این حادثه مقارن ساعت ۱۷:۳۰ دقیقه به وقت محلی با تیراندازی به سوی دیپلمات‌ها روی داد. وضعیت یکی از دیپلمات‌ها به‌دلیل اصابت گلوله به ناحیه گلو وخیم گزارش شده است.
۳ تن از دیپلمات‌ها روز شنبه از طریق فرودگاه امام خمینی به ایران آمدند. این عده یک ساعت با تاخیر تحویل خانواده‌ها و آمبولانسی شدند که به فرودگاه آمده بود تا آنها را به بیمارستان انتقال دهد.
در مورد علت این حادثه اظهارنظرهای متفاوتی شده است که هیچ‌کدام حاوی اطلاعات دقیق و کاملی از علت و یا عوامل دخیل در این حادثه نیستند.یک مقام وزارت کشور عراق که نخواست نامش فاش شود، گفت: سربازان عراقی مستقر در ایستگاه بازرسی (بغداد به کاظمین) به تبادل آتش با محافظان کاروان ایرانی که به کاظمین می‌رفتند پرداختند.
این مقام عراقی گفته است: مشاجره وقتی رخ داده که اغلب ایرانی‌ها قادر به ارائه اوراق شناسایی خود نشدند. دیپلمات‌های ایرانی از سوی یک خودروی ناشناس که در جهت خلاف خودروی آنها حرکت می‌کرد هدف ۱۶ گلوله قرار گرفتند.
قاسم عطا، سخنگوی ارتش عراق در بغداد، هم گفت: مردان مسلح شناخته نشده‌ای پشت این ماجرا بودند. به گفته این منبع آگاه 2 تن از این دیپلمات‌ها دارای گذرنامه سیاسی و 2 تن دیگر دارای گذرنامه خدمت بوده‌اند. در این حادثه راننده عراقی حامل ایرانی‌ها نیز مجروح شده است.
سروان دیوید راسل، سخنگوی ارتش آمریکا در بغداد گفت: ارتش عراق چهار ایرانی زخمی شده را به همراه راننده عراقی شان در خودرو پیدا کرد، وی تاکید کرده که شناسایی زخمی شدگان به سرعت امکان‌پذیر نبوده است.
از سویی دیگر محمد علی حسینی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان مسئولیت اصلی تامین امنیت دیپلمات‌ها و مراکز سیاسی و بین‌المللی در عراق را بر عهده اشغالگران دانست و تاکید کرد: اهمال و رویکردهای مشکوک نیروهای آمریکایی در مسائل امنیتی، افزایش ناامنی‌ها در عراق را در پی داشته و نگرانی همگان را موجب شده است.
حسینی همچنین با اشاره به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا درباره ایران پس از این واقعه گفت: اینگونه اظهارات مشوقی جهت انجام رفتارهای ضدانسانی و مغایر با موازین بین‌المللی اشغالگران و گروه‌های تروریستی فعال در عراق به شمار می‌رود.
بلافاصله پس از این اظهار نظر، ارتش آمریکا هم در بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکایی‌ها به هیچ عنوان در این حمله نقشی نداشته‌اند و آمریکا هرگونه حمله به مهمانان و دیدارکنندگان از هر کشوری را محکوم می کند.
سیدمحسن حکیم، مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق محل این حادثه را کاظمین اعلام کرد وضمن محکوم کردن این حادثه گفت: افرادی با این قبیل اقدامات تلاش می‌کنند میان دو ملت جدایی ایجاد کنند که از جانب ما به شدت محکوم است.
وی افزود: مجلس اعلای اسلامی عراق این حادثه را محکوم می‌کند و عاملان آن را فتنه‌گرانی می‌داند که درصدد تیره کردن روابط دو کشور هستند لذا تاکید دارد عاملان این اقدام تروریستی شوم هرچه زودتر پیدا و به ملت و افکار عمومی جهان معرفی شده و به جزای اقدام خود برسند.
حکیم تاکید کرد: اطمینان می‌دهیم که اقدامات جنایتکارانه از اراده محکم و فولادین ملت عراق برای توسعه روابط با ایران کم نمی‌کند و ملت عراق کماکان بر توسعه روابط خود با جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد.
ناظم دباغ نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران هم در گفت‌وگو با ایسنا هدف این عملیات‌های تروریستی را تخریب وضعیت امنیتی عراق عنوان و خاطرنشان کرد: عده‌ای قصد دارند که به هر نحو ممکن در اوضاع امنیتی عراق تاثیر بگذارند و در این میان عده‌ای نیز به‌دنبال این هستند که روابط عمیق ایران و عراق را متاثر کنند؛ اما با توجه به روابط مطلوب دو کشور همکاری‌های فیمابین کماکان ادامه خواهد یافت و از چنین مسایلی دچار اختلال نخواهد شد.
ناامنی دیپلمات‌ها
حمله به دیپلمات‌های ایرانی درعراق به شکل گسترده‌ای که اخیرا رخ داده تاکنون سابقه نداشته است. اگرچه پیش از این دپیلمات‌های ایرانی در چندین مورد که نقش آمریکا به‌طور واضحی در آن روشن بوده مورد هجوم قرار گرفته‌اند.
۲۱ دی‌ماه سال ۱۳۸۵ نیروهای عملیات ویژه آمریکایی به دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در اربیل عراق حمله بردند. طی این عملیات ۵ نفر از دیپلمات‌های ایرانی دستگیر شدند. این اتفاق در ساعت ۳ بامداد به وقت محلی رخ داد.
نیروهای آمریکایی در این حمله دستگاه‌‌های رایانه، مدارک و اوراق موجود در کنسولگری ایران را همراه با دستگیر شدگان به مکان نامعلومی بردند.
این دیپلمات‌ها هنوز در بند نیروهای آمریکایی هستند. آنها تاکنون فقط به‌طور رسمی یک بار در آبان‌ماه سال گذشته با خانواده‌های خود دیدار کرده‌اند.
کمتر از یک هفته پیش مسئول ارتباطات کمیته صلیب سرخ در ایران از تشدید تلاش‌های تشکل بین‌المللی متبوعش برای ساماندهی دیدار دومی بین دیپلمات‌های ربوده شده ایرانی توسط نظامیان آمریکایی در اربیل با خانواده‌هایشان خبر داد.
اما به نظر می‌رسد با اتفاقات اخیری که برای 4 دیپلمات ایرانی رخ داد این دیدار نیز فعلا به حالت تعلیق درآمده باشد. دیدار خانواده دیپلمات‌های ایرانی در بند نظامیان آمریکایی بارها وعده داده شده است اما به‌دلیل آنچه محمد علی حسینی آن را خلف وعده آمریکایی‌ها می‌نامد به تعویق افتاده است.
۱۰ روز بعد از حمله به کنسولگری ایران در اربیل و دستگیری ۵ دیپلمات ایرانی ۳ ایرانی دیگر در موصل عراق دستگیر شده و مورد بازجویی قرار گرفتند. این اتفاقات که در اواخر سال ۸۵ به اوج خود رسیده بود با دستگیری جلال شرفی، دبیر دوم وقت سفارت ایران در تاریخ ۱۵ بهمن سال ۸۵ به اوج خود رسید.
شرفی مقابل شعبه بانک ملی ایران در بغداد، مورد حمله ۳۰ نیروی نظامی قرار گرفته و ربوده شد.
با وجود اینکه شواهد نشان می‌داد که شرفی توسط نیروهای تحت امر آمریکا ربوده شده است اما آمریکایی‌ها در آن زمان در اظهار نظرهای مختلف دخالت خود در این ماجرا را تکذیب می‌کردند.
اما آزادی شرفی پس از ۵۷ روز اسارت در دست نیروهای آمریکایی و در وضعیتی که مورد شکنجه قرار گرفته بود دست نظامیان این کشور را در آزار و اذیت دیپلمات‌های ایرانی رو کرد.
بیست‌وپنجم خرداد سال ۸۶ نیز سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، از بازجویی چند ساعته ۳ دیپلمات ایرانی توسط نظامیان آمریکایی خبر داد که به گفته وی برای گذراندن مرخصی عازم ایران بودند.
حسینی پس از این حادثه آمریکا را به نقض کنوانسیون‌های بین‌المللی متهم کرد. در هر صورت ترور ۴ دیپلمات ایرانی در روز ۲۶ اردیبهشت، سلسه تجاوزات به حریم دپیلمات‌های ایرانی در عراق را تکمیل‌تر کرد.
برخی از کارشناسان از اینگونه اقدامات آمریکا تعبیر به صحنه رویارویی آمریکا با ایران در عراق می‌کنند.
