باید دل را به دریا زد. باید رفت و دید. درست مثل کاری که تهمینه آشورپوری انجام داده است. او تصمیم گرفت دربارهی یکی از موضوعهای بخش سفیران محیطزیست تحقیق کند؛ تحقیق دربارهی زیستگاههای جانوری که در نزدیکی محل زندگیاش است. بنابراین در یکی از روزهای سرد زمستان به تالاب میانکاله رفت. بخشی از این گزارش را بخوانید:
یک: تالابها بهعنوان پایانهی رودخانهها و مسیلها، یکی از منابع چرخهی آب هستند و از جمله ساختارهای حیاتبخشی که جایگزینی ندارند. تالاب میانکاله در انتهای جنوب شرقی دریای مازندران و شمال شرقی شهرستان بهشهر واقع شده است. این تالاب با مساحت حدود 68 هزار هکتار، بخشی از شبه جزیرهی 100 هزار هکتاری میانکاله را تشکیل میدهد. میانکاله، اولین تالاب بینالمللی ثبت شده در فهرست تالابهای کنوانسیون رامسر در ژنو است.
میانکاله نام خود را از دوکاله (شکستگی ساحلی یا رودخانه) گرفته است. در آغاز به آن میان قلعه میگفتند. در شرق شبه جزیرهی میانکاله، مجمع الجزایر آشوراده قرار دارد که از سه جزیره تشکیل شده که با پیشروی آب دریا، بزرگ و کوچک میشود. این تالاب تنها تالابی است که دارای آب شور، لب شور و شیرین است. در آغاز فصل مهاجرت، بیش از یک میلیون و 800 هزار پرنده به این منطقه سفر میکنند. بیشترشان از شمال دریای خزر و سیبری به میانکاله میآیند.
دو: وقتی به میانکاله رسیدم، برخلاف انتظارم چیزی تحت عنوان «عکسبرداری و فیلمبرداری ممنوع» ندیدم. به این دلیل تعجب کردم که پیشتر از بعضی فعالان محیطزیست شنیده بودم که به آنها اجازهی گرفتن عکس و فیلم را از منطقه ندادهاند. اما من در آن صبح ابری به جز چند ماشین و آدمهایی که شاید بهخاطر سرما در ماشین نشسته و به تالاب زل زده بودند، چیز دیگری ندیدم. خلوتتر از آن بود که فکرش را میکردم! به سمت تالاب قدم زدم. پرندهها به خاطر فاصلهی زیادشان تا ساحل به سختی دیده میشدند. اما به راحتی میشد متوجه انبوه آنها شد. اولین پرواز دستهجمعی پرندهها را وقتی دیدم که چند ثانیه قبلش صدای شلیک چند گلوله به گوشم رسید. اتفاق غمانگیزی بود. فکر میکردم کلبههایی که در وسط تالاب به ردیف دیده میشوند، محل آذوقه و غذای این پرندههای مهاجر هستند. اما بعد که دربارهشان در اینترنت تحقیق کردم، فهمیدم به این کلبهها، کلبههای شکار میگویند. گویا در این مکان شکارچیهایی کمین کرده و با اردک پلاستیکی پرندهها را به سمت طعمه جلب کرده و به آنها شلیک میکنند.
سه: تالاب میانکاله تنها زیستگاهی است که نسبت به سایر تالابها کمتر دچار آسیب شده است. با این حال خطرهای زیادی آن را تهدید میکند. ویلاسازی، دامداری بیضابطه، آلودگی صوتی و زبالههای صنعتی و انسانی باعث کاهش مهاجرت گونههای مهاجر در این منطقه شده است. حتی با اینکه این منطقه حفاظت شده است، اما خطر شکارچیها همچنان وجود دارد. حتی صحبت از ساخت جادهای در اطراف این تالاب (جادهی شهرداری) و یک پالایشگاه نفت به گوش میرسد.
چهار: در این سفر دلم میخواست از پرندهها عکس بگیرم، اما فاصلهام با آنها زیاد بود. برای رفتن درون آب هم باید لباس مخصوص داشت. خبری از قایق موتوری هم نبود. بعداً فهمیدم اصلاً قایقرانی در تالاب کار خوبی نیست، چرا که سبب شکسته شدن پای فلامینگوها میشود. امسال هم تعداد زیادی از آنها پاهایشان شکست. آنها پاهای بلندی دارند و قبل از پرواز مجبورند مسافتی را روی آب بدوند. برای همین اگر کوچکترین استرسی به آنها وارد شود، به تکاپو میافتند تا سریعتر پرواز کنند و پایشان میشکند.
دل را به دریا زدم و جلوتر رفتم تا پرندههای بیشتری ببینم، اما هر چه جلوتر رفتم، صدای تیراندازیهای بیشتری به گوش میرسید.
داشت ظهر میشد و با گرمتر شدن هوا، تعداد بازدیدکنندهها هم بیشتر میشد. بیشتر اهالی بهشهر، جمعهها سری به این مکان میزنند. حتی شده نگاهی به تالاب میکنند و بعد میروند...
تهمینه آشورپوری از قائمشهر