به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایلنا، سال ۹۹ ایرانِ واردکننده بنزین، با وارد مدار شدن تمامی فازهای پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و البته کاهش مصرف داخلی به دلیل شیوع کرونا؛ به طور جدی وارد فاز صادراتی شد، به طوری که طبق آمارهای گمرک صادرات بنزین کشور در همین سال به بالای ۷.۸ میلیون تن رسید که معادل صادرات روزانه ۱۸۰هزار بشکه است، یعنی از نظر میزان رشدی نزدیک ۶۲۰ درصد و از نظر ارزشی نیز رشدی حدود ۳۶۰درصد نسبت به سال ۹۸ پیدا کرد و در جایگاه بزرگترین صادرکنندگان سوخت خاورمیانه قرار گرفت، اما این صدرنشینی دیری نپایید، زیرا مصرف داخلی گاز خانگی و تغییر سوخت نیروگاه‌ها در فصل زمستان از گاز به مایع سبب شد که صادرات بار دیگر متوقف شود، به طوری که با نزدیک شدن به فصل سرما رفته رفته صادرات نزولی شده و از رقم ۱۱۷۴۳۵۲ تن صادرات بنزین در اردیبهشت به رقم صفر در آبان ماه رسید البته در ماه‌های بعد باز هم این فرآورده صادر شد اما هیچگاه به رقم قبلی بازنگشت، در مورد صادرات گازوئیل هم همین اتفاق افتاد و از رقم ۱۳۸۵۰۰ تنِ فروردین، به ۵۰۰ تن در ماه پایانی زمستان رسیدیم تا امروز توقف در صادرات را شاهد باشیم. حال این سوال مطرح است که آیا با این رویه حضور سینوسی و نوسانی سوخت در رینگ صادراتی؛ بازار همچنان منتظر ما خواهد ماند؟
آنگونه که تجربه صادرات در سایر بخش‌ها نشان می‌دهد مشتریان به رفتار کج دار و مریز در عرضه محصول روی خوش نشان نمی‌دهند و قطعا به دنبال یک عرضه‌کننده قابل اطمینان می‌گردند، مثلا در حوزه برق به دنبال نوسان در بخش عرضه که به دلیل افزایش مصرف داخلی رخ داد، شاهدیم که کشوری مثل عراق وارد مذاکره با ترکیه و عربستان برای تامین انرژی خود است چه بسا که حتی ایران را کنار بگذارد، قطعا اگر عرضه فرآورده‌ای مثل بنزین و گازوئیل هم باثبات و اطمینان‌بخش نباشد مشتریان هرچند نیاز داشته باشند به دنبال آلترناتیوهایی خواهند بود که نتیجه آن حذف ایران از بازار و شناور ماندن این فرآورده‌ها روی آب‌ها خواهد بود.
بنابراین امروز و در شرایط کنونی می‌طلبد که ضمن پبشبرد اهداف صادراتی طبق یک برنامه منسجم و نه بر اساس تصمیمات هیجانی و با نتایج زودگذر؛ ابتدا مخازنی برای ذخیره‌سازی و اندوختن میزان مشخصی از مازاد نیاز برای صادرات داشته باشیم تا مشتریان هم روی یک عرضه منظم حساب کنند و ما نیز ضمن اجتناب از ایجاد تعهدات فراتر از استاندارد و انعقاد قراردادهای FIX با قیمت ثابت در احجام سنگین؛ با توجه به افزایش قیمت نفت و فرآورده ضرر و زیانی را متوجه بیت‌المال نکنیم، بتوانیم در بازار هم ماندگار شویم.
در همین زمینه نصرت‌الله سیفی،مشاور کمیسیون انرژی اتاق ایران گفت: بازار بنزین، گازوئیل و نفت‌کوره با نفت‌خام متفاوت است هرچند عمدتا به صورت اسپات بفروش می‌رسد. البته به همان میزان که صادرکننده نیاز به وجود بار و محموله برای شکل‌گیری شرکت و تشکیل بازار دارد، مصرف‌کننده نیز به دنبال یک عرضه اطمینان بخش و مستمر است حتی اگر اسپات‌فروش هم باشیم، در غیر این صورت برنامه‌ریزی میسر نیست و نمی‌توان به این فروشنده دوره‌ای و بی‌برنامه تکیه کرد.
وی افزود: علاوه بر لزوم حل مشکلات مربوط عدم تداوم مستمر عرضه باید تراز تولید و مصرف کشور در اندازه مشخصی مثبت باشد تا بتوانیم صادرات اطمینان‌بخش داشته باشیم، در حال حاضر بخش تولید ثابت است زیرا ظرفیت پالایشگاهی کشور ثابت است، باضافه و منهای ۵ درصد نوسان هم به خاطر تعمیرات و یا بعضا برخی مشکلات است اما مهم اینکه بخش مصرف داخلی که در فصول مختلف دچار تغییر می‌شود، بهینه شود، مثلا به خاطر افزایش سفرها در فصل تابستان و یا برخی مناسبت‌ها مصرف بنزین بالا می‌رود در این مواقع طبیعی است که زیرساخت کشور نیاز به مخازن ذخیره‌سازی دارد.
مشاور کمیسیون انرژی اتاق ایران تاکید کرد: در هرحال اگر بخواهیم صادرات منسجم و مستمری داشته باشیم باید تراز تولید و مصرف در کشور مدت‌های مدید مثبت و میزان آن هم قابل توجه باشد و برای این منظور مسhله بهنیه‌سازی مصرف بهترین راه‌حل است، زیرا برای پاسخ‌گوییِ صرف به افزایش تقاضا با توجه به ظرفیت پالایشگاهی موجود، تنها راه ساخت مجدد پالایشگاه است که پالایشگاه‌سازی علاوه بر بالا بردن هزینه‌های کشور، مصرف‌گرایی را نیز تشویق می‌کند، چراکه چاه ویل انتها ندارد.
وی با اشاره به بازارهای صادراتی فرآورده اظهار کرد: ما در حال حاضر به خاطر بحث تحریم‌ها بیشتر به کشورهای اطراف ترانزیت می‌کنیم و صادرات بنزین بیشتر اسپات است که معمولا کشورهای همسایه از جمله افغانستان، امارات، پاکستان و عراق مشتری ما هستند.
مشاور فدراسیون نفت بیان کرد: دیگر امکان ما برای صادرات سواپ است، ما به صورت دوره‌ای فرآورده‌های آذربایجان، ترکمنستان و اقلیم کردستان عراق را سواپ می‌کردیم، این شکل از معامله برای ما منافعی داشت که منجر به پایداری در بازارهای صادرتی می‌شد اما طی سال‌های گذشته متوقف شد که این روند نوسانی می‌تواند بازار را متشنج کند.
وی یادآور شد: بنابراین یکی از اقدامات مثبت برای حضور مستمر در بازار صادراتی فرآورده این است که قوانین پایدار برای سواپ و ترانزیت داشته باشیم و یک برنامه مدون و مشخص با میزان مشخص از کالا برای عرضه داشته باشیم تا مشتری به ما اطمینان کند و یک بازار دائمی برای خود ایجاد کرده باشیم.
نظر شما