به گزارش همشهری آنلاین، دکتر مریم افشاری در ابتدای این جلسه به بیان نکاتی پیرامون موضوع پرداخت. به گفته این استاد دانشگاه ماده ٣١ کنوانسیون حقوق کودک در مورد حق تفریح کودکان است و کودکان حق دارند در ساعاتی به تفریح بپردازند و با آسودگی خاطر و بدون داشتن مسئولیت‌های طاقت‌فرسا با دسترسی به امکانات مناسب از حق تفریح برخوردار شوند. این موضوع باید در خانواده‌ها هم مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: والدین باید بدانند کودک قرار نیست در ساعات خارج از مدرسه، تمام اوقات خود را صرف انجام تکالیف آموزشی و درسی کند و باید به تفریح هم بپردازد.
بیشتر بخوانید: شانزدهمین نشست حقوق کودک به صورت مجازی در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد
به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه: متاسفانه بر میزان تکالیفی که برای دانش‌آموزان تعیین می‌شود، نظارت دقیقی نیست و باید وقت زیادی را برای انجام تکالیف درسی خود صرف کنند که با ماده ٣١ مغایرت دارد و آسیب جدی به شخصیت و رفتار کودک در آینده وارد میکند.
️دبیر علمی نشست تاکید کرد: در ماده ٣١ کنوانسیون حقوق کودک به ابعاد فرهنگی، هنری از جمله کلیه زمینه‌هایی که موجبات تفریح و آرامش و در نتیجه، پرورش خلاقیت‌های مناسب کودک را فراهم می‌آورد، اشاره شده و کشورهای عضو، موظف به محترم شمردن و فراهم نمودن و توسعه بخشیدن چنین حقی شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: البته وظیفه حاکمیت تضمین اعمال و اجرای حق تفریح، بازی و مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی هنری کودک است و ضروری است دولت فضاهای مناسب و متعددی را برای بازی کودکان فراهم کند.
️در ادامه نشست هجدهم از سلسله نشستهای دوشنبه‌های حقوق کودک، دکتر افشاری اشاره کرد: از نیازهای اصلی کودکان، بازی است که نقش مهمی در تقویت قوای جسمانی و عقلانی کودک دارد چراکه کودک ضمن بازی باید نقشی برای خود انتخاب کند (به طور مثال معلم، خلبان و...). پس باید برای اجرای نقش در ذهن خود رفتار و حرکات و گفتار را تصور کند، ابزار و وسایلی را به کار گیرد، ضمن بازی ملزم است تا مقرراتی که بازی را شکل می‌دهد به کار بندد و درباره قوانین بازی با همبازی‌ها توافق کند بنابراین از طریق تقلید الگوهای رفتاری دیگران رفتار و شخصیت خودش را شکل می‌دهد.
این صاحبنظر حقوق بین‌الملل بیان کرد: کودک به‌ویژه با بازی‌های دسته‌جمعی مبتنی بر همکاری، تعامل با دیگران را می‌آموزد و به ارزش کودکان دیگر که بی‌آنها بازی مقدور نیست، پی می‌برد. این امر سبب ایجاد روحیه مسامحه و بردباری (tolerance) در کودک می‌شود.
وی افزود: طبعاً هر بازی برای کودک نمی‌تواند واجد این آثار مثبت باشد؛ بازی‌های منفی(یعنی بازی‌هایی که خشونت،قانون گریزی، هنجارشکنی و...) را به کودک آموزش می‌دهد باید منع و آسیب‌شناسی شود. بازی‌هایی که برای کودکان طرح میشوند باید واجد کارکردهای مثبت باشد و این گونه بازی‌ها را می‌توان «بازی مطلوب» نامید. در نهایت این‌که: در حمایت از حقوق کودک، هنر به عنوان یک حق برای کودک شناخته شده، یکی از بهترین بازی‌ها برای کودک، بازی با رویکرد هنری و یا در قالب‌های هنری (مانند مجسمه سازی،نقاشی،تاتر)است.
در ادامه این نشست، منظر زارع به ارائه مطالب خود پرداخت و به نتایج تحقیقات خود پیرامون «بازی کودک» پرداخت.
این پژوهشگر ارشد مطالعات کودک بیان کرد: ماده ۳۱ کنوانسیون حقوق کودک به یکی از بنیادی‌ترین جنبه‌های کودکی یعنی بازی و تفریح می‌پردازد. هرکدام از این مولفه‌های مندرج در این ماده در ارتقای کیفیت زندگی کودکان و سلامت روان آنها بسیار حائز اهمیت هستند.
وی افزود: مولفه اول، «حق کودک به استراحت» است که شامل داشتن فرجه کافی از کار، آموزش و یا هرگونه فعالیتی است مستلزم تلاش ذهنی یا فیزیکی کودک است. مولفه دوم به «حق داشتن اوقات فراغت» می‌پردازد که به معنی حق داشتن زمانی برای تفریح، بازی یا آسودگی است. مولفه بعدی، «حق کودک به بازی» است که به هر فعالیتی اطلاق می‌شود که توسط خود کودکان آغاز می‌شود، جهت می‌گیرد و سازماندهی می‌شود. در آخر، ماده به "حق کودکان برای تفریح و سرگرمی" اشاره میکند که مواردی مانند شرکت در گروه‌های ورزشی، هنری و غیره را در برمی‌گیرد.
این حقوقدان یادآور شد: لازمه تحقق ماده ۳۱، عامل بودن کودک در تمامی موارد فوق است، بدین معنی که کودک باید در شروع و ادامه هر کدام از مولفه‌های ذکر شده حق انتخاب آزادانه داشته باشد. همچنین، در تفسیر ماده به این تاکید شده است که تمامی کودکان، فارغ از جنسیت، مذهب، قومیت، محل زندگی، توانمندی و غیره حق دارند از حقوق ذکر شده در زندگی بهره ببرند.
این پژوهشگر مطالعات کودک در دانشگاه کنکوردیا یادآور شد: در باب اهمیت ماده ۳۱ باید دانست که کودکی که فرصت استراحت، تفریح، سرگرمی، بازی و شرکت در فعالیت‌های فرهنگی و هنری را داشته باشد، کودکی خلاق، لایق، پرانگیزه، و دارای سلامت روان خواهد بود.️ بازی و سرگرمی جزو ضروری و لاینفک زندگی کودکان بوده و عامل حیاتی برای سلامت و بهزیستی کودکان، رشد خلاقیت، تصویرسازی ذهنی، خودباوری، عزت نفس، مهارت‌های شناختی، فیزیکی، هیجانی و اجتماعی آنها به شمار می‌رود.
وی افزود: با وجود تمام آثار مثبت بازی در رشد و سلامت کودک، نباید فراموش کنیم که اهمیت بازی در وهله اول به ارزش ذاتی آن است، به این معنی که اهمیت بازی برای کودکان از جهت لذتی است که به کودک می‌دهد و نباید صرفاً به عنوان ابزاری برای آموزش یا سلامت کودک در نظر گرفته شود.
در بیشتر مواقع با اندکی توجه و تلاش می‌توان شرایط لازم برای بهره‌مندی کودکان از حقوق اشاره شده در ماده ۳۱ را به‌راحتی فراهم کرد. گاهی برای تشویق یک کودک به تفریح و بازی تنها به یک مداد و کاغذ یا یک توپ کوچک بازی نیاز است.
نظر شما