وودی آلن با نام اصلی Allen Stewart Konigsberg هشت سال از دوران کودکیاش را در مدرسه یهودیان سپری کرد. در آن زمان موهای قرمز رنگ او باعث شده بود تا در بین دوستان و همکلاسیهایش به قرمز معروف شود. آلن با هدف کسب درآمد، به نوشتن قطعات طنز و فروش آنها پرداخت و آنها را در ستونهای طنز روزنامهها به چاپ میرساند.
وی در سال ۱۹۵۳ وارد دانشگاه سینمایی نیویورک شد آما زود آنجا را ترک کرد. بعد به مدت ۲ سال، به نویسندگی مشغول شد. سپس وارد تلویزیون شد و به نوشتن متون برنامههای تلویزیونی پرداخت.
- گفت و گوی کنت جونز با وودی آلن / وودی آلن، بهترین کارگردان فیلم های کمدی تاریخ سینما / وودی آلن؛ پارانویای مزمن سینمایی / وودی آلن کارگردانی که نمیدانیم با او چه کار کنیم / جنایات و مکافات به روایت وودی آلن /
آلن از نوجوانی نواختن کلارینت را آغاز کرد، با ورود به برنامههایتلویزیونی، او اسم کوچک نوازنده مشهور کلارینت (Woody Herman) را برای خود انتخاب کرد.
آلن ۵ سال در تلویزیون به فعالیت پرداخت و در نهایت تصمیم گرفت استعدادش را در زمینه بازیگری امتحان کند. در سال ۱۹۶۰ وی در کلوپی در شهر منهتن اولین اجرای خود را تجربه کرد و به سرعت نگاهها را به سوی خود جلب کرد. در سال ۱۹۶۳ او به عنوان مهمان در اغلب برنامههای گفتگوی تلویزیونی ظاهر میشد.
در کارنامه هنری وودی آلن جایزه اسکار و دیگر جوایز جشنوارههای معتبر بینالمللی به چشم میخورد. وی فیلمنامه نویسی و کارگردانی فیلمهایش را خودش انجام میدهد و در اکثر آنها نیز به ایفای نقش میپردازد. او در آثارش به ادبیات، فلسفه، روانشناسی، سینمای اروپا و مهمتر از همه زادگاه و اقامتگاه دائمیاش، شهر نیویورک پرداخته است.
وودی آلن پیش از آنکه یکی از فیلمسازان مطرح آمریکایی در قرن بیستم باشد، یک کمدین بود. هر چند او مدت کوتاهی در این عرصه به فعالیت پرداخت، اما همین زمان کوتاه تاثیر بسزایی بر شخصیت حرفهای او در عرصه موسیقی و سینما به جا گذاشت. شخصیت حساس و عصبی منحصر بفرد او در مقام بازیگر، کارگردان و نویسنده، جزو شاخصههای بارز او است.
در سال ۲۰۱۰ از وودی آلن، ۴ اثر در قالب کتاب شنیداری منتشر شد. این فیلمساز و نویسنده مشهور که جوایز متعددی در کارنامه خود دارد، ۴ کتاب که شامل داستانهای کمدی و مقالههایی است که او در مجله معتبر ادبی نیویورکر و جاهای دیگر منتشر کرده، در قالب کتاب شنیداری منتشر کرد.
وی خالق آثار معروفی چون رز بنفش قاهره، منهتن و امتیاز نهایی است و از جمله افتخارات او میتوان به ۲ جایزه بهترین کارگردانی و ۶ جایزه بهترین فیلمنامه از جوایز بافتا انگلیس، خرس نقرهای جشنواره برلین، جایزه فیپرشی جشنواره کن، دو جایزه بهترین فیلم خارجی از جوایز سزار فرانسه، جایزه بهترین فیلم اروپایی از جوایز گویا اسپانیا، شیر طلایی افتخاری جشنواره ونیز و جایزه یک عمر دستاورد سینمایی جشنواره سن سباستین اشاره کرد.
برخی از آثار هنری وودی آلن:
- تازه چه خبر، پیشی؟ - ۱۹۶۵
- چه خبرها، سوسن ببری؟ - ۱۹۶۶
- کازینو رویال - ۱۹۶۷
- آب را نخورید - ۱۹۶۹
- مردان بحران، موزها - ۱۹۷۱
- دوباره بزنش - ۱۹۷۲
- عشق و مرگ- ۱۹۷۵
- جبهه- ۱۹۷۶
- گلولهها بر فراز برادوی - ۱۹۹۴
- پسران آفتاب- ۱۹۹۵
- همه میگویند دوستت دارم - ۱۹۹۶
- شالودهشکنی هری - ۱۹۹۷
- صد سال بنیاد فیلم آمریکا...صد فیلم، چهره مشهور، نقشبازیکنها، مورچهها - ۱۹۹۸
- شیرین و پست - ۱۹۹۹
- مرد شرکتی، دزدهای خردهپا، نور همدم مناست، جمعکردن شکستهها - ۲۰۰۰
- نفرین عقرب یشمی، صداها از شهری که دوست دارم، استنلی کوبریک: زندگی به روایت تصویر،کنسرت برای نیویورک - ۲۰۰۱
- وودی آلن: زندگی با فیلم، جادوی فلینی، پایان هالیوودی - ۲۰۰۲
- ۱۰۰ سال امید و شوخطبعی، چیزی غیر از این، چارلی: زندگی و هنر چارلی چاپلین - ۲۰۰۳
- فرانسوا تروفو، یک زندگینامه- ۲۰۰۴
- بالاد گرینیچ ویلج، غیر خودی، امتیاز نهایی - ۲۰۰۵
- خبر داغ، خانه- ۲۰۰۶
- رویای کاساندرا - ۲۰۰۷
- ویکی کریستینا بارسلونا - ۲۰۰۸
- هر کاری که جواب میدهد - ۲۰۰۹
برخی از افتخارات هنری وودی آلن:
- اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم آنی هال، ۱۹۷۷
- اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم آنی هال، ۱۹۷۷
- نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم آنی هال
- نامزد اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم صحنههای داخلی
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم صحنههای داخلی
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم منهتن
- نامزد اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم دنی رز برادوی
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم دنی رز برادوی
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم رز ارغوانی قاهره
- اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی برای فیلم هانا و خواهرهاش، ۱۹۸۶
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم هانا و خواهرانش،
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم روزگار رادیو،
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم جرمها و بزهکاریها،
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم آلیس،
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم شوهران و زنان،
- نامزد اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم گلولهها بر فراز برادوی، ۱۹۹۴
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم گلولهها بر فراز برادوی، ۱۹۹۴
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم آفرودیت توانمند، ۱۹۹۵
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم شالودهشکنی هری، ۱۹۹۷
- نامزد اسکار بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم امتیاز نهایی، ۲۰۰۵
- بهترین کارگردان تاریخ سینما در عرصه فیلم های کمدی از سوی نشریه اسکرین