همشهری آنلاین - مریم باقرپور: ۶۰ سال عکاسی از دید «حسن جاننثار» یعنی نیم قرن تماشای دقیق جهان و جزئیاتش از پشت لنزهای دوربین. جاننثار از چهره‌های سرشناس محله‌های مخابرات و بهرود منطقه۲ است که عکاسی کوچکی در پاساژ بهرود دارد و علاوه بر گرفتن عکس از مردم، گاهی هم برای دل خودش عکس می‌گیرد. او می‌گوید: «عکاس‌ها، چشمان تیزتری دارند، چون به هر گوشه و کناری که نگاه می‌کنند، یک قاب نامریی در مقابل چشمانشان ظاهر می‌شود که افق روبه‌رو را محدود می‌کند. به همین دلیل، جزئیات بیشتری به چشم آنها می‌آید. من هم عکس‌هایی که گرفتم در همین راستا بود.»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
وقتی خبری از شهر نبود
جاننثار از یازده سالگی به کمک دایی‌اش وارد حرفه عکاسی شده و پیش از آنکه در سال عکاسی خانه‌اش را در محله بهرود راه بیندازد، در ۱۵ محله مختلف عکاسی کرده بود و همزمان در شرکت مخابرات هم کارمند بوده است. او سال‌هایی را به یاد دارد که هیچ اثری از بافت شهری و زندگی نبود و صاحبان زمین‌ها که اغلب از کارکنان مخابرات بودند، گاهی برای سرکشی می‌آمدند و اغلب با ناامیدی بر می‌گشتند. جاننثار می‌گوید: «در سال‌های نخست دهه شصت که زمین‌های شهرک مخابرات به کارمندها واگذار شد، از میدان صنعت به سمت شمال، هیچ مسیر آسفالتی وجود نداشت. یادم هست آقاسید، نامی از سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در تنها ملک موجود در آن محل سکونت داشت و تمام کسانی که در سال‌های بعد در این محل سکونت یافتند، او را می‌شناختند. او تا اوایل دهه هشتاد هم در محل سکونت داشت، تا اینکه به محله دیگری رفت و تنها خاطره‌ای از او در ذهن عده‌ای ماند.» البته عکس آقا سید در عکاسی روی دیوار قاب شده است.
آبادانی اولیه با کارمندان
با افزایش ساخت‌وسازهادر محله‌های سعادت‌آباد و بهرود، جمعیت محله‌ها هم زیاد شد. این را کسی مثل مرد عکاس بهتر درک می‌کند. او می‌افزاید: «آبادانی محله بهرود، اغلب به دست کارمندانی انجام شد که سال‌ها اجاره‌نشین بودند و زمانی‌که به این محدوده کوچ کردند، قدر خاک و خانه را می‌دانستند. اما بعدها تعداد ساختمان‌ها بیشتر شد تا جاییکه هر بار برای دل خودم از محله عکس می‌گرفتم، تغییرات را به چشم می‌دیدم.»
به تماشای کوه‌ها
در سراسر مغازه عکاسی جاننثار عکس‌های دهه‌های مختلف منطقه ۲، قاب شده روی دیوار دیده می‌شود. او برای هر یک خاطره‌ای دارد. به‌عنوان مثال با نشان دادن عکسی مربوط به فروردین سال ۱۳۶۳، می‌گوید: «این عکس بلوار پیام و شهرک مخابرات و میدان بهرود را نشان می‌دهد. اینجا تقریباً در میانه‌های بلوار پیام و در نزدیکی فروشگاه شهروند ایستاده بودم. یادم هست در تعطیلات نوروز سال ۱۳۶۳ به این حوالی سری زده بودم تا زمین‌هایی را که شرکت مخابرات برای کارکنانش در نظر گرفته بود ببینم و از خانه‌ای که قرار بود در آینده مالکش شوم، تصوری پیدا کنم و این عکس به یادگار ماند. در حالی‌که از بافت شهری خبری نبود.»
شروع ساخت‌وسازها
جاننثار عکس دهه ۶۰ را با دوربین آنالوگ گرفته است. او این دوربین‌ها را هنوز حفظ کرده و در مغازه‌اش دیده می‌شود. حتی عکس دهه ۷۰ رو هم با همین دوربین ثبت کرده‌است. او می‌گوید: «۱۲ سال پس از تصویر اول، از بلندای پارک پرواز، عکس دوم از محله را گرفتم. ۴ماه از افتتاح فروشگاه شهروند می‌گذشت و مشتری‌های کمی داشت. نشانی از ساختمان آتش‌نشانی نبود و پاساژ بهرود هم جز یک ساندویچی و عکاسی، مغازه دیگری نداشت. هنوز ساختمان‌های بلند بر بلندی‌های منطقه بنا نشده و تیرهای آهنی سمت راست تصویر هم مربوط به ساخت شهرک بوعلی است.»
روزی که شهرک بوعلی قد علم کرد
مرد عکاس تا سال ۱۳۸۵ که هنوز استفاده از دوربین‌های آنالوگ رواج داشت، ۲۲ هزار عکس از هم‌محله‌ای‌ها و از آن سال تا به حال هم ۱۴۰ هزار عکس با دوربین دیجیتال گرفته است. درباره عکسی که به روزتر است می‌گوید: «این عکس را اردیبهشت ۱۳۸۸ گرفتم. آن دوران ساختمان‌های هفتگانه بر بلندی‌ها ساخته شدند و شهرک بوعلی هم قد برافراشت. پارک پرواز گسترش یافت و مرکز خرید پرواز و مسجد پیامبر اعظم هم در حال ساخت است. یادم هست که این تصویر را با اندوه ثبت کردم چون منظره کوه‌ها در افق دور بود.»
خشت اول هتل اسپیناس
عکس دیگری هم هست که به گفته جاننثار در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳، یعنی پس از یک دهه از این محدوده گرفته شده است. او درباره این عکس بیشتر توضیح عکس می‌دهد: «اینجا ساکنان برج‌های شمال منطقه، ساکن شده‌اند. هتل اسپیناس در گوشه چپ تصویر خودنمایی می‌کند. محله مخابرات هم کوتاه و سالخورده شده است. حالا بلوار پیام، محل تردد خودروهای فراوانی شده که سراشیبی را شتابان طی می‌کنند و قطعاً به خیالشان هم نمی‌افتد که در روزگاری نه چندان دور، شنیدن صدای خودرو در این محدوده کیمیا بود.»
کوه‌ها ناپدید شدند
برای افرادی که به عکاسی جاننثار می‌آیند، دیدن تصاویری از ۴ دهه قبل وتغییرات سریع محله‌های سعادت‌آباد و بهرود تعجب‌آور است. جان نثاری می‌گوید: «بعضی‌ها باور نمی‌کنند که محله این همه تغییر کرده باشد.»
او با نشان دادن آخرین عکس که در سال ۱۳۹۹ گرفته است، ادامه می‌دهد: «حالا محله از ساختمان‌های قد ونیم و انبوده خودرو و جمعیت در حال انفجار است. از ساختمان تا هتل و برج‌ها دیده می‌شود و کوهی برای تماشا باقی نمانده است.»