این بار نوبت به علیرضا هاشمی رفسنجانی(فرزند محسن) رسید تا خاطرات پدربزرگ را تنظیم و منتشر کند.
به گزارش همشهری‌آنلاین خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از سال 1360 تا به امروز به شکل مرتب منتشر می‌شود .
اکنون هفتمین کتاب از این مجموعه که به خاطرات سال 1366 اختصاص دارد همزمان با نمایشگاه بین‌المللی کتاب در غرفه دفتر نشر معارف عرضه خواهد شد و به گفته یکی از دست‌اندرکاران این انتشاراتی قرار است توزیع عمومی آن بعد از نمایشگاه آغاز شود.
سال گذشته عماد هاشمی تنظیم و حاشیه‌نویسی و پانوشت‌نگاری برای کتاب پدربزرگش را انجام داده بود.[اوج دفاع؛خاطرات سال 65 رفسنجانی در نمایشگاه کتاب]
امسال برادر کوچکترش علیرضا هاشمی که درست در سالی به دنیا آمد که خاطرات این سال هم اختصاص به همان سال دارد،این کار را انجام می‌دهد.
در چند سال نخست، فرزندان آقای هاشمی این کار را انجام می‌دادند اما از دو سال قبل این کار به نسل بعدی واگذار شد تا در کنار این کار به تاریخ ایران و سرگذشت پدربزرگشان بیش از گذشته آشنا شوند.[چاپ اول امید و دلواپسی سه روزه تمام شد]
علیرضا هاشمی در رشته مهندسی شهرسازی در دانشگاه تهران تحصیل می‌کند و همانند اکثر اعضای خانواده هاشمی علاقه‌مند به پی‌گیری و تعمق در رخدادهای تاریخ انقلاب است.گفت وگوی کوتاه همشهری آنلاین را با وی درباره کتاب خاطرات سال 66 آیت‌الله هاشمی که با نام «دفاع و سیاست» عرضه می‌شود ، بخوانید.
- شروع به کار شما در کتاب خاطرات سال 66 آقای هاشمی از کی بوده است؟
کار آماده سازی کتاب کارنامه و خاطرات سال 66 ( دفاع و سیاست ) از اردیبهشت سال 88 آغاز شد و تا اسفند این سال ادامه یافت .
آقای هاشمی(محسن) در میزگردی در سال گذشته گفتند که به ضرورت زمان و شرایط برخی از نکاتی که آقای هاشمی بزرگ در خاطراتشان آورده‌اند را خودشان حذف کرده‌اند.[رونمایی از کتابهای اوج دفاع و ماجرای مک فارلین] آیا در این کتاب هم با چنین مواردی روبرو بوده‌اید؟
همانگونه که جناب آقای هاشمی رفسنجانی در مقدمه کتاب اشاره کرده‌اند ، جز در مواردی که اشتباهی باشد و یا نشر آن ضرری داشته باشد و یا به کسی توهینی شود ، تقریبا" عین عبارات مکتوب دستی ایشان در کتاب آورده شده است و در موارد بسیار نادری ، اگر چیزی هنوز از اسرار نظام باشد ، چاپ نمی‌شود . اما چون ایشان موقع نوشتن اصولا" موارد سری را نمی‌نوشتند ، بنابراین موارد سانسور و حذف نزدیک به صفر است.
- شما چه مدت روی این کار زمان گذاشتیدو چه نکاتی از طرف شما به کتاب اضافه شد؟
کار تنظیم و آماده‌سازی حدود یازده ماه به طول انجامید و نکات اضافه شده به یادداشتهای حاج‌آقا ، پاورقی‌ها برای روشن‌تر شدن موضوع برای خوانندگانی که اطلاعات کافی از آن دوره زمانی احیانا" ندارند ، نقشه عملیات‌های جنگ ، یادداشتهای راویان عملیات‌ها ، تصاویر وقایع مختلف و اشخاص ، ضمایم شامل توضیح عملیات‌ها ، متن نامه‌ها و اسناد مهم و نوشته‌های دیگران درباره جنگ است که همچنانکه اشاره کردم از اوایل سال 88 شروع و تا اسفندماه به طول انجامید.
- نحوه دسترسی شما به اسناد برای تکمیل برخی از گفته‌های آقای هاشمی و پانوشت‌ها چگونه بود؟
کار کتابخانه‌ای برای دسترسی به منابع مختلف صورت پذیرفته است . خاطرات افراد دیگر ، منابع مرکز تحقیقات و مطالعات جنگ سپاه پاسداران ، کتابهای منشره ارتش و سپاه درباره جنگ ، کتابهای منتشره کشورهای دیگر ازجمله عراق و مصر درباره جنگ ، آرشیو رسانه‌های خارجی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی در سال 66 ، آرشیو مجلات خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، منابع منتشره مجلس شورای اسلامی ، آمارهای بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه و اداره کل تبلیغات دولت ، روزنامه‌های کثیرالانتشار سا ل 66 از جمله روزنامه جمهوری اسلامی ، اطلاعات › کیهان و رسالت ، آرشیو دفتر نشر معارف انقلاب درباره سخنرانی‌ها ، مصاحبه‌ها ، خطبه‌های نماز جمعه و پیام‌های حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در آماده سازی کتاب و تدوین پاورقی ها مورد استفاده واقع شده است. - از نظر شما که دست‌نوشته‌های آقای هاشمی را به دقت خوانده و درکنارش رخدادهای این سال را از چند منبع و با دقت دنبال کرده‌اید، این خاطرات در چه بخش‌هایی نکات تازه ای برای تحلیل دقیق‌تر رخدادهای سال 66 دارد؟
مهمترین واقعه سال 66 صدور قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل و انجام عملیات‌های مهمی چون بیت المقدس 2 و والفجر 10 بوده که در کتاب خاطرات به طور مفصل درباره آن مطلب منتشر شده است . با توجه به اینکه ایشان در آن دوره فرمانده جنگ بودند ، ریز مذاکراتشان با دبیرکل سازمان ملل و بازتاب‌های آ ن هم آمده که برای نخستین بار در خاطرات ایشان منتشر می‌شود که تا کنون این بخش در معرض افکار عمومی قرار نداشت و به نظر من دارای اهمیت زیادی است . توقف فعالیت حزب جمهوری اسلامی در سال 66 از دیگر مواردی است که در کتاب خاطرات مطالب مهم و دست اولی درباره آن ارایه شده که قطعا" برای تحلیل دقیق‌تر رخدادهای سال 66 می‌تواند مورد توجه پژوهشگران ، سیاسیون ، مورخان و علامندان به تاریخ معاصر قرار گیرد.
- در این سال اختلافات میان مرحوم امام و مرحوم منتظری هم به دلیل مسئله مهدی هاشمی افزایش پیدا کرده بود و البته آقای ری شهری هم در این زمینه کتابی نوشتند آیا شما در دادن پانوشت‌ها به کتاب ایشان هم نظر داشته اید؟
درباره اختلاف میان حضرت امام (ره) و آیت‌الله منتظری در کتابهای قبلی مواردی ذکر شده بود و در این کتاب ادامه آنها آمده است که می تواند دید نسبتا" جامع و کاملی از دلایل بروز و تداوم اختلافات به خواننده ارایه کند ضمن اینکه تحلیل کلی ایشان در مقدمه کتاب ذکر شده است . در تنظیم پاورقی این بخش بیشتر از کتاب صحیفه امام ( دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی ) استفاده شده است.
- خود شما چقدر به تاریخ معاصر ایران علاقه‌مندید و تا کنون در این زمینه چه کتابهایی را مطالعه کرده‌اید؟
بنده به جهت اینکه در یک خانواده سیاسی بزرگ شده ام ، طبیعتا" علاقمند به مباحث تاریخ معاصر بوده‌ام و اغلب قریب به اتفاق کتابهای منتشره در این حوزه از جمله خاطرات سیاسیون را مطالعه می‌کنم و آرشیو خوبی از آنها در کتابخانه خودم گردآوری کرده‌ام . خاطرات علم ، معمای هویدا و خاطرات سیاسیون بعد از انقلاب کتابهایی است که مطالعه کرده‌ام.[نقد رسول جعفریان بر جلد ششم خاطرات علم]