تماشای اسب عصاری در میدان کوچک شهر ری

همشهری آنلاین - رابعه تیموری:مغازه روغن کشی دور میدان کوچک هنوز پابرجاست و کسب‌وکارش رونق دارد، ولی دیگر از اسب و چرخ عصاری خبری نیست و روغن کنجد به وسیله دستگاه تهیه می‌شود. «سید یوسف احمدی» که این کسب خانوادگی را به ارث‌ برده، می‌گوید : «اینجا مغازه روغن‌کشی کنجد، دانه‌های روغنی و حلواپزی بود. چرخ عصاری به اسب و قاطر وصل بود و وقتی اسب یا قاطر به دور خود می‌چرخید، سنگ‌های آسیاب، دانه‌های کنجد را له می‌کرد. زیر دیگچه چرخ، محفظه‌ای بود که روغن در داخل آن جمع می‌شد. »

قصه‌های خواندنی را اینجا  اینجا ببینید.

اسب عصاری باید ساعت‌ها با چشم‌های بسته دور خودش می‌چرخید و چون از اسب‌های پرشر و شور، این کار شاق و ملال‌آور برنمی آمد، معمولا قاطر را به چرخ عصاری می‌بستند. از روزهایی که از راه دور و نزدیک برای تماشای اسب عصاری به میدان کوچک می‌آمدند، لااقل ٧ دهه گذشته است. در آن زمان خانه‌های اهالی ری اصطبل و طویله‌ای برای نگهداری اسب و قاطر داشت و اسب عصاری هم شب‌ها را در طویله به استراحت می‌گذراند و روزها تا غروب به چرخاندن سنگ آسیاب مشغول بود.

ظاهر مغازه روغن کشی میدان کوچک مانند گذشته نیست، ولی هنوز هم ستون‌های عریض و بلند، سقف گنبدی و دیوارهای آجری آن حفظ شده است. از ساخت این مغازه بیش از یک قرن گذشته و چند نسل از خانواده احمدی به این حرفه مشغول بوده‌اند.

احمدی می‌گوید : «پدربزرگم برای ما تعریف می‌کرد که مردم ری و تهران دسته‌دسته برای تماشای اسب عصاری می‌آمدند و در کنار تماشای اسب، خرید هم می‌کردند. کنار مغازه ما دکان حلواپزی قرار داشت و حجره‌داران تهران و شهرستان‌ها برای خرید روغن نباتی و حلوا به بازار کوچک می‌آمدند. »