همشهری آنلاین- محمد بیاتی: گرمای هوا در روزهای اخیر اگرچه مثل هر تابستان در مردادماه به اوج می رسد اما انگار پایداری بیشتری نسبت به سالهای گذشته دارد به طوری که در همه ساعات شبانه روز دما بالا و هوا گرم است. دکتر احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور در گفت و گو با همشهری آنلاین درباره این گرما توضیحاتی داده است که در ادامه این گفت و گو را می خوانید:
آیا آن طور که برخی کارشناسان می گویند گرمای تابستان امسال در کشور و خصوصا در تهران بی سابقه بوده است؟
مقایسه دمای میانگین ۱۰ سال اخیر با میانگین ۵ دهه قبل مثلا دهه ۵۰ تا ۶۰ را مقایسه کنیم به طور متوسط دمای کشور یک تا ۲ درجه افزایش یافته است. در واقع میانگین سالانه افزایش پیدا کرده است.
این افزایش دما چند دلیل مشخص دارد. یکی از مهم ترین انها همان بحث گرمایش جهانی است. چرا که با صنعتی شدن کشورها میانگین دما در جهان نسبت به ۱۰۰ تا ۱۲۰ سال پیش حدود یک تا یک و نیم درجه افزایش پیدا کرده است.
البته این به معنای آن نیست که دما در کل جهان به طور یکسان افزایش یافته است مثلا در قطب شمال این افزایش بین ۳ تا ۴ درجه است یا مثلا مناطقی مثل خاورمیانه و شمال آفریقا بیشتر از میانگین جهانی گرم شده اند.
برخی قاره ها هم در همین ۱۰ سال اخیر افزایش دما داشته اند مثلا اروپا در یک دهه اخیر ۶ دهم درجه گرمتر شده است. قاره آسیا حدود نیم درجه افزایش داشته است. در واقع همه دنیا مثل هم گرم نشده است.
در کشور ما ایران در ۵ دهه اخیر نسبت به ۵ دهه قبل از آن ۲ درجه گرمتر شده است. حالا چرا ۱۰۰ سال قبل را مقایسه نمی کنیم چون ما اطلاعات درستی از دمای ۱۰۰ سال پیش کشور نداریم و عمر ایستگاه های ما به ۱۰۰ سال نمی رسد.
آقای وظیفه آیا پاییز و زمستان امسال هم گرمتر از سال های قبل می شود؟
البته تا پاییز و زمستان ممکن است سیستم ها تغییر پیدا کنند و نمتوان دقیق پیش بینی کرد اما به طور کلی تا ابتدای پاییز امسال دمای هئوای کشور نسبت به شرایط نرمال بالاتر است.
اما در کل نسبت به میانگین ۳۰ سال اخیر پاییز و زمستان گرمتری خواهیم داشت.
در نیمه شرقی کشور افزایش دمای نسبت به میانگین بلند مدت حدود یک و نیم تا دو درجه است اما در نیمه غربی نهایت تا یک درجه است.
آقای دکتر این باور وشایعه ای که اخیرا بین مردم رواج دارد که می گویند دمای چند روز اخیر تهران رکورد گرما در سال های اخیر بوده است ، از لحاظ علمی درست است؟
نه خیر چنین انگاره ای صحت ندارد. رکورد دمای تهران در روزهای اخیر ۳۹ درجه بوده است یعنی دما از ۳۹ درجه بالاتر نرفته است. در حالی که رکورد دما در تهران ۴۳ درجه بوده است.
تجربه نشان داده که حتا در روزهای گرم ، در هنگام صبح زود هوا تا اندازه ای خنک تر حس می شد اما این روزها حتا صبح زود هم مثل ظهر هوا گرم است؟علت چیست؟
ما در سال های اخیر نسبت به سال های گذشته دوره های گرمایی طولانی تری داشته ایم یعنی تعداد روزهای گرمی که داشته ایم بیشتر بوده است. و البته توسعه شهر و افزایش استفاده از سنگ و سیمان و آسفالت باعث جذب بیشتر گرما در طول روز و آزاد کردن آن در شب هنگام می شود. به زبان دیگر دوره های امواج گرمایی در تران طولانی تر شده اند. به این خاطر وقتی صبح از خواب بیدار می شویم . به این اتفاق اثر جزیره گرمایی شهری می گویند.
در کشورهای دیگر نیز ناهنجاری دمایی خاصی دیده شده است؟
بله در اروپا در سال های اخیر آنقدر ناهنجاری دمایی زیاد شده خصوصا امسال یکباره ۸ تا ۱۰ درجه افزایش بالاتر از میانگین مشاهده شده و همین باعث آتش سوزس جنگل ها در برخی کشورهای اروپایی از جمله یونان شده است.
این افزایش بی سابقه و ناهنجاری دمایی در اروپا و خبرهای مربوط به آن شاید باعث شده که برخی تصور کنند در ایران هم چنان افزایش بسیاز زیادی نسبت به میانگین بلند مدت داشته ایم.
نظر شما