همشهری آنلاین_بهاره خسروی : بی تردید، دست یافتن به این هدف نیازمند فراهم شدن مجموعه‌ای از زیرساخت‌هاست که در بخش مهمی از این مسیر شهروندان نیز سهیم‌اند. به عبارت دیگر، پایتخت‌نشینان می‌توانند با ابراز نظرها، دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود در ارتقای کیفیت زندگی شهری اثرگذار باشند.
بر این اساس، و با هدف رشد و شکوفایی استعدادها و استفاده از ظرفیت‌های محلی، معاونت اجتماعی شهرداری پازل دهم پایتخت برای نخستین بار جشنواره «هر شهروند؛ یک رسانه» را در میان اهالی این منطقه برگزار می‌کند؛ جشنواره‌ای با موضوع فرهنگی و هویتی تکه دهم پایتخت که اهالی می‌توانند در قالب عکاسی، نقاشی، خبرنویسی، فیلم کوتاه و... دیدگاه‌ها و نظراتشان را برای اداره بهتر شهر و ارائه خدمات بهینه شهری اعلام کنند.
در این جشنواره برای همه اعضای خانواده بدون هیچ محدودیت سنی و متناسب باسلیقه‌های مختلف برنامه‌هایی پیش‌بینی شده است و در پایان، برگزیدگان از جوایز نفیس این مسابقه بهره‌مند شوند و آثارشان به یادگار در نخستین کتاب بانک اطلاعاتی محلی ثبت می‌شود. برای کسب اطلاع از جزئیات این جشنواره با «حمیدرضااله‌یاری»، معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۱۰، گفت‌وگو کرده‌ایم. همچنین سراغ تعدادی از نخبه‌ها و دست‌اندرکاران رسانه محلی در منطقه رفته‌ایم و نظرشان را درباره جشنواره جویا شده‌ایم.
حس تعلق خاطر محلی، یکی از نیازهای زندگی، به‌ویژه زندگی شهروندی، محسوب می‌شود. در واقع، به واسطه همین حس است که هر شهروند می‌تواند در قبال مسائل اجتماعی، فرهنگی و شهری و برای داشتن شهری‌آباد و توسعه‌یافته مسئولیت‌پذیر باشد.
معاون اجتماعی و فرهنگی تکه دهم، ایده‌پرداز برگزاری جشنواره «هر شهروند؛ یک رسانه»، با بیان این مطلب می‌گوید: «کمک گرفتن از شهروندان برای اداره امور شهر یکی از بهترین راهکارهای پای‌کارآمدن مردم است. در واقع، همه تلاش ما معطوف به خدمت‌رسانی به شهروندان برای ارتقای کیفیت زندگی است. و برای ارتقای کیفیت زندگی قبل از هر چیز باید بدانیم نیاز و مطالبات مردم چیست و چه موضوعی باعث ایجاد انگیزه در میان آنها می‌شود تا به‌عنوان یکی از بازوان مدیریت شهری به مشارکت در مسائل اجتماعی ترغیب شوند. با این نگاه ایده برپایی جشنواره‌ای ذیل عنوان کلی رسانه محلی در ذهنم قوت گرفت.»
- فرصتی برای بروز استعدادها
شهروندان برای اعلام نیاز و دیدگاه‌های خود بایدتریبون داشته باشند تا مستقیم و بی‌واسطه خواسته‌ها، مشکلات و نیازهای خود را به گوش مسئولان برسانند. علاوه بر این، مسئولان هم باید از کانالی با مردم در ارتباط باشند و بدانند با توجه به نیاز مخاطب، در چه مواردی برنامه‌ریزی کنند. برپایی جشنواره کمک بزرگی به برقراری ارتباط دوسویه میان مردم و شهروندان می‌کند و فرصت خوبی برای بروز استعدادهاست. «حمیدرضا الله‌یاری» با بیان این مطلب می‌گوید: «یکی از ویژگی‌های این جشنواره فراهم شدن فرصتی برای شکوفایی استعدادهاست. شهروندان با شرکت در این جشنواره می‌توانند دانش، استعداد و توانایی‌شان را محک بزنند.
از این طریق شهروندان نخبه ساکن در منطقه شناسایی می‌شوند، ما هم با برگزاری کارگاه و دوره‌های آموزشی و تخصصی می‌توانیم بستری را برای بهره‌مندی از استعدادها در مسیر اداره بهتر محله و در ابعاد بزرگ‌تر، منطقه و شهر، فراهم کنیم و اگر بخشی از منطقه نیاز به طراح و ایده‌پرداز داشت از ظرفیت محلی کمک بگیریم.»
به گفته معاون اجتماعی و فرهنگی تکه دهم پایتخت، برگزاری این جشنواره را باید در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نقطه عطفی برای فراهم کردن انگیزه مشارکت‌طلبی در اداره شهر میان اهالی دانست، چراکه شهروندان با حضور در یک رقابت برابر با راهکارهای اثرگذار برای تسهیل و کاهش مشکلات و آسیب‌های اجتماعی آشنا می‌شوند و بسیاری از نظرهایشان در برنامه‌ریزی‌های شهری مورد ارزیابی و توجه قرار می‌گیرد.
- احیای هویت فراموش‌شده
توجه به هویت محله و استناد به وجود مدارک قدیمی موضوع اصلی جشنواره است. مهم‌ترین هدف ما زنده کردن و یادآوری موضوعات هویتی و احیای فرهنگ و بسیاری از رسم‌ها و آیین‌های نیکوی محلی است که این روزها در گردوغبار فراموشی جای گرفته است. الله‌یاری با ذکر این سخنان، ادامه می‌دهد: «احیای هویت و پررنگ کردن شاخصه جاذبه گردشگری، فرهنگی و اجتماعی و معرفی اسناد ارزشمند هویتی منطقه برای اهالی، به‌ویژه نسل جوان، که نقش مهمی در شکل‌گیری هویت امروز شهر و اداره آن دارند، از دیگر اهداف این جشنواره است. در پایان نیز بهترین آثار برگزیده در کتابی با عنوان «کتاب اول جشنواره» جمع‌آوری و به ثبت می‌رسند. همچنین نمایشگاهی از آثار در موزه آثار طبیعی و حیات‌وحش هفت‌چنار برگزار می‌شود.»
- آشنایی با نخستین‌ها
یکی از جذابیت‌های کنجکاوی و پرسشگری کشف ناشناخته‌هاست. در واقع، سنگ بنای قدم گذاشتن در هرکاری همین حس کنجکاوی است. «سید رسول امینی»، نویسنده کتاب «طهران در گذر زمان(سلسبیل)»، با این توضیح می‌گوید: «وقتی در خانه‌ای زندگی می‌کنیم، کنجکاوی درباره تاریخچه خانه، اینکه کی ساخته شده؟ بانی ساخت آنچه کسی بوده؟ و سؤالاتی از این دست، محتمل‌ترین اتفاق است. یکی از ویژگی‌های این جشنواره هم آشنایی افراد با نخستین‌ها و چهره‌های شاخص محلی است. چهره‌ها و افراد نامداری که بسیاری از اهالی از سابقه سکونت آنها در محله‌شان بی‌خبرند. این جشنواره فرصت خوبی برای آشنایی اهالی و بسیاری از مدیران و متولیان فرهنگی با افراد شاخص محلی است.»
به گفته امینی، آشنایی با این چهره‌های شاخص که زمانی در همسایگی ما زندگی می‌کرده‌اند، تأثیر روشنی در ایجاد حس تعلق خاطر محلی و پای کارآمدن اهالی برای انجام فعالیت مشارکتی مردمی دارد.
- افزایش میزان مشارکت اهالی
اگر هر حرکت و رویداد فرهنگی برای عرضه میان شرکت‌کنندگان حرفی برای گفتن داشته باشد، به همان اندازه شهروندان برای حضور در آن از خود میل و رغبت نشان می‌دهند و به نحوی افزایش میزان مشارکت شهروندان را هم به همراه دارد.
«مریم رفیعی»، تسهیلگر اجتماعی دفتر توسعه محلی ناحیه ۲ و ۳، این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «رسانه محلی باید در درون خود محتوا و مفاهیم مورد نیاز مخاطب را داشته باشد. در این صورت است که از ظرفیت‌های محلی می‌توان نهایت استفاده را برد. و از همه مهم‌تر اینکه رسانه می‌تواند پلی برای رساندن صدای مردم به گوش مسئولان باشد. اما یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌ها در اجرای این قبیل جشنواره‌های محلی، نبود تبلیغات وسیع و گسترده برای شناساندن این اتفاق در میان اهالی است. بسیاری از برنامه‌های مدیریت شهری در بی‌خبری و بی‌اطلاعی شهروندان اجرا می‌شود. به عبارت دیگر، تبلیغات و اطلاع‌رسانی چندانی برای مشارکت و حضور اهالی در این برنامه‌ها به انجام نمی‌رسد و ابعاد برنامه‌ها چنان که باید فراگیری و تأثیرگذاری‌شان را از دست می‌دهند.»
رفیعی لازمه مورد اقبال عموم قرار گرفتن این جشنواره‌ها را منوط به تبلیغات گسترده در محله و ایجاد هم‌افزایی بیشتر مدیریت شهری با اهالی می‌داند و می‌گوید: «تولید محتوا و فراهم کردن بستر مناسب برای یادگیری و بروز آموزش‌های شهروندی مهم‌ترین مسئولیت رسانه‌های محلی است که باید در اجرای چنین جشنواره‌های محلی هم لحاظ شود.»
- ایجاد انگیزه برای حضور در حوزه فرهنگ
آشنایی با جاذبه‌های فرهنگی از دیگر راه‌های ایجاد انگیزه میان شهروندان است. «سیده منصوره میرزایی توکلی»، مدیر محله هفت‌چنار، با بیان این نکته می‌گوید: «تقویت جاذبه‌های فرهنگی و هویتی یکی از اهداف این جشنواره است. کاری که مدیران محله‌ها حتماً باید برای تشویق شهروندان انجام دهند. شرکت در این جشنواره فرصت خوبی برای بروز استعدادها و توانایی اهالی است. آنها می‌توانند در کنار اعضای خانواده رقابت جالب و هیجان‌انگیزی را تجربه کنند. تسهیل مشکلات محلی با استفاده از دیدگاه‌ها و نظرات اهالی از دیگر محاسن شرکت در این جشنواره است.»
- معرفی و احیای جاذبه‌های گردشگری
امامزاده معصوم(ع) یکی از جاذبه‌های برجسته گردشگری در تکه دهم پایتخت است و قدمت آن به چندین قرن می‌رسد، اما بسیاری از اهالی با شخصیت برجسته این سلاله پاک خاندان پیامبر چنان که باید و شاید آشنایی ندارند.
«مریم قاسمی»، از خبرنگارانی که در همشهری محله منطقه ۱۰ فعالیت داشته، با اشاره به این موضوع می‌گوید: «تقویت جاذبه‌های گردشگری یکی از ارکان رونق و آبادانی محله‌ها محسوب می‌شود. سال‌های زیادی است که اهالی تکه دهم پایتخت در جوار مقدس امامزاده‌معصوم(ع) زندگی می‌کنند، اما هنوز بسیاری بر این باورند که این امامزاده مرقد یک بانو است و عده‌ای هم حتی اطلاعی از وجود این امامزاده ندارند. رسانه محلی در معرفی این شخصیت برجسته نقش مهمی ایفا می‌کند.» به تعبیر قاسمی، رسانه‌های محلی نقش مهمی در افزایش میزان اطلاعات و پررنگ کردن جاذبه‌های محلی دارند و در کنار این کارکرد می‌توانند زمینه‌ساز تحولات فرهنگی هم باشند.
- فرصتی برای آموزش‌های شهروندی
«تکه دهم پایتخت یکی از کوچک‌ترین مناطق شهر ماست که اهالی خونگرم و صمیمی‌اش همچنان بسیاری از سنت‌ها حسنه مردم تهران قدیم را در این محله زنده نگه داشته‌اند. این ویژگی یکی از نقاط قوت منطقه محسوب می‌شود.»
«سحر جعفریان»، از دیگر خبرنگاران همشهری محله، با بیان این سخن می‌گوید: «اهالی این منطقه به نسبت سایر مناطق از سرانه‌های شهری کمتری برخوردارند. بافت جغرافیایی و امکان دسترسی آسان به هر نقطه از شهر باعث شده تا جمعیت زیادی در این محله ساکن شوند؛ جمعیتی از قومیت‌های مختلف با خرده‌فرهنگ‌های متفاوت که حرمت همسایگی را به جا می‌آورند و نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت دارند. از دیگر ویژگی اهالی منطقه ۱۰ مشارکت اجتماعی بالا در برنامه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی و شهری است.»
به گفته جعفریان، برپایی جشنواره‌های محلی کمک زیادی به افزایش اطلاعات و آگاهی شهروندان و فرصتی برای ارائه آموزش‌های شهروندی فراهم می‌کند.
- اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های محلی
رسانه‌های محلی نقشی کلیدی در ارائه اطلاعات و اخبار میان شهروندان دارند. دکتر «زهراحاجی‌زاده»، پژوهشگر ساکن در محله سلیمانی، با بیان این نکته می‌گوید: «رسانه‌های محلی با بیان ظرفیت‌های موجود انگیزه مطالعه و جست‌وجوگری برای کشف ناشناخته‌ها و گوشه‌های پنهان محله را تقویت می‌کنند. وقتی شهروندان با مطالعه یک مقاله یا گزارش با جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی محل سکونت خود آشنا شوند، برای استفاده از این ظرفیت‌ها بیشتر تشویق می‌شوند و میل و رغبتشان برای معرفی جاذبه‌های محلی و حفظ آن دوچندان می‌شود. اما نکته‌ای مهم در اجرای جشنواره‌های محلی اطلاع‌رسانی به‌موقع برای آگاهی شهروندان است تا فرصت حضور برای همه علاقه‌مندان فراهم شود.»
- موارد شرکت برای جشنواره
علاقه‌مندان به شرکت در جشنواره «هر شهروند؛ یک رسانه» تا نیمه تیرماه فرصت دارند آثارشان را به دفتر دبیرخانه جشنواره به نشانی: خیابان قزوین، پایین‌تر از دوراهی قپان، خیابان شهید بنکدار، ساختمان شهید حبیب غنی‌پور، طبقه دوم، دفتر معاونت فرهنگی و اجتماعی ارسال کنند.
اما شرکت‌کنندگان بر اساس سلیقه و علاقه‌شان در چه بخش‌هایی می‌توانند شرکت کنند؟ پاسخ این سؤالتان را در زیر جست‌وجو کنید.
عکاسی: هرگونه تصویر از محله‌ها و افراد شاخصی که در محله‌های مختلف زندگی می‌کنند.
نقاشی: هر نوع اثر هنری، از مبتدی تا پیشرفته، که شامل یک مسئله یا رویداد در محله باشد.
اسناد قدیمی: این بخش شامل چاپ آثاری از اسناد قدیمی در رسانه است که با ذکر نام نشریه باید ارسال شود.
خبرنویسی کوتاه: مصاحبه یا گزارشی که در آن یکی از آثار هویتی منطقه ذکر شده باشد.
مقاله و یادداشت: مقاله و یادداشت درباره مسائل و مشکلات شهری باشد.
فیلم کوتاه و موشن‌گرافی: یکی از شاخص‌های محلی در قالب فیلم کوتاه زیر ۵دقیقه‌ای به تصویر کشیده شده باشد.
مراسم اختتامیه این جشنواره ۱۷ مردادماه، همزمان با روز خبرنگار، برگزار می‌شود. اما اگر دنبال کسب اطلاعات بیشتر از جزئیات جشنواره هستید، می‌توانید با شماره‌های ۹۶۰۱۹۷۵۹ و ۹۶۰۱۹۵۷۵ دبیرخانه جشنواره تماس بگیرید.