی درون اروپا قرار داشته باشد. البته آمریکا و کانادا از این شرط مستثنی هستند از آن رو که جزو کشورهای بنیانگذار ناتو محسوب می‌شوند.

۲- در کشور باید دموکراسی برقرار باشد.

۳- کشور باید از ظرفیت و اراده کافی برای مشارکت در امور امنیتی اروپا-آتلانتیک برخوردار باشد.

اگر این سه شرط تامین شود، کشور به کارگروه برنامه اجرایی عضویت (موسوم به MAP) دعوت می‌شود. این کارگروه مشاوره‌های فنی لازم در امور مختلف مربوط، از دفاعی و نظامی گرفته تا سیاسی و مسائل قانونی، را ارائه می‌دهد. ناتو تصریح دارد فرآیند عضویت هیچ دو کشوری، چه از حیث مدت زمان و چه از حیث ابعاد بررسی، در این مرحله مثل هم نیست.

در مرحله بعد هر کدام از ۲۹ کشور عضو ناتو باید پروتکل عضویت کشور مدعو را تصویب و تایید کنند. در همان زمان که فرآیند تصویب اعضا در حال انجام است، کشور مدعو در شماری از کارهای سازمان ناتو مشارکت داده می‌شود.

در مرحله آخر کشور خواهان عضویت در ناتو باید مصوبه ملی خود را به این سازمان تسلیم کند. بعضی از کشورها برای اخذ این تاییدیه دست به برگزاری یک رفراندوم می زنند و بعضی دیگر ترجیح می‌دهند این عمل را با یک رای گیری در پارلمان انجام دهند.

زمانی که تمام این مراحل انجام شد و بیانیه از تصویب اعضای سازمان ناتو گذشت، یک کشور عضو این سازمان محسوب می‌شود. با این حال این عضویت نیازمند ادای تعهدات مالی است.

بنابر تصمیم اجلاس این سازمان در اجلاس ولز در سال ۲۰۱۴، ناتو از کشورهای عضو می‌خواهد تا سقف ۲ درصد از سرانه ناخالص ملی خود را به ناتو اختصاص دهند.

هرچند مطابق اعلام ناتو، بودجه این سازمان برای سال گذشته ۹۵۷ میلیارد دلار بوده است که از این رقم آمریکا ۶۸۶ میلیارد دلار، معادل تقریبا ۷۲درصد کل، را تقبل می‌کند.