تاریخ عمومی ایران
-
درباره اولین خطوط حملونقل عمومی در تهران؛ از ایستگاههای واگناسبی تا اولین کالسکه بخار
مستند باورنکردنی حمل چراغ راهنمایی در کولهپشتی ماموران
سابقه تاسیس اداره راهنمایی و رانندگی تهران مربوط به ١٠٢ سال قبل، سال ١٣٠٠ هجری شمسی، است. از آنجا که بیش از یک قرن از آن روز تاریخی میگذرد، تصمیم گرفتیم با نگاهی مستند و تقویمی، اولین اتفاقها و رویدادها، اقدامات و طرحهای جالب این حوزه را گردآوری و به شما معرفی کنیم.
-
نگاهی به خانه شاعر مشروطهخواه در بنبست گوهر | ماجرای فروختن یواشکی کبوترهای سراینده تصنیف «مرغ سحر»!
خانهموزه ملکالشعرا بهار محل زندگی سراینده تصنیف معروف «مرغ سحر» بوده است. خانهای که قدمتش به دوره پهلوی اول میرسد و به سبک بناهای دوران تجدد و نوگرایی ساخته شده است.
-
فیلم|خانهای در تهران که پناه سیدجمالالدین اسدآبادی بود | چه کسی کلید برق تهران را زد؟
خانه «امینالضرب» که در محدوده منطقه۱۲ تهران و خیابان امیرکبیر واقع شده، بخشهای مختلفی همچون اندرونی، اصطبل، انبار، آشپزخانه و کتابخانه دارد و تاریخچه جالبی را در دل خودش نگه داشته که در ادامه میخوانید.
-
این عکس ۱۱۷ سال پیش در چنین روزی از مظفرالدینشاه گرفته شد | جشن افتتاح نخستین مجلس شورای ملی ایران کجا برگزار شد؟
امروز ۱۱۷ سال از سالروز صدور فرمان مشروطیت میگذرد. فرمانی که توسط مظفرالدین شاه قاجار امضا و به موجب آن مجلس شورای ملی تاسیس شد. این قاب تاریخی، مراسم افتتاح نخستین مجلس شورای ملی ایران را نشان میدهد.
-
اثر دست استاد کاشیتراش بر دیوار تئاترشهر
حوالی سال ١٣٠٩ شمسی، محل کنونی تئاتر شهر، یکی از تفرجگاههای مردم تهران بود و ساختمانی معروف به نام «مهمانخانه بلدیه» یا «کافه شهرداری» در آن قرار داشت.
-
فرمان مشروطیت کجا امضا شد؟ | نسخه دستنویس این فرمان تاریخی را اینجا ببینید
وقتی ناصرالدینشاه در سیویکمین سالگرد سلطنتش، دستور داد عمارتی جدید در باغ نیاوران بسازند، کاخ صاحبقرانیه در دل باغ نیاوران متولد شد. داستان ساخت این کاخ را و فرمان یکی از مهمترین وقایع تاریخ معاصر ایران را که در این مکان امضا شده و امروز در سالروزش قرار داریم، بخوانید.
-
دو نویسنده با همشهری آنلاین درباره مستند بودن تاریخ در داستانها و رمانهای تاریخی سخن گفتند:
دستغیب: داستان تاریخی بیشتر از داستان فلسفی خواننده دارد| خسروی: نویسنده باید بر تاریخ احاطه داشته باشد
چگونه می توان اثری را در قالبی نوشت که در زمینه حوادث و رویدادهای تاریخی، ضمن داشتن ساختار و شکل داستانی، به دور از «تاریخ سازی» و به اصطلاح «جعل تاریخ» باشد و همچنین تاریخ گریز هم نباشد؟ عبدالعلی دستغیب، منتقد پیشکسوت و شمسی خسروی، نویسنده زندگینامه داستانی شهید شیرودی در این باره صحبت کرده اند.
-
ببینید | مراسم کلنگزنی بیمارستان سپیر ۸۱ سال قبل | توطئه صهیونیستی در محله عودلاجان چه بود؟
در تصویر پیش رو که متعلق به سال ۱۳۲۱ شمسی است جمعی از کلیمیان تهران در حال کلنگ زدن ساخت بیمارستان سپیر در محله عودلاجان، در محل «کنیسه ملاحنینا» را میبینید.
-
داستان متفاوتترین چنار تهران | چرا این درخت ۱۳تنه دارد؟ | ماجرای چهلچنار چه بود؟
داستان زنده ماندن چنار منحصر به فرد محله اوین با آن شکل و شمایل خاصش، شنیدنی است؛ شبیه داستانهایی است که مادربزرگها برای نوهها تعریف میکنند تا با شنیدن این قصه درس صبر و مقاومت یاد بگیرند.
-
حسینیه اول مظلوم(ع)؛ پاتوق پهلوانان تهران | ورود بانوان ممنوع!
ساختمان حسینیه اول مظلوم (ع) در خیابان شریعتمدار رفیع، نزدیک میدان بهارستان تهران،سردر بزرگی دارد که هنر استاد بنویدی است. طبقه اول این بنا حسینیه است و طبقه دوم به موزه خصوصی ورزش پهلوانی ایران اختصاص دارد.
-
مرشد و شاه ؛ تاریخ جدید ایران از اینجا شروع شد
تا پیش از این بقعه شیخ صفیالدین اردبیلی در جهان به قالی مشهورش شهره بود که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری میشود اما در نهم مرداد ۱۳۸۹ نام این مجموعه آرامگاهی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد تا به عنوان میراث فرهنگی جهانیان به رسمیت شناخته شود.
-
نخستین تکیه تهران را یک شاهزادهخانم ساخت
نخستین تکیه برای عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) را یک شاهزادهخانم، زمانی ساخت که تهران روستایی در شمال شهر ری بود و تازه به سمت شهرشدن پیش میرفت.
-
تصویر زیرخاکی از کبابپزهای بازار تهران در زمان قاجار
تصویری از کبابپزهای کنار خیابانی بازار تهران در زمان قاجار را مشاهده می کنید.
-
قلعه رودخان یکی از پر راز و رمزترین قلعههای تاریخی ایران و جهان است که روایتهای زیادی دربارهاش وجود دارد
اسرار آمیز ترین قلعه ایران که گفته میشود پر است از گنجینههای با ارزش پادشاهان قدیم | این قلعه را فرازمینیها ساختهاند؟
سوالهای بیپاسخ و شایعههای زیادی دربارهاش وجود دارد؛ تعدادی از بومیهایی که حول وحوش این قلعه تاریخی زندگی میکنند عقیده دارند که این قلعه را دیوها درست کردهاند؛ عده دیگری هم ساخت آن را به موجودات فرازمینی نسبت میدهند.
-
دره «ندید» نام این خیابان مهم تهران است | گذر بیشتر تهرانیها به این گذر ترسناک افتاده است
یوسفآباد نامی آشنا برای بسیاری از تهرانیهاست، هم به دلیل محبوبیتی که این منطقه به لحاظ سکونت و امکانات برای همه دارد و هم به دلیل تاریخی که پشت آن نهفته است.
-
تصاویری فوقالعاده از عکسها و کارت پستالهای کمتر دیده شده دوران قاجار
دربار قاجار از عاملان اصلی ورود چاپ مدرن و عکاسی به ایران بود و در گسترش آن نقشی اساسی داشت، غافل از آنکه این دو محملی خواهد شد برای ثبت ظلم و ضبط زوالش.
-
نگاهی به آثار ناملموس ثبتشده در این شهر بزرگ
آیا ارثیه اجدادی، تهران را به پایتخت تاریخی ایران مبدل میکند؟
تهران این کهنهپایتخت ایرانی که بیش از دو قرن عنوان پایتختی را یدک میکشد، محل وقوع رویدادها و اتفاقات تاریخی متعددی بوده است، اما جالب است که هنوز از آن به عنوان شهر تاریخی ایران یاد نمیشود. در ششمین نشست تهرانشناسی روزنامه همشهری علاوه بر معرفی میراث ناملموس ثبتشده تهران به این موضوع پرداختیم.
-
تصاویر | نقش برجسته مرد عالی رتبه ساسانی | این مرد ساسانی پس از ۳۵ سال به ایران برگشت
«نقش برجسته مرد عالی رتبه ساسانی» دوشنبه ۱۹ تیر در موزه ملی ایران رونمایی شد. این سنگ نگاره حدود ۳۵ سال پیش از ایران به امارات و سپس بریتانیا قاچاق شده بود که هفتم تیرماه از بریتانیا به ایران برگشت داده شد و پس از اصالتسنجی، از ۱۹ تا ۳۱ تیرماه در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.
-
ببینید | نقش اسرار آمیز اژدها روی کوه های چند میلیون ساله! | مخفیگاه راهزنان جاده ابریشم کجا بوده؟
یک ساعت و نیم زمان نیاز دارید تا از تهران به یک شهر باستانی برسید که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد.
-
تهرانیها ۷۰ سال پیش از این ساختمان فیل هوا کردند
ساختمانهای تهران تا دهه ۳۰ ارتفاع چندانی نداشت، نهایت ۲-۳ طبقه بود. بزرگترین ساختمانی که در این سالها ساخته شد باشگاه ۴طبقه افسران بود که آن را هم خارجیها ساخته بودند.
-
گفت وگو درباره تهران قدیم با دکتر منصوره اتحادیه، تاریخنگاری که به واسطه اجدادش خود جزئی از تاریخ است
تهران به روایت نواده مظفرالدین شاه | ماجرای جالب اولین آدامسی که دست تهرانیها رسید | روایت قحطی، بیکاری و دولت وابسته در حمله متفقین به ایران
خیابان لالهزار؛ زادگاه «منصوره اتحادیه»، نویسنده و تاریخنگار است. این خانه قاجاری زمانی برای اتابک اعظم، صدراعظم ناصرالدینشاه و دو پادشاه پس از او بود، ولی بعدها «حاج رحیم اتحادیه»، تاجر مشهور عصر قاجار و پدر بزرگ منصوره اتحادیه، آن را خرید و داستان این خانه و ساکنان تازهاش آغاز شد.
-
اسبدوانی؛ جذابترین مسابقه عهد قاجار | جایزه بزرگ ۱۵۰تومانی برای چابکسوار برنده
تهرانیهای عهد قاجار علاقه خاصی به اسبدوانی داشتند. در دورۀ قاجار این مسابقات باشکوه و آداب خاصی در حضور شاه و مردم برگزار میشد.
-
تهران قدیم از دروازه غار شروع میشد | ماجراهای محله گودها
تهران قدیم چندین دروازه داشت که هر روز مسافران زیادی از این دروازهها از شهر بیرون میرفتند یا وارد شهر میشدند. بروبیای مسافرها از این دروازهها محلههایی را ایجاد کرد که اسم این دروازهها را بهخود گرفتند.
-
رد اولین و آخرین مدرسه رایگان زبان در روزنامه ایران
نخستین و آخرین کلاس رایگان آموزش زبان، ۱۵۰ سال پیش، در دوران ناصرالدینشاه در تهران تاسیس شد. در آن زمان علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه، (شاهزاده دانش پرور) وزارت علوم را برعهده داشت و ریاست دارالترجمه با میرزا حسنخان اعتمادالسلطنه (دانشمند و سیاستمدار مشهور عصر قاجار) بود.
-
تصاویر | آتشکده ای در تهران که اسکندر مقدونی به آن هم رحم نکرد
آتشکده بهرام (ری) در جاده ورامین و در نزدیکی روستای قلعه نو بر فراز تپهای به نام تپه میل قرار دارد. قدمت این آتشکده به دوره ساسانیان باز میگردد و مساحت کل تپه و آتشکده بالغ بر ۲۰۰۰ متر مربع است. تپه میل با سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده است.
-
تهرانیهای مسافر و تعارف «شاهعبدالعظیمی» اهالی ری
زیارت شاه عبدالعظیم حسنی(ع) از سفرهای معروف اهالی تهران بوده و همچنان به قوت خود باقی است. سفری که نقلها و خاطرات زیادی را در تاریخ عمومی اهالی تهران ماندگار کرده است.
-
تصویر جالب از یک عروس در زمان قاجار ؛ ۱۱۸ سال قبل
تصویری از مراسم عروسی در دوره قاجار - محله ششگلان تبریز سال ۱۲۸۴ هجری شمسی را میببینید.
-
از پنجره همسایگی تا خانهباغ امیرکبیر | وقتی دیوار هویت یک محله فرو میریزد
خانهها بیشتر از آنکه خشت و گل یا سرپناهی برای ما باشند، نشانهای از طرز تفکر و سبک زندگی ما هستند. برای همین است که خانهها در هر دوره تاریخی و اجتماعی شکل و رنگ متفاوتی دارند و آنها که در گذر زمان دستنخورده باقیماندهاند تبدیل به میراث فرهنگی کشور شدهاند.
-
عکسی بسیار جالب از نخستین جایگاه سوخت در اصفهان ؛ سال ١٣٢٠ با دورنمای کوه صفه
عکسی بسیار جالب از نخستین جایگاه سوخت در اصفهان، سال ١٣٢٠ را با دورنمایی از کوه صفه میبینید./منبع: اسب بخار
-
عکس زیرخاکی از بساط سلمانیهای میدان شوش | عواقب ناخوشایند اصلاح با چای دارچینی
در گذشتههای دور، خدماتی مثل تراشیدن، اصلاح ریش و سبیل مردان بر عهده آرایشگر یا سلمانی بود. محل کار این افراد، دکان سلمانی یا محلی مناسب در کوچه، خیابان یا میدانی پر رفت و آمد بود.