رکود اقتصادی چیست؟ | عواملی که منجر به رکود اقتصادی می شود

به گزارش همشهری، رکود اقتصادی در واقع دوران کسادی و بحران تولید و تجارت است که با خود کاهش شاخص‌های اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی (GDP)، سود شرکت‌ها، اشتغال را به‌دنبال دارد. امروزه در اقتصاد جهانی رکود اقتصادی به یک واقعیت ناگوار تبدیل شده است؛ چرا که پیامدهای بسیاری برای اقتصاد و افراد جامعه دارد.

رکود در اقتصاد، زمانی به‌وجود می‌آید که بیش از چندماه با کاهش قابل توجه فعالیت اقتصادی در جامعه روبه‌رو می‌شویم؛ چرا که چرخه نقدینگی در سطح جامعه کم شده و افراد تمایل به خرید و فروش ندارند، در نتیجه تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا می‌کند و رشد اقتصادی مختل می‌شود. با کم شدن فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی‌ها و شرکت‌ها به‌علت دریافتی کمتر، مجبور به تعدیل نیرو و گاهی تعطیلی می‌شوند.

این آشفتگی اقتصادی، تهدیدی بزرگ برای رشد اقتصادی محسوب می‌شود؛ چرا که افراد با نقدینگی کمتری که به‌دست می‌آورند دیگر توانایی سرمایه‌گذاری در بازارها را ندارند و این موضوع به مرور باعث چرخه‌ اقتصادی منفی می‌شود. در طول زمان رکود، تولیدکنندگان موفق به فروش کالاها نمی‌شوند؛ در نتیجه امید به فعالیت را از دست داده و در بعضی مواقع ترجیح می‌دهند به جای تولید، سرمایه خود را در سپرده‌های بانکی بگذارند و سود دریافت کنند؛ چرا که در نهایت، سود بیشتری برایشان محقق می‌شود. در نتیجه این رویداد نرخ بیکاری بیشتر و رکود عمیق‌تر و در واقع اقتصاد وارد یک چرخه رکودی معیوب می‌شود.

همچنین شرکت‌ها و مؤسسات با کم شدن تقاضا و دریافتی کمتر از انتظار، موفق به پرداخت بدهی‌های خود نمی‌شوند که مستقیما می‌تواند تأثیر منفی روی قیمت سهام‌شان بگذارد و به این ترتیب اقتصاد ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود و افراد علاقه خود را نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هم از دست می‌دهند.

چرا رکود اقتصادی رخ می دهد؟

به‌طور کلی، توسعه و رشد در یک اقتصاد نمی‌تواند برای همیشه ادامه داشته باشد. این کاهش فعالیت اقتصادی که در نهایت منجر به رکود اقتصادی می‌شود، معمولا متاثر از عوامل پیچیده و به هم پیوسته‌ مختلفی است.

یکی از این عوامل، از دست رفتن اعتماد مصرف‌کننده است. زمانی که مصرف‌کنندگان نگران وضعیت اقتصاد هستند، از ترس شرایط اقتصادی نامطلوب، هزینه‌های خود را کاهش داده و سعی در پس انداز پول خود می‌کنند. از آنجا که حدود ۷۰درصد تولید ناخالص داخلی به هزینه‌های مصرف‌کننده بستگی دارد، این موضوع روی کل اقتصاد تأثیر می‌گذارد و با کاهش نقدینگی در جامعه، رشد اقتصادی را کند می‌کند.

عامل دیگری که در وقوع رکود اثر دارد شوک‌های اقتصادی است. گاهی اتفاق‌های مختلف مانند سیل، زلزله و یا جنگ می‌تواند به اقتصاد یک کشور شوک وارد کند. این رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی که عموما باعث اختلال گسترده در اقتصاد می‌شود. به‌طور مثال همه‌گیری ویروس کرونا، ظرف چند سال گذشته یک شوک بزرگ به اقتصاد جهان  وارد کرده است.

از دیگر عواملی که می‌توانند منجر به رکود اقتصادی شوند می‌توان به افزایش نرخ بهره و تورم منفی اشاره کرد.

 نرخ بهره بالا باعث می‌شود تا شرایط وام گرفتن توسط مصرف‌کنندگان سخت شود و به این ترتیب افراد برای خریدهای بزرگ مانند خرید خانه یا ماشین، کمتر خرج کنند. همچنین شرکت‌ها مجبور به کاهش هزینه‌ها و برنامه‌های توسعه خود می‌شوند؛ چرا که هزینه تامین مالی افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بالا در عین حال افراد را ترغیب می‌کند تا به جای سرمایه‌گذاری، پول خود را در بانک سپرده‌گذاری کنند و به جای هزینه، به پس‌انداز مفرط تشویق می‌شوند.

تورم منفی نیز زمانی پدید می‌آید که قیمت محصولات و خدمات به‌دلیل کاهش شدید تقاضا، کاهش می‌یابد. این بحران منجر می‌شود که مصرف‌کننده، خرید خود را به انتظار کاهش بیشتر قیمت به تعویق اندازد و همین عامل منجر به رکود می‌شود.