به گزارش همشهری آنلاین، ۶ آلاینده مهمی که دستگاه‌های سنجش کنترل کیفیت هوا آنها را ارزیابی می‌کنند به شرح زیر است:
ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون(PM۲.۵)
یکی از ۶ آلاینده‌ای که در هوای تهران و شهرهای بزرگ کشور هر روز اندازه‌گیری می‌شود، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است. این ذرات دارای قطر ۲.۵ میکرون و یا کمتر هستند که از نظر اندازه، یک سی ام قطر موی انسان است. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت است اما منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت های احتراقی وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی و سوزاندن چوب و حتی فرایندهای صنعتی خاص است. این ذرات هم به طور مستقیم از اگزوزها منتشر می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو بازتولید می‌شوند.
طبق مطالعات سازمان بهداشت جهانی، ارتباط مستقیم میان قرار گرفتن در معرض ذرات ریز و مرگ زود رس ناشی از بیماری های قلبی و ریوی وجود دارد. ذرات ریز همچنین می تواند بیماری های قلب و ریه را تشدید کنند و باعث اثراتی مانند علائم قلبی و عروقی، آریتمی های قلبی، حملات قلبی، علائم تنفسی، حملات آسم و برونشیت شوند. افراد مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان بیش از سایر افراد در معرض ذرات معلق ریز هستند و وقتی هوای شهری با شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون آلوده می‌شوند، این افراد نباید در معابر عمومی توقف طولانی مدت داشته باشند.
مونوکسید کربن(Co)
مونوکسید کربن گازی مهلک است که بر اثر سوختن ناقص کربن در وسایل نقلیه و کارخانجات به وجود می‌آید. این گاز بسیار سمی است اما رنگ و بوی خاصی ندارد. به همین دلیل، قاتل نامریی نامیده می شود و افزایش غلظت آن در اتاق سربسته به خفگی منجر می‌شود. میل ترکیبی کربن مونوکسید با هموگلوبین خون حدود ۳۰۰ برابر بیشتر از میل ترکیب گاز اکسیژن است. جالب است بدانید که در خون همه ما حدود ۵ درصد کربن مونوکسید وجود دارد اما اگر این مقداربه ۲۰ درصد برسد باعث مرگ ما خواهد شد. تنفس این آلاینده هوا در فضای باز می‌تواند موجب ایجاد و تشدید بیماریهای قلبی و ریوی، بیماریهای عصبی، تجزیه فیبرین و حتی بیماریهای دوران زایمان شود.
دی اکسید گوگرد(SO۲)
دی اکسید گوگرد گازی است بی رنگ و غیر قابل انفجار که بویی خفه کننده دارد و تقریبا دو برابر هوا وزن دارد و یکی از آلاینده های سنگین هوا محسوب می شود. این گاز بر اثر سوختن گازوییل و مازوت در شهرها ایجاد می‌شوند و وسایل نقلیه دیزلی، پالایشگاه‌ها صنایع عامل تولید آن هستند. نکته مهم اینکه دی اکسید گوگرد به طور متوسط ۲ تا ۴ روز در هوا باقی می‌ماند. اثرات قرار گرفتن در معرض دی اکسید گوگرد شامل نارسایی های تنفسی، کاهش سیستم دفاعی ریه ها، تشدید بیماریهای قلبی و ریوی، تخریب گیاهان و برگ درختان می‌شود اما مقادیر زیاد آن می‌تواند حین بارش‌ها موجب تشکیل باران های اسیدی شود.
دی اکسید نیتروژن(NO۲)
دی اکسید نیتروژن گازی قهوه‌ای رنگ و گاه سرخ‌فام است و بویی بسیار تند و زننده دارد. دی‌اکسید نیتروژن از مهمترین آلاینده‌های هوا به شمار می رود. هر سال میلیون‌ها تن از این گاز در اثر فعالیتهای انسانی به ویژه مصرف سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود. دی‌اکسید نیتروژن در ترکیب با هوای مرطوب تولید اسید نیتریک می‌کند که موجب پوسیدگی شدید فلزات می‌شود. همچنین در غلظت‌های بالا باعث ایجاد مه‌دود شده و میدان دید را به شدت کاهش می‌دهد و بر رشد گیاهان اثر منفی شدید دارد. این گاز از اثر گلخانه‌ای نیز برخوردار است. این آلاینده بر اثر سوختن بنزین، گاز طبیعی، زغال سنگ، نفت و نیز در نیروگاه ها دارای حرارت های بالا تولید می‌شود. تنفس دی اکسید نیتروژن موجب ایجاد سوزش در ریه ها و کاهش میزان مقاومت سیستم تنفسی می‌شود.
ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون(PM۱۰)
این ذرات به شکل جامد یا مایع موجود در هوا هستند که قطری کمتر از ۱۰ میکرون دارند و بر اثر سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی و احتراق سوخت موتورهای دیزل یا حتی در واحدهای صنعتی، کشاورزی ، جاده های آسفالت نشده و فعالیتهای ساختمان سازی و آلاینده های غیر گازی ایجاد و منتشر می شود. این ذرات به علت ابعاد ریز خود می توانند از سیستم دفاعی مجاری تنفسی عبور کند و اثراتی شامل بیماری های قلبی، بیماری های ریوی، کاهش سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماریها، از بین رفتن بافتهای ریه، آسم کودکان و سرطان را برجا بگذارد.
ازن (O۳)
گاز ازن به عنوان یک آلاینده ثانویه در جو تولید می‌شود و وقتی به سطح زمین باز می‌گردد یک آلاینده محسوب می‌شود. این گاز توسط واکنش های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در حضور نور خورشید در فصول گرم سال ایجاد می شود. گازهای خروجی از تاسیسات صنعتی و نیروگاه‌ها، اگزوز موتور خودرو، بخارات بنزین و حلال‌های شیمیایی از منابع اصلی تولید آن هستند. تنفس ازن می تواند انواع مشکلات سلامتی از جمله درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه را موجب شود.
نظر شما