ورق زدن کتاب تاریخ منطقه ۱۶ می‌گوید اینجا، یکی از قدیمی‌ترین محله‌هایی است که در این محدوده از شهر شکل گرفته است؛ محله‌ای که عمری طولانی را پشت سر گذاشته و اکنون نسل پنجم از نخستین کسانی که این محله را سرپا کردند، در آن ساکنند.

جوادیه

همشهری آنلاین _ رضا نیکنام: نسل دوم اهالی این محل را هنرمندان و ورزشکاران معروف و بنامی مثل مرحوم «عمران صلاحی»، «رسول ملاقلی‌پور»، «فرهاد کاظمی»، «حسن خان‌محمدی»، مرحوم «علی سلیمانی» و «سیروس همتی» را در میان خود داشتند. شاید کمتر محله‌ای در میان محله‌های جنوب شهر باشد که آوازه‌ای هم‌سنگ جوادیه داشته باشد. از چند سال قبل هم که سومین نماد پایتخت یعنی پل کابلی جوادیه در جوار این محله قرار گرفت بر شهرت و نام و نشان این محله افزوده شده است. در این گزارش می‌خواهیم در باره همه چیزهایی که این محله دارد صحبت کنیم. همه چیزهایی که چه خوب و چه بد مختص جوادیه است؛ معروف‌ترین محله جنوب شهر.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید

راه‌اندازی صنایع و کارخانه‌ها و سرپا شدن محله

در روند مدرن شدن کشور، تهران نخستین شهری بود که فعالیت‌های خدماتی مدرن و نویی مثل راه‌آهن و برخی از صنایع در آن به وجود آمد. این فعالیت‌های خدماتی‌ـ صنعتی در منطقه ما که در آن زمان پهنه‌ای خارج از محدوده شهر بود، ایجاد شد. ساخت ایستگاه راه‌آهن و کارخانجات وابسته به آن، سیلو، انبارها و بنگاه‌های باربری، کشتارگاه و برخی صنایع بزرگ مثل چیت تهران و روغن‌نباتی قو از جمله نخستین فعالیت‌های شکل گرفته در این منطقه است.

علاوه بر این، تهران که با سرعتی سرسام‌آور به سمت ساخت‌وسازهای مدرن پیش می‌رفت نیاز به صنایعی داشت که مصالح ساختمانی و به‌ویژه آجر و سنگ را برای مصارف شهری تولید کنند. صنایعی که در مجاورت محور ارتباطی تهران‌ـ شهرری مستقر شد. کارگران این کارخانه‌ها و خانواده‌های آنها نیز به تدریج در کنار همین صنایع ساکن شدند و رفته‌رفته محله‌های این منطقه را شکل دادند. در کنار فعالیت‌هایی که در این منطقه به‌وجود آمد نخستین اشکال حاشیه‌نشینی تهران نیز ایجاد شد. این حاشیه‌نشینی به‌صورت متمرکز در جوادیه و به‌صورت غیرمتمرکز در حاشیه کوره‌های آجرپزی در محله‌های غار و باغ‌آذری مشاهده شده است.

به تدریج‌ لایه‌های جدید مسکونی چون نازی‌آباد و خزانه و سپس یاخچی‌آباد و علی‌آباد شکل گرفت. اما نقطه عطف داستان جوادیه را مرحوم «جواد فردانش» رقم زد. مردی که اهالی او را جواد «آقا بزرگ» صدا می‌زدند. او صاحب قسمت وسیعی از زمین‌هایی بود که کارگران راه‌آهن و کشتارگاه در آنها ساکن شده بودند. البته آقا بزرگ بودن او به خاطر دارایی‌هایش نبود بلکه آنچه نام او را برای این محله جاودانه کرد، بخشندگی‌اش بود. جواد فردانش زمین‌های خود را به بهای ناچیز و حتی رایگان به ساکنان بخشید و به این صورت محله جوادیه شکل گرفت.

جمعیت زنان این محله بیش از مردان است! | چرا اینجا به محله «جواد آقابزرگ» معروف شد؟

محله‌ای با فرسودگی بالا و خیابانی معروف به نام «پل»

پیدا کردن جوادیه روی نقشه کار سختی نیست. کافی است راه‌آهن تهران را مکان‌یابی کنید و در ضلع جنوب غربی‌آن دنبال محله‌ای کوچک و پرتراکم بگردید. پل قدیم جوادیه محل اتصال جوادیه به راه‌آهن بود. هنوز هم «خیابان پل» یکی از معروف‌ترین خیابان‌های شمالی این محله است. خیابان شوش ضلع شمالی مربعی است که جوادیه در دل آن قرار دارد. بزرگراه‌های تندگویان و بعثت ضلع جنوبی‌ این محله را شکل می‌دهند. در غرب، بزرگراه شهید نواب صفوی و در شرق خیابان شهید رجایی این محله را در بر گرفته‌اند.

مساحت این محله حدود ۳ کیلومترمربع است. در این مساحت جمعیتی بالغ بر ۷۰ هزار نفر زندگی می‌کنند. این تعداد یعنی چیزی بیش از ۲۵ هزار خانوار. یکی از مسائلی که همیشه در مورد جوادیه مطرح بوده است تراکم بالای آن است و اینکه این محله نسبت به وسعتش جمعیت بسیار زیادی را در دل خود جای داده است. کافی است سری به کوچه‌ها پسکوچه‌های جوادیه بزنید تا خودتان تراکم جمعیت را به چشم ببینید. در قسمت شمالی این محله کوچه‌ها عرض بسیار کمی دارند و خانه‌های بسیار با مساحت‌های پایین این کوچه‌ها را در بر گرفته‌اند. این وضعیت در قسمت جنوبی محله یعنی در حاشیه خیابان ۲۰ متری جوادیه کمتر به چشم می‌آید.

ساخت‌وسازهای اولیه‌ای که در این محله انجام شد همگی به شکل فشرده و کنار هم و اصطلاحاً ریزدانه بودند. ریزدانگی در کنار نفوذناپذیری و ناپایداری، فرسودگی بافت یک محله را نشان می‌دهد. جوادیه بیشترین بافت فرسوده را دارد؛ یعنی ۶۶ هکتار. این رقم یعنی حدود ۴۴‌درصد از کل بافت فرسوده منطقه ۱۶ در این محله قرار گرفته است. مهم‌ترین محله‌هایی که جوادیه با آنها در ارتباط است محله‌های نازی‌آباد و خانی‌آباد در جنوب و جنوب‌شرقی این محله هستند.

جوادیه؛ محله‌ای جوان و پرآرزو

جمعیت جوادیه ۱۵‌درصد از کل جمعیت منطقه ۱۶ را تشکیل می‌دهد. اگر چه جمعیت بالای این محله یکی از موضوعاتی است که در باره آن زیاد گفته و شنیده‌ایم اما ویژگی مثبت و فرصتی که این جمعیت در اختیار محله قرار می‌دهد، جوانی جمعیت است. ۶۲‌درصد از کل جمعیت جوادیه را جوانان زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهند و تنها ۳۸‌درصد از جمعیت آن بالای ۳۰ سال سن دارند. همچنین ۴۹‌درصد از این جمعیت را مردان و ۵۱‌درصد را زنان تشکیل می‌دهند. این جوانان می‌توانند نیروی کار اصلی جوادیه باشند و به ارتقای این محله کمک کنند. ناگفته پیداست پر کردن اوقات فراغت این جوانان با انواع برنامه‌های فرهنگی و ورزشی می‌تواند نام‌آوران دیگری را تقدیم محله و کشور کند.

متأسفانه به خاطر تراکم بالای این محله نه فضای کسب و کار چندانی در اختیار جوانان محله قرار دارد و نه فضای فرهنگی و ورزشی. کاربری ۷۳‌درصد از مساحت این محله مسکونی است و تنها ۲۷‌درصد آن را فضاهای تجاری و اداری تشکیل می‌دهند. تنها فضاهای فرهنگی و ورزشی این محله نیز همان‌هایی است که به همت شهرداری در جوادیه ایجاد شده‌اند و روی هم تنها ۳ مرکز هستند.

نقطه بسیار روشنی که در مورد این محله نباید فراموش کرد مذهبی‌بودن اهالی آن است. با وجود تعداد کم سرانه فرهنگی تعداد حسینیه‌ها و مساجد در این محله قابل توجه است. در کل منطقه ما ۶۱ حسینیه وجود دارد که ۲۰ حسینیه از آنها در این محله قرار گرفته‌اند. از ۹۸ مسجدی که در کل منطقه هست ۲۵ مسجد در جوادیه است. شاید روزی که جواد آقا بزرگ خشت‌های نخستین مسجدجامع این محله یعنی مسجد فردانش را می‌گذاشت به نسلی مؤمن می‌اندیشید که حالا جوادیه آن را دارد.

کد خبر 699219

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 54
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 21
  • مهری محمودیان از ده متری دوم IR ۲۱:۳۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    20 3
    آقا بزرگ مرد نازنینی بودن تمام کارهای خیرخواهانه شان زبانزد مردم است
  • امینی IR ۲۱:۳۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    20 4
    جواد فردانش را همه تهران می شناسند یادش گرامی
  • چیتگری IR ۲۱:۳۶ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    12 2
    مسجد فردانش به نام ایشونه. همه زمین ها و املاک و به مردم داد و بین مردم تقسیم کرد تا محله هر چه زودتر آباد بشه. همه سران مملکتی از ایشون دعوت می کردن تا در جلسه ها حضور داشته باشن
  • آزادی IR ۲۱:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    17 3
    یک محله با این همه تاریخچه و قدمت اللن طوری شده که اهالی اصیل به جاهای دیگه کوچ می کنن و افغانی ها محله را قرق گردن. باید به این محله توجه بیشتری کرد و براش وقت گذاشت
    • IR ۰۹:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
      11 2
      اتباع همه جا هستن
  • عسگری IR ۲۱:۴۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    10 1
    درود بر مردمان جوادیه و نیکوکاران که نام و آوازه شات سرتاسر جهات را پر کرده
  • موسی رحیمی IR ۲۱:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    13 3
    حالا یک محله قدیمی که این همه مشکلات از جمله بافت فرسوده و جزیره ای بودنش همه مردم و آزار می ده برای آبادانی نیاز به حمایت مسئولان داره
  • معصومه IR ۲۲:۳۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    12 2
    عالیی و جذاب
  • IR ۲۳:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
    13 3
    چقدر تهران قدیم جذابیت داشته!!!،تهران همیشه طهرانه ،
  • منوچهر عیوضی خانی IR ۰۷:۰۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    9 2
    به محله های قدیمی باید ارزش بیشتری قائل شد.
  • علی اصغر محمدی IR ۰۷:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    11 2
    آقا بزرگ روحت شاد و قرین رحمت
  • کرملین حق وردی IR ۰۷:۴۶ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    11 2
    چند سالیه از محله جوادیه به عنوان جزیره یاد میشه این لقب برای یک محلهدقدیمی و با هویت مناسب نیست
  • علی موسوی IR ۰۷:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    12 2
    آقا جواد فردانش حمام ، مسجد، حسینیه ، کوچه و خیابان در محله جوادیه ساختند. مانند ندارد.
  • ملیحه عوض خانی IR ۰۷:۵۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    11 2
    تاریخچه این محله با هیچ محله دیگری قابل مقایسه نیست. آن زمان نیکوکارانی وجود داشتند و دست به این اقدامت خیر می زدندو محله را نونوار کرد. اما حالا مسئولان باید دست به کار شوند.
  • علی یاری IR ۰۸:۰۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    9 2
    این مرد شریف و نازنین در نهایت پس از عمری خدمت به مردم در خانه سالمندان و در تنهایی و گمنامی رخ در نقاب خاک کشید و آسمانی شد
  • سمیرا IR ۰۸:۱۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    9 2
    پدر من تعریف می کرد که این آقا خیلی مرد بود و در زمان حیاتش به خیلی از خانواده ها کمک کرد که در جوادیه خانه بسازند و سرپناهی داشته باشن خدارحمت کنه
  • داروین IR ۰۸:۱۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    10 1
    کاش درباره زندگی این آدم برزگ کتاب نوشته شود تا همه او را بشناسند
  • IR ۰۸:۱۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    11 1
    گزارش خیلی جالی بود
  • IR ۰۸:۱۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    6 1
    توی تهران چندتا محله جوادیه وجود دارد یکی توی منطقه شونزده و یکی توی منطقه چهارده کدامش قدیمی تره؟
    • محمد حسین IR ۱۱:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
      0 0
      یدونه هم منطقه ۴ جوادیه تهرانپارس
  • هنرور IR ۰۸:۱۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    7 1
    باید مجسمه و سردیس آقا جواد را بسازند و در ورودی محله جوادیه کنار اتوبان تندگویان نصب کنن
  • ناشناس IR ۰۸:۱۷ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    9 2
    نمازگزاران مسجد جامع جوادیه هر هفته سر مزار اقا جواد در بهشت زهرا می روند و فاتحه می خوانند روحش با اولیای الهی محشور و شاد باشد
    • مجید IR ۱۰:۱۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
      2 1
      بابااون تندیسه نه سردیس
  • سعیدی IR ۰۸:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    6 3
    مت 70 ساله توی محله جوادیه زندگی می کنم دیگه آدمی مثل ایشون ندیدم
  • لی لی IR ۰۸:۲۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    10 1
    ما توی خونه ای زندگی می کنیم که حاج آقا فردانش به پدر بزرگم داده. اگر ایشون نبود معلوم نبود که کارما به کجا می کشید چون پدرگ بزرگم چندسال بعد که این خونه رو ساخت در اتوبان تصادف کرد و مرد. مادر بزرگم ماند و 6 تا بچه قد و نیم قد که حداقل سرپناهی داشتن برای خودشون. من هم نوه بچه آخری هستم که اینجا فعلا به من رسیده تا وضعم بهتر بشه و بتونم خونه ای بخرم.
  • IR ۰۸:۲۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    8 1
    حیف که جوادیه رو خراب کردن و دیگه اون صف و صمیمیت نیست
  • IR ۰۹:۰۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    1 2
    یکی بگه که چطور میشه رفت جوادیه تهران؟ آیا اینجا جاهای دیدنی هم داره؟
  • پرنیان IR ۰۹:۱۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    4 1
    ممنون. گزارش خوبی بود.
  • ليليوم IR ۰۹:۲۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    3 1
    بسيار خواندني و جالب توجه بود
  • IR ۰۹:۳۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    3 1
    آقا بزگ واقعا آدم بزرگی بود . فردی که این همه کار خیر انجام داده به طور حتم نامش می مونه
  • بهارک IR ۰۹:۳۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    4 1
    خیلی گزارش جالب و خواندنی بود
  • طاها تیموری IR ۰۹:۳۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    3 1
    بسیار جالب بود
  • IR ۰۹:۳۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    2 3
    سلام معرفی محله جوادیه هستش یا همون تاریخچه محله بر خلاف تیتر اصلا به علت بالا بودن درصد جمعیت زنان پرداخته نشده . انتظار داشتم متن جذابی بخونم اما برام جالب نبود
  • تينا اميني IR ۰۹:۳۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    6 2
    ياد آقا بزرگ گرامي، گزارش بسيار جالبي بود
  • فاطمه IR ۰۹:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    3 1
    گزارش جالبی بودچه خوبه که از محله های قدیمی اطلاعات خوبی دراختیارمون میزارید.
  • بهارک افشاری IR ۰۹:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    4 1
    روحشون شاد انسان شریفی بود و ممنون از خبرنگار گرامی که این موضوع را انتخاب کردند، عااااللللیییی
  • آزاده حسینی IR ۰۹:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    5 2
    چقدر خوبه در کنار این همه مشکل به چنین موضوعاتی پرداختن، بسیار جالب
  • علی IR ۰۹:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    5 1
    جای تشکر داره از پرداختن به چنین مرد شریف و موضوع جالبی، احسنت
  • حسن امجد IR ۰۹:۴۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    5 0
    بسیار فرد شریف و انشان بزرگی بودند، مرسی از این گزارش
  • کسرا IR ۱۰:۱۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    6 0
    چه جالب که رمز و رازهای جوادیه را واشکافی می کنید خدا قوت
  • سحر IR ۱۰:۱۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    4 1
    عالی بود
  • محمد امین IR ۱۱:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    4 1
    دست مریزاد چقدر مطلب عالی بود
  • حسين IR ۱۱:۳۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    7 2
    با اینکه بافت فرسوده ای داره ولی مردم باصفایی داره
  • عباسعلی غلامی IR ۱۲:۴۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    11 1
    یک دوست عزیزی گفته همه جا اتباع داره، چرا باید داشته باشه ؟ مردم ما از محله خودشون فرار می کنند و می روند یک محله دیگه تا مورد ازار و اذیت بعضی از این ها قرار نگیرند. چرا باید اینطور باشه. از شهرو محله قدیمی خودمون جدا بشیم به خاطر بعضی از افغان ها.
  • مریم محمدی IR ۱۵:۴۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    7 0
    چه انسان شریفی روحشون شاد
  • همتی IR ۱۹:۴۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    6 0
    آقا بزرگ تا زنده بود کارهای خیر و خدا پسندانه انجام می داد. خدا رحمتش کند
  • سعید GE ۱۹:۵۲ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
    5 2
    سلام .مملکت از لحاظ خوراک دام مشکل دارد.بعد خیلی جالب است یک شرکت زیر مجموعه دولت مجوز ۵۰ هزار تن صادرات یونجه به قطر می‌گیرد!!!!ودرحال صادرات از گمرک بوشهر هستند.لطفا برسی بفرمایید
  • شریفه انارمشک IR ۰۷:۱۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۱
    2 1
    بعضی ها میگن کار خیرتون و نگید ریا میشه من میگم بگید حتی ریا بشه باعث گسترش کار خیر میشه
  • مهین مهابتدی IR ۰۷:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۳۱
    3 1
    نام نیکوکاران باید با طلا نوشت
  • پرتضی IR ۱۸:۴۵ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۲
    1 0
    بسیار عالی بود مطلب
  • رهگذر IR ۰۲:۲۳ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
    2 0
    درسته جوادیه خیلی قدیمی و با ارزشه..... ولی یه سر به ملک ری بزنید...... قدمتی بیش از ۶ هزارسال...... اولین شهری که بدست شیث بنی آدم بنا شد و سومین شهر جهان
  • علی ۲۲ IR ۲۱:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
    1 1
    حتمی خودتون هم بچه جوادیه هستید چون همه تهران ميدونند که معروفترین محله جنوب شهر تهران نازی آباده یا همون جردن جنوبی معروف
  • شاهرخ IR ۰۱:۲۹ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۴
    2 2
    چرادراین گزارش نامی از مرحوم حسن جوهرچی،محرم زینال زاده،نادرفریادشیران،فرهادجم،خلبانان شهیدودیگران عزیز ان نامدار ونام آور که هرکدام برگ زرینی پرافتخاربراین محله ی نام آشناهستند،برده نشده است؟ آشنابردا نشده است؟
  • مهدی IR ۲۱:۲۹ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۴
    1 0
    گزارش خیلی خوبی بود با وجود داشتن ۶۱ سال سن اصلا اطلاعی از این مرد بزرگ وخوش قیافه وپر صلابت نداشتم. بستگانم در سالهای دور ( ۴۷سال پیش) ساکن جوادیه بودند واسم نوستالژیک شد. کامنت گذاشتن که مرحوم جواد آقا بزرگ در اواخر عمر بسختی گذران زندگی کردن وتو سالمندان بودن ..خیلی حالم بد شد واقعا جای تاسفه ینی چنتا مرد پیدا نشد که انسانی بسیار والا وکم نظیری مثل ایشون کمک کنه واسفااا..خدا بیامرزدشون روحشان شاد وآرامش ابدی ومکانشان جنت باد .تاابد