همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: او در دفتر مجله «آینده» که زیر نظر مرحوم ایرج افشار اداره می‌شد، گام‌های نخست تالیف اولین کتابش را با عنوان «تاریخ سکه دوره قاجاریه» برداشت و پای بحث و گفت‌وگوی چهره‌های برجسته‌ای چون مرحوم یحیی ذکاء، عبدالله عقیلی و...بیش از پیش به پژوهش و تالیف در حوزه تاریخ تهران علاقه‌مند شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
او درباره ماجرای ورود به عرصه تهران‌پژوهی و تالیف کتاب تاریخ سکه قاجاریه که به‌صورت ویژه به سکه‌های پادشاهان قاجاریه و اهمیت سکه در شناساندن اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی آن دوران اشاره دارد، می‌گوید: «سال‌های آغاز دهه شصت، من گام‌های نخست را در حوزه تهران‌پژوهی برداشتم. آن روزها مشغول تالیف کتاب تاریخ سکه دوره قاجاریه بودم و لازم بود با مجموعه‌دارهای پرسابقه و پرتجربه‌ای چون عبدالله عقیلی، مرحوم یحیی ذکاء و برادران مهدوی که از خاندان امین‌الضرب بودند دیدار کنم. این ملاقات‌ها بالاخره در دفتر مرحوم ایرج افشار در مجله آینده میسر شد. ورود به جمع بزرگانی چون مرحوم ستوده که به دفتر مجله رفت و آمد داشتند، در کنار حضور در نشست‌های موزه سکه و... نه‌تنها به نگارش کتاب تاریخ سکه دوره قاجاریه با نظارت مرحوم یحیی ذکاء کمک کرد، بلکه انگیزه و علاقه بسیاری به من داد که هنوز در آغاز راه تهران‌پژوهی بودم.»
شهبازی در طول چهار دهه تحقیق و پژوهش درباره تاریخ معاصر تهران، کتاب‌ها و مقالات بسیاری به چاپ رسانده است؛ از کتاب ۲ جلدی روایاتی از تهران قدیم تا کتاب ۴ جلدی پرسه در دارالخلافه که مخاطب را با سرگذشت افراد، پیشینه محله‌ها، ضرب‌المثل‌های تهرانی، بناها و اماکن شهر آشنا می‌کند و نیز کتاب از الهیه تا دروازه غار که پژوهشی در باره اماکن، اشخاص و اتفاقات تهران معاصر با تکیه بر محله دروازه غار امروز است.
با وجود این، او مهم‌ترین و ماندگارترین اثرش در حوزه تهران‌شناسی را کتاب تهران‌نامه معرفی می‌کند و می‌گوید: «تهران‌نامه مجموعه‌ای است در حوزه تهران‌شناسی که همه جنبه‌های تاریخی، جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... این گستره را ثبت کرده است. جلد نخست تهران‌نامه که شباهت زیادی به یک دانشنامه در باره تاریخ تهران دارد، به چاپ رسیده و مجلدهای بعدی با تکمیل مدخل‌ها در حال تدوین است. همچنین همزمان با تدوین این اثر، جلسات منظم تهران‌شناسی و تهران‌پژوهی نیز با همین نام و با حضور علاقه‌مندان به این حوزه و کارشناسان و تهران‌پژوهان برگزار می‌شود.»
شهبازی علاوه بر استفاده از منابع تاریخی برای تدوین آثار خود از شیوه پژوهش میدانی نیز بهره برده است. به عنوان مثال، او در کتاب روایاتی از تهران قدیم، مجموعه‌ای از اطلاعات درباره حصارهای ناصری و صفوی تهران، آب‌انبارها، آتشکده‌ها، نخستین بیمارستان‌ها، بناها و مراکز خدماتی، تاریخچه قبرستان‌های تهران، قنات‌ها و... را با همین شیوه ثبت کرده است.
نظر شما