سروش جنابی / دبیر تحریریه : حرکت به سوی شهر انسان‌محور در جهان از چند دهه پیش با انواع سیاست‌های تشویقی و مدیریتی و توسعه زیرساخت‌های مرتبط آغاز شده و با برنامه‌ای مدون پیش می‌رود. انسان‌محوری به این معناست که شهر را متناسب با ساکنان شهر و نیازهای اجتماعی شهروندان ساماندهی کنیم و نه متناسب با تردد خودروها و شاخص ترافیک روان. این مفهوم در دوره اخیر مدیریت شهری با شعار «تهران، شهر زیست‌پذیر» بیان و دنبال می‌شود و در چهارچوب توسعه قلمروهای عمومی تبلور یافته است.
هنگامی توجه به این مفهوم اهمیت مضاعف می‌یابد که مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت روان و آرامش روحی شهروندان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند ویژگی‌هایی را برای شهرها تعریف کند؛ از جمله: شهر عبوس، شهر خشن، شهر پرخاشگر یا برعکس، شهر مهربان، شهر دوستدار سالمندان، شهر دوستدار توانیابان و امثالهم. هر چه توجه به پاسخگویی به نیازهای اجتماعی، روانی و فرهنگی ساکنان شهر بیشتر باشد، به‌همان اندازه آرامش بیشتری به شهروندان هدیه داده و خشونت را از شهر زدوده‌ایم.
توسعه قلمروهای عمومی در مفهوم اجتماعی آن، در رویکرد انسان‌محوری و ایجاد آرامش روانی شهروندان حائز اهمیت است. قلمروهای عمومی به معنای ایجاد درنگ‌گاه‌هایی است برای دیدار و همنشینی آدم‌ها با یکدیگر به بهانه‌های مختلف از جمله دیدن یک نمایش یا گوش سپردن به قطعه‌ای موسیقی. از این رو، در چند سال اخیر تلاش شهرداری تهران بر ایجاد گذر فرهنگی، پیاده‌راه و پلازاهای شهری استوار بوده است. اگرچه همه‌گیری بیماری کرونا بسیاری از معادلات را به هم ریخت، اما استقبال نسبی مردم از برنامه‌های نه‌چندان پربار در این اماکن از جمله پهنه رودکی در نوروز ۱۴۰۰ نشان داد که شهروندان به چنین برنامه‌هایی نیاز دارند و به آن روی خوش نشان می‌دهند.
مرور برنامه‌های اجرا شده روزهای اخیر در گذر شهریار نشان می‌دهد که مدیران شهری هنوز بر تولید محتوا متمرکز نشده‌اند و محتوای برنامه‌ها به گروه‌های اجراکننده واگذار شده است. از این منظر، هنوز در مرحله پر کردن اوقات فراغت قرار داریم نه غنی‌سازی آن. البته انتظار می‌رفت برنامه‌های اجرا شده در پهنه رودکی متفاوت از سایر نقاط شهر و درخور شأن فرهنگی تالار وحدت و گذر شهریار باشد. شاید در این روزهای غمبار کرونایی همین برنامه‌های مفرح و نشاط‌آور غنیمتی ارزشمند باشد، اما از اهداف اعلام شده اولیه براساس ظرفیت پهنه رودکی به‌عنوان گرانیگاه و محل رخدادهای فرهنگی پایتخت و جاذب گردشگری فرهنگی فاصله محسوسی احساس می‌شود.
نظر شما