به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ان‌بی‌سی نیوز پژوهشگران می‌گویند این فناوری که نتایج آن این هفته در ژورنال Nature Neuroscience منتشر شد، ممکن است روزی به صورتی که درمان خانگی برای بهبود حافظه برای کسانی درآید که در معرض خطر زوال عقل قرار دارند و اصلاح رژیم غذایی یا سایر تغیبرات سبک زندگی برایشان به تنهایی کافی نبوده است.
با اینکه هم خود این پژوهشگران و هم کارشناسان مستقل می‌گویند هنوز تحقیقات بیشتری لازم است تا این کلاهک به صورت یک وسیله معمول درمانی درآید، اما نتایج این بررسی حسی از هیجان‌زدگی ایجاد کرده است.
دکتر گرگوی وارل، متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) در کلینیک مایو در روچستر در مینه‌سوتا که در این پژوهش دخالت نداشت، می‌گوید این یافته‌ها «بسیار قابل‌توجه» هستند.
او می‌گوید:«اختلال کارکرد حافظه چنان عارضه شایعی در بیماری‌های نورولوژیک و روانپزشکی است که این نوع نتایج می‌تواند کاربردهای واقعا گسترده‌ای پیدا کند.»
رابرت راینهارت، دانشمند علوم اعصاب (نوروساینس) در دانشگاه بوستون می‌گوید در حالیکه میانگین طول عمر افراد در حال افزایش یافتن است، این رویکرد می‌تواند به وسیله مهمی برای حفاظت یا حتی تقویت حافظه در سالمندان تبدیل شود.
آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) نشان می‌دهد که بیش از ۱۶ میلیون نفر در آمریکا که بسیاری از آنها بالای ۶۵ سال دارند، شکلی از نقصان شناختی دارند.
راینهارت می‌گوید: «یک واقعیت تاسف‌برانگیز زندگی این است که با افزایش سن ما اندکی فراموشکارتر می‌شویم. نقصان حافظه فعالیت‌های زندگی روزانه، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، شناخت، یادگیری را مختل می‌کند و این امر به نوبه خود اثری منفی بر کاهش کیفیت زندگی دارد.»
کلاهک پالس‌دهنده به مغز
این بررسی جدید شامل ۱۵۰ فرد در سنین ۶۵ تا ۸۸ می‌شد که اختلال نورولوژیکی (عصب‌شناختی) تشخیص‌داده نشده، نداشتند.
پژوهشگران با استفاده از این کلاهک یک جریان الکتریکی ضعیف را به مغزهای شرکت‌کنندگان وارد کردند و در همان حال از آنها خواستند که پنج فهرست شامل ۲۰ کلمه را به خاطر بسپارند. چهل نفر از افراد درمان بی‌اثر دریافت کردند- آنها کلاهک را بر سر گذاشتند، اما تحریک الکتریکی دریافت نمی‌کردند.
این بررسی نشان داد که در افرادی که برای چهار روز این تحریک الکتریکی را دریافت کرده بودند، کارکرد حافظه حدود ۵۰ تا ۶۵ درصد بهبود یافته است. این میزان بهبودی معادل به خاطر آوردن چهار تا شش کلمه بیشتر به طور میانگین نسبت به گروهی است که تحریک دروغین دریافت می‌کردند و به گفته کارشناسان این میزان بهبودی اثر کوچکی نیست.
این بررسیب همچنین نشان داد که این مداخله می‌تواند هم حافظه کاری و هم حافظه درازمدت را تقویت کند. هر دو نوع این حافظه‌ها مهم هستند- اولی به ذخیره بیشتر اطلاعات برای چند ثانیه تا چند دقیقه کمک می‌کند، مثلا هنگامی که لازم است شمار تلفنی را به خاطر بسپاریم. حافظه درازمدت هم برای ذخیره اطلاعت برای روزها، ماه‌ها و سال‌ها مهم است.
نکته مهم به گفته پژوهشگران این بود که افرادی که با بدترین وضعیت کارکرد شناختی وارد این تجربه شده بودند، بیشترین بهبودی را در حین این مداخله و یک ماه بعد نشان دادند و به این ترتیب ممکن است زمینه برای یک کارآزمایی بالینی در افراد مبتلا به آلزایمر با این کلاهک تحریک‌کننده فراهم شود.
البته راینهارت می‌گوید که این پژوهش هنوز در مراحل اولیه است. هنوز بررسی‌های بیشتری مورد نیاز است که تا تعیین کند آیا این اثرات مثبت می‌تواند بیشتر از یک ماه طول بکشد و نیز اینکه آیا این روش می‌تواند کارکرد حافظه را در افرادی که به خاطر بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند آلزایمر توانایی‌های شناختی‌شان کاهش یافته است، بهبود بخشد یا نه.
این فناوری محدودیت‌های خودش را هم دارد. این رویکرد نمی‌تواند مرگ سلول‌های مغزی را تصحیح کند، فرآیندی در میان افراد مبتلا به بیماری‌های تحلیل‌برنده مغزی رایج است.
قبلا در سال ۲۰۱۸ هم پژوهشگران در «مایو کلینک» آمریکا در بررسی که نتایج آن در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، نشان دادند که تحریک ناحیه‌ای معین از مغز با جریان الکتریکی کم‌شدت ظاهرا حافظه کوتاه‌مدت کلامی را بهبود می‌بخشد. اما به گفته کارشناسان پژوهش‌ها پیشین در این زمینه نتایج متناقض به همراه داشته است.
با این حال وعده اینکه کلاهکی را برای ۲۰ دقیقه در روز بر سر بگذارید و بعد کارکردهای شناختی مغزتان تقویت شود، مردم را هیجان‌زده می‌کند.
در نهایت، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این روش اثرات جانبی هم دارد یا نه و اثرات روانی آن چیست.