همشهری‌آنلاین: کمتر کسی فکر می‌کرد این همه اهل فرهنگ و هنر برای وداع با علی‌محمد حق‌شناس به جلوی بیمارستان پیامبران بیایند

به گزارش همشهری‌آنلاین صحنه وداع با دکتر علی‌ محمد حق‌شناس به فضایی برای سخن‌گفتن برخی از دوستان و شاگردانش درباره فضایل اخلاقی و کاری‌اش تبدیل شد.

ژاله آموزگار: آرام بود و دریا وار

تاثیرگزارترین سخنان را دکتر‌ ژاله آموزگار ببان کرد که نکات بسیار ظریفی را از سی سال همکار و هم اتاقی در دانشگاه تهران با حق‌شناس  روایت کرد.

آموزگار با اشاره به اینکه "موجود نازنینی را در یک سفر بی‌بازگشت بدرقه می‌کنیم" گفت: حق‌شناس نویسنده‌ای خوش‌ذوق و مترجمی فعال و صاحب سبک بود. کتاب "آواشناسی" او که بارها تجدید چاپ شد، الان به صورت کتاب درسی درآمده است. کتاب‌های حق‌شناس بخش بزرگی از قفسه کتابخانه‌های ما را اشغال کرده است.

وی افزود: او (دکتر حق‌شناس) استاد محبوب دانشجویانش بود و با همه وجود در خدمت آنها و همکارانش بود. با همه دانشجویانش آرام و ملایم صحبت می‌کرد و تواضعش بیش از حد بود طوری که کارکنان دانشگاه تهران یکصدا می‌توانند از لحن صمیمانه او یاد کنند.
آموزگار  با اشاره به ظرایفی که حق‌شناس در برخورد با افراد طرح می‌کرد،گفت: حق‌شناس یک دریا احساس بود. او به من که گاهی لقمه‌‌ای نان خشک می‌آوردم و با هم می‌خوردیم، لقب نان آور داده بود و خوشحالم از اینکه لیوان چایی‌ام با او مشترک بود.

وی اضافه کرد: من فوران احساسات او را مشاهده کرده بودم. بارها می‌شد که انتقادهایی به او وارد می‌شد اما فقط با یک جمله محبت‌آمیز، طرف گله‌اش را پس می‌گرفت و آرام می‌شد. او عاشق طبیعت بود و با دیدن زیبایی‌های طبیعت از خود بی‌خود می‌شد و اکنون نیز وصیت کرده تن بی‌جانش به روستایی زیبا هدیه شود.

آموزگار به نقل از زنده‌یاد حق‌شناس گفت: در جغرافیای عشق، کشور فقط یکی است؛ دل و در گیتی عشق کشوری جز دل نیست.

وی ادامه داد: حق‌شناس عاشق زندگی با همه ریزه‌کاری‌های آن بود گرچه همیشه از زندگی می‌نالید. به قول خودش آدمی با سودای هیچ و پوچ روزی صد بار می‌میرد و زنده می‌شود. زندگی تحمل تداوم مرگ را ندارد؛ این جمله‌ای بود که مدام آن را تکرار می‌کرد.
آموزگار با قرائت شعری برای حق‌شناس گفت: او در درازنای زندگی‌اش از بسیاری مسائل رنج می‌برد اما به جهت داشتن همسرش بسیار خوشحال بود و همیشه از همراهی‌ها و بردباری‌های ژاکلین (همسر حق‌شناس) سخن می‌گفت و چه سخت است برای ژاکلین و لیونا و اشلینگ، ترک این موجود نازنین.

همکار قدیمی و سی‌ساله حق‌شناس سخنانش را با قرائت شعری از زنده‌یاد حق‌شناس به پایان برد.

عباس مخبر: بی‌عقده و حسد؛ پرکار و فروتن

پیش از سخنان آموزگار، عباس مخبر، مترجم کتاب‌های حوزه جامعه‌شناسی و فلسفه درباره دکتر حق‌شناس گفت: حدود سال‌های 64، 65 بود که برای اولین بار استاد حق‌شناس را دیدم و در تمام این 24 سال یکی از بهترین شانس‌های من این بود که در خدمت او باشم و این سال‌ها جزو بهترین لحظات عمر من بوده است.

وی افزود: من آن زمان دانشجوی دانشگاه تهران بودم و یادم هست او (حق‌شناس) آمد سر کلاس کمی قدم زد و رو کرد به ما گفت: بچه‌ها خورشید! خورشید را نگاه کنید که مثل یک غراب شراب شکسته درآمده است چرا نشسته‌اید سر کلاس؟ بروید خانه‌هایتان بروید زندگی‌تان را بکنید. از آن لحظه به بعد من دیگر نتوانستم دکتر حق‌شناس را رها کنم.
این مترجم با بیان اینکه "استاد حق‌شناس شخصیت بی‌نظیری داشت" اضافه کرد: حق‌شناس یک موجود مشخصاً استثنایی بود و من از دوستانی که نزدیکش بوده‌اند، پرسیده‌ام و عباراتی که می‌خوانم توصیف آنها از اوست؛ سرزنده، صاف، شفاف، بی‌عقده و حسد، پرکار و فروتن و اگر همه اینها به اضافه آن خصوصیات فرهنگی در کسی باشد، ما واقعاً شخصیت بزرگی را از دست داده‌ایم.

مخبر در پایان گفت: استعدادی در او بود که آدم را مجذوب می‌کرد و مثل سیگار آدم را به خودش معتاد می‌کرد طوری که ترکش دشوار بود.

در ادامه این مراسم بابک احمدی مترجم و مولف کتاب‌های حوزه زیبایی‌شناسی و فلسفه با اشاره به


بابک احمدی: او مخالف و منتقد خود را تحمل و به وی میدان بحث می‌داد

همچنین بابک احمدی استاد دانشگاه تهران و مولف و مترجم کتاب‌های فلسفی با بیان اینکه "آدم بسیار بزرگی را از دست دادیم" گفت: اگر در میان اهل فرهنگ بزرگانی را که در حوزه اندیشه انتقادی و روش علمی و خردورزی کار کرده‌اند، فهرست کنیم، قطعاً نام حق‌شناس در آن بالاها قرار می‌گیرد.

وی افزود: همه ما از این به بعد با آثار او زندگی می‌کنیم و دنبال مفاهیمی خواهیم رفت که او ترجمه کرد و حتماً معنای آن واژه‌ها را پیدا خواهیم کرد. او به جهت تحمل مخالفش و دادن آزادی بیان به او و میانه‌روی‌اش در بحث، جایگاه رفیعی دارد و زندگی بدون او برای ما سخت است و به همین دلایل باید گفت گنج بزرگی را از دست دادیم.


محمد شمس لنگرودی:از کف رفتن حق‌شناس واقعا ضایعه جبران ناپذیری است

محمدشمس لنگرودی شاعر هم در این مراسم با اشاره به جمله کلیشه‌ای "ضایعه جبران ناپذیر" که بعد از درگذشت افراد بر سر زبان‌ها می‌افتد، گفت: گفتن این جمله در مراسم‌های تشییع و ختم معمولاً تعارف است اما درباره از دست دادن دکتر حق‌شناس واقعاً باید گفت یک ضایعه جبران‌ناپذیر بود.

وی به ویژگی‌های شخصیتی زنده‌یاد حق‌شناس پرداخت و افزود: هر شخص و گروهی که درباره چیزی مثلاً اخلاق زیاد صحبت کند، معلوم است آن را ندارد. او (حق‌شناس) در این باره اصلاً حرف نمی‌زد چرا که سراپا اخلاق بود و فکر نمی‌کرد که باید در این باره هم حرف زد.

مولف کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو حق‌شناس را شخصی فروتن نامید و گفت: زبان‌شناسی او برای تفاخر نبود و من تصور می‌کنم علت اینهمه اخلاقی بودن، بها دادن به زندگی بود. زندگی همین است که هست و اخلاقیات هم برای هر چه پربارتر کردن آن است.

شمس لنگرودی افزود: ما یک فرصت بزرگ را از دست دادیم اما امیدوارم بتوانیم راه تحقق دست کم بخشی از شعارهایی را که درباره زنده‌یاد حق‌شناس گفتیم، ادامه بدهیم.

نرگس انتخابی: به کار جمعی اعتقاد داشت و به آن عمل می‌کرد

نرگس انتخابی همکار استاد حق‌شناس در تدوین فرهنگ هزاره هم، با بیان اینکه "حق‌شناس کسی بود که مثل هیچکس نبود" به سابقه همکاری‌اش با حسین سامعی و این استاد فقید پرداخت و آن را یک افتخار بزرگ برای خودش در زندگی عنوان کرد و گفت: اگر آنچه را که ما طی 15 سال همکاری با استاد حق‌شناس در واحد پژوهش انتشارات فرهنگ معاصر از او آموختیم، در یک کفه ترازو و هر آنچه را که در کل زندگی آموخته‌ایم در کفه دیگر قرار دهند، بی‌شک کفه اول سنگینی خواهد کرد.

وی افزود: او (حق‌شناس) کار ما را در تدوین فرهنگ هزاره به قالی بافی تشبیه می‌کرد و ما هم واژه‌ها را یکی یکی به هم گره می‌زدیم و این قالی را می‌بافتیم. و جالب این که به کار معی اعتقاد داشت و به همین دلیل در هیچ مدخلی تا نظر تک تک را جویا نمی‌شد،آن را متن نهایی تلقی نمی‌کرد. حق‌شناس از نظر علمی و اخلاقی شخصیتی یگانه داشت و تسلطی که بر زبان فارسی داشت، غبطه‌برانگیز بود. ویژگی بارز اخلاقی او سعه صدرش و رواداری‌اش بود و هیچگاه با اصرار حرفش را به کرسی نمی‌نشاند.

این همکار قدیمی زنده‌یاد حق‌شناس با بیان اینکه "ما به سوگ پدر معنوی خود نشسته‌ایم" و قرائت شعری انگلیسی از حق‌شناس که به ژاکلین حق‌شناس (همسر او) تقدیم شده بود، سخنانش را به پایان برد.

کسراییان:نمی‌خواست برای کسی دردسر درست کند

همچنین نصرالله کسرائیان عکاس باسابقه طبیعت و از دوستان صمیمی زنده‌یاد حق‌شناس با بیانی طناز که روح حاضران غرقه در اشک این مراسم را کمی تلطیف می‌کرد، به بیان خاطراتی از دوستی‌اش با این استاد فقید رشته زبانشناسی پرداخت.

وی گفت: تا همین چند ماه پیش مدام می‌آمد "بنفشه ده" و با هم جوجه کباب و و نوشابه می‌خوردیم ولی این اواخر دستش مدام کتاب می‌دیدم و نمی‌دانست که این برای سلامتی‌اش مضر است. تعطیلات عید هم دوستان همه آمده بودند آنجا ولی او تنهایی رفته بود تعطیلات. شاید نمی‌خواست برای کسی درد سر درست کند. به هر حال این همه مفید و دوست‌داشتنی بودن برای مردن کفایت می‌کند.

پس از این مراسم حاضران به سمت میدان امیرکبیر رفتند و سوار بر اتوبوس‌های مستقر در آنجا پیکر زنده‌یاد حق‌شناس را برای خاکسپاری به سمت روستای (بنفشه ده حوالی کلاردشت) بدرقه کردند. قرار است مراسم تدفین و خاکسپاری این استاد فقید بعد از ظهردوشنبه در این روستا برگزار شود.

جمال میرصادقی، حجت السلام دکتر احمد احمدی (مدیر انتشارات سمت)، حافظ موسوی، سیمین بهبهانی، کوروش کمالی سروستانی، محمد جعفری قنواتی، کامران فانی، احمد پوری، محمود فتوحی، ابراهیم خدایار، کوروش صفوی، محمود عابدی، حسن انوشه، علیرضا رمضانی(مدیر نشرمرکز)،داود موسایی(مدیرانتشارات فرهنگ معاصر) توفیق سبحانی، عباسعلی وفایی، علی موسوی گرمارودی، محمد دبیرمقدم،محمدرضا سنگری، علی‌اشرف صادقی، حسن ذوالفقاری، احمد سمیعی گیلانی،علی میرزایی، و عنایت سمیعی و جمعی دیگر از اهل فرهنگ به همراه دانش‌جویان و دیگر اهالی قلم از جمله شرکت‌کنندگان در مراسم تشییع پیکر استاد فقید علی‌محمد حق‌شناس بودند.

به گزارش همشهری‌آنلاین مجلس پاسداشت دکتر علی‌محمدحق‌شناس با همکاری گروه‌های زبانشناسی و زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و نیز مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی این دانشگاه و انجمن‌های علمی نقد ادبی ایران و زبان ادبیات فارسی ایران و نیز شهر کتاب مرکزی از ساعت 13:30 تا 15 یکشنبه 19 اردیبهشت در مسجد دانشگاه تربیت مدرس و مجلس ختم وی هم توسط اعضاء خانواده و دوستان او از ساعت 16 تا 17و 30 چهارشنبه 15 اردیبهشت در مسجد جامع شهرک غرب واقع در میدان صنعت برگزار می‌شود.[15 اردیبهشت مراسم یادبود دکتر حق‌شناس]

 داود موسایی، مدیر انتشارات فرهنگ معاصر که برای خاکسپاری مرحوم حق‌شناس به روستای بنفشه‌ده رفته بود،در گفت‌وگویی با همشهری‌آنلاین گفت که جمعیت همراه پیکر مرحوم حق‌شناس حدود ساعت 2 بعد از ظهر  به‌ روستای بنفشه‌ده و یکی از اهالی محل متنی خواند  در ستایش دکتر حق شناس یکی از شاگردان استاد هم سخنانی گفت  و سپس پیکر استاد به خاک سپرده شد و اهالی محل مردم را به مسجد دعوت کردند.

به گزارش همشهری آنلاین دکتر علی‌محمد حق‌شناس در حالی در روستای بنفشه‌ده  کلاردشت به خاک سپرده شد که روز سه شنبه،14 اردیبهشت،هفتادمین سالروز تولد وی بود و برخی از نهادها از جمله شهر کتاب برای این روز قرار بود مراسم جشنی را برای آن زنده یاد برگزار کنند.

برچسب‌ها