همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی:طی سالهای اخیر گزارش های بسیاری درباره روند تخریب باغ های تاریخی تهران منتشر شده و برخی منابع تعداد باغ های تخریب شده را دهها و صدها قطعه عنوان کرده اند. شهبازی درباره آمار تقریبی باغ های تخریب شده تهران می گوید: «در جلد دوم کتاب «طهران نامه» که در سال ۱۳۹۹به چاپ رسید، تقریبا به نام همه باغ‌های تهران اشاره شده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
تهران در سالهای گذشته باغ‌های فراوانی (حدود ۱۵۰۰باغ) داشته که البته تعداد دیگری هم باید به این عدد اضافه شود. نکته قابل تامل این است که تعداد زیادی از این باغ‌ها به‌خصوص باغ‌های منطقه شمیران به سبب گرانی بهای زمین، با گذشت زمان تخریب شده‌اند و این رویه از اواخر دهه ۵۰شروع شد. در سال‌هایی که تهران با رعایت طرح جامع اداره می‌شد، برای پایتخت محدوده تعیین شده بود و برای ملک‌های خارج از محدوده مجوز ساخت صادر نمی‌شد. به‌عنوان مثال محله مجیدیه و خیابان بنی‌هاشم که امروز مرکز شهر است، در آن سال‌ها خارج از محدوده بود. در آن برهه، بسیاری از موارد دخیل در اداره شهر توسط متخصصان شهرسازی و دیگر رشته‌های مرتبط بررسی می‌شد؛ مواردی نظیر رشد جمعیت، محیط‌زیست، منابع تأمین آب، امنیت، فضای سبز، آموزش، آلودگی هوا و ... بر این اساس بود که شهرداری تهران طرح‌های ۵ساله و ۲۵ساله داشت و تحولات شهر سیستمی، کارشناسانه و با مطالعه و علمی انجام می‌شد. این رویه در چند دهه اخیر رعایت نشد و پروتکل‌ها و استانداردهای موجود در ساخت و سازهای پایتخت تا حدودی نادیده گرفته شده است. به همین دلیل هر ارگان و سازمان توانست مجوز ساخت برج در باغ‌های قدیمی را بگیرد و اینگونه بود که باغ‌های قدیمی از گزند ساخت و سازهای بی‌رویه در امان نماندند.»
خطر صیقلی‌شدن تهران
رشد سرسام آور جمعیت تهران هم مزیت بر علت بوده تا بسیاری از باغ ها جای خودشان را به آسمان خراش ها بدهند و به تازگی پدیده ای به نام «برج باغ» هم باعث شده برج ها جای باغ های را بگیرند. شهبازی تخریب باغ ها را یک خطر جدی بالقوه برای پایتخت می داند: «موضوع دوم این است که جمعیت تهران به‌طور غیرعادی افزایش پیدا کرد و این جمعیت زیاد باید خانه و کاشانه داشته باشند. بنابراین حل مسئله باید به کارشناسان این حوزه سپرده شود تا دست‌کم باغ‌ها و اراضی موجود حفظ شود و برای معضلات موجود هم راه‌حل‌هایی را بیابند. یک راه‌حل این است که باغ‌های قدیمی و تاریخی را مرمت و بازسازی کنند و با تبدیل به بوستان عمومی در اختیار مردم قرار بدهند. برای نجات تهران از سیل باید باغ‌ها را حفظ کنیم و به قول معروف تهران را سبز نگه‌داریم. چند سال قبل در کشور چین سیل مخربی جاری شد و کارشناسان چینی بعد از مطالعه و بررسی فراوان اعلام کردند در مقابل سطوح صیقلی(آسفالت و موزاییک و سنگ) درصدی از سطح شهرها باید اسفنجی (زمین خاکی) باشد. به این مفهوم که بخشی از سطح شهر باید قابلیت جذب آب داشته باشد تا سیل جاری نشود. در حال حاضر بخش عمده‌ای از سطح تهران صیقلی است و این موضوع را باید یک خطر بالقوه بدانیم.»
پیشنهاد ویژه
راهکارهای متعددی برای حفظ باغ های تاریخی تهران مطرح شده که یکی از آنها تملک و تبدیل آنها به بوستان های عمومی بوده که این ماموریت از طرف شهرداری تهران به سرانجام رسیده است. نویسنده کتاب «طهران نامه» معتقد است یک راهکار دیگر هم وجود دارد که دست بر قضا در بسیاری از کشورهای دنیا جواب داده است: «بسیاری از مردم متمول در کشورهای توسعه یافته به‌طور داوطلبانه اراضی سرسبز را تملک می‌کنند و در اختیار عموم می‌گذارند. تهران افراد متمول زیادی دارد که می توانند باغ های تاریخی را تملک و حفظ کنند. این هم می‌تواند یک راه‌حل برای حفظ باغ‌های تاریخی باشد.»
نظر شما