نتایج بدست آمده می‌تواند اطلاعات ببشتری دربارۀ میلیاردها سال پیش، زمانی که مواد مذاب بر سطح ماه در جریان بودند در اختیارمان بگذارد.
این نقشۀ جدید گرانشی توسط ماهوارۀ ژاپنی کاگویا (Kaguya) که در سال 2007 دو کاوشگر کوچک را درمدار ماه رها کرد، گردآوری شده است.
حرکات این سه فضاپیما که به نوسانات میدان گرانشی ماه حساسند، با دنبال کردن سیگنال‌های رادیویی آنها مورد بررسی قرار گرفت.
در یک موقعیت حساس، زمانی‌که فضاپیمای اصلی کاگویا در نیمۀ پنهان ماه قرار داشت- و نمی‌توانست مستقیماٌ با زمین ارتباط داشته باشد- یکی از کاوشگرها سیگنال‌های آن را به زمین ارسال کرد.
نقشۀ به دست آمده که اولین نقشه با جزئیات کامل از نیمۀ پنهان ماه است، نشان می‌دهد که دهانه‌های آتشفشانی که در آن سوی ماه وجود دارند نسبت به دهانه‌های سمتی که همواره رو به زمین است، به‌طور قابل ملاحظه‌ای علائم گرانشی متفاوتی دارند.
داده‌های حیرت آور
با توجه به این نقشه‌ها شاید بتوان گفت که میلیاردها سال پیش تفاوت‌های بزرگی نظیر تفاوت در درجه حرارت و یا ضخامت دو نیمۀ ماه وجود داشته است.
«والتر کیفر» (Walter Kiefer)، متخصص ژئوفیزیک سیارات که نقشی در این مطالعات نداشته است می‌گوید:" اطلاعات به‌دست آمده حیرت آور است. تا به حال نتوانسته بودیم به این خوبی نیمۀ پنهان ماه را مشاهده کنیم."
بیشتر دهانه‌های آتشفشانی ماه بیش از 3.8 میلیارد سال پیش شکل گرفته‌اند. برخی از این دهانه‌ها پیش از سرد شدن ماه و پایان فعالیت‌های زمین‌شناختی آن، توسط مواد مذابی که در سطح ماه بود، پر شده‌اند.
با این حال برخی از این دهانه‌ها ظاهراً از زیر پر شده‌اند. محققین بر این باورند که مواد موجود در جبّۀ ماه در دهانه‌ها بالا آمده است، زیرا این‌ها در بخش‌هایی قرار دارند که پوستۀ ماه تحت فشار نازک شده است.
اندازه‌گیری‌های جدید کاگویا نشان می‌دهد که برخی از دهانه‌های بخش پنهان ماه تنها با مواد جبّه پر شده‌اند. در بخش مرکزی این دهانه‌ها، میدان گرانشی بیش از حد طبیعی آن است و به دور آن، حلقه‌ای با گرانش کم قرار دارد که با ارتفاع کم دهانه هماهنگی دارد.
نتیجه گیری‌های مخالف
معلوم نیست که این بررسی‌های جدید از گذشتۀ ماه چه حرف‌هایی برای گفتن دارد. فرماندۀ این گروه، آقای «نوریوکی نامیکی»(Noriyuki Namiki) از دانشگاه کیوشو ژاپن می‌گوید :"برای بقای این ساختارها، نیمۀ پنهان ماه می‌بایست بسیار سرد و سخت شده باشد تا جبّه بتواند با گذشت زمان در مرکز دهانه آرام بگیرد. سطح بسیار سفت و محکم بوده که در این ساختارها تعادل برقرار کرده است".
اما کیفر می‌گوید که این حلقه‌ها با گرانش پایین از سناریویی جدید حرف می‌زنند. شاید ساختارهای مرکزی دهانه‌ها به این دلیل باریک باشد که لایۀ بالایی ماه در نیمۀ پنهان بسیار نازک و گرم بوده تا بتواند هر چیز بزرگ‌تری را در خود نگه دارد. مقایسۀ رصدهای کاگویا با مدل‌ها می‌تواند به این سؤال پاسخ دهد.
دو نیمکرۀ ماه تفاوت‌های بر جسته دیگری نیز دارند. کاوشگر ماه ناسا که در اواخر سال 1990 بهره‌برداری شد، کشف کرد که عناصر رادیو اکتیو ظاهراً در نیمۀ روشن ماه متمرکز شده‌اند. نیمۀ پنهان نیز علائمی را مبنی بر وجود فعالیت‌های آتشفشانی در گذشته نشان می‌دهد.
ماهنامه نجوم
