برای بسیاری از ما ممکن است پیش آمده باشد که مرتبکردن اتاق یا میز کارمان حال و شرایط روحیمان را بهتر کرده و احساس بهتری از زندگی به ما بدهد. محیط انباشته و تکراری بهطور طبیعی برای ذهن ما خستهکننده و کسالتبار است و ما احتیاج داریم در محیطمان تغییراتی بدهیم که روحیه تازهتری بهدست بیاوریم. خوشبختانه تفکر پیشینیان ما با قراردادن آداب خانهتکانی پیش از سال نو به این نیاز طبیعی و انسانی ما پاسخ داده است. ما با انجام این مراسم، به نوعی بعد از یک سال کار و دوندگی، آرامش و امنیت را به محل خانه میآوریم و در کنار دیگر اعضای خانواده دوباره آن را تجربه میکنیم و با نگاهی نو و تصمیماتی تازه، قدم به سال نو میگذاریم.
این سنت دیرینه نهتنها محل زندگی ما را پاکیزه و متعادل میکند بلکه کارکردهای دیگری نیز دارد. از آنجا که خانهتکانی در محل زندگی و معمولا با مشارکت اعضای خانواده انجام میشود میتواند در همبستگی و انسجام آنها نقش مهمی داشته باشد. رهایی از وابستگی، از دیگر کارکردهای این سنت دیرینه است و در این روزها با بیرون ریختن برخی وسایل و دورکردن برخی اشیا و یا بخشیدن آنها به دیگران، در واقع ما دلکندن و غلبهکردن بر وابستگی را تجربه میکنیم که شاید در تمام طول سال نتوانستهایم بر آن پیروز شویم.
بهدنبال خانهتکانی و نظافت، ذهن ما هم متحول میشود. در این روزهاست که بسیاری از ما تصمیم میگیریم خاطرات زشت و بد را از خودمان دور کنیم. کدورت و احساسات منفی را کنار بگذاریم و یکدیگر را ببخشیم تا روابطمان متحول شود. اگرچه ممکن است با این تصمیم ساده روابط دچار تغییر و تحولات اساسی نشوند اما این تصمیم علاوه بر اینکه ذهن ما را شستوشو میدهد، ما را آماده میکند که مثبت بیندیشیم و به رابطههایمان بها بدهیم. همچنین کمک خواستن از بچهها در کارهای سبک، آنها را مسئولیتپذیر کرده و با مشارکت و کمککردن در کارها اعتماد به نفسشان بیشتر میشود. آنها دلگرم شده، احساس ارزشمندی و مفیدبودن میکنند و این همبستگی در میان اعضای خانواده میتواند مانع از بهوجود آمدن بسیاری از مشکلات روانی شود. انجام خانهتکانی به ما این فرصت را میدهد که برای سال جدید تصمیمات جدید و بهتری بگیریم.
بسیاری از روانشناسان توصیه میکنند که همراه با خانهتکانی، کدورتها را دور بریزید و دلتان را گردگیری کنید. بدیهای دوستان، همکاران و... را ببخشید و کینهها را به زباله تبدیل کنید و از شر آنها خلاص شوید. به فکر ایجاد انرژی مثبت برای خود و اطرافیانتان باشید، برای آینده یکساله خود برنامهریزی دقیقی داشته باشید و سعی کنید بر تمامی استرسهایتان غلبه کنید و سال جدید را با یک فکر جدید، تصمیم جدید و روحیه مثبت آغاز کنید و مطمئن باشید که یک خانهتکانی نوروزی، تأثیر شگرفی بر سلامت روان اعضای خانواده دارد.