همشهری آنلاین-یکتا فراهانی: تغذیه بر رشد فیزیکی کودک و همچنین رشد مغز او تأثیر زیادی دارد. انتخاب مواد غذایی مقوی و سالم همچنین بر رشد عاطفی و شناختی کودکان و نوجوانان به ویژه در سنین رشد تأثیر می‌گذارد. تغذیه مناسب باعث می‌شود کودک بتواند علاوه بر کاهش خطر ابتلا به بیماری، وزن خود را حفظ کند و در مدرسه نیز عملکرد خوبی داشته باشد.
نقش عوامل ژنتیکی و وراثت
دکتر سارا صرافی زاده، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در مورد عوامل مهم در رشد کودکان می‌گوید: «والدین باید بدانند چه چیزهایی در رشد فرزندانشان مؤثر است. البته مهم‌ترین و نخستین عامل برای رشد کودکان همیشه وراثت و ژنتیک در نظر گرفته شده است.
ژنتیک والدین می‌تواند تأثیر زیادی در رشد کودکان داشته باشد. ولی فعال شدن یا غیرفعال شدن عوامل ژنتیکی و استفاده بهینه از ژن در راستای سه عامل مهم برای بچه‌هاست؛ نخست آنکه هورمون رشد به اندازه کافی ترشح شود.
عوامل تاثیر گذار بر وراثت
به گفته صرافی زاده، ترشح هورمون رشد در دوران رشد از سه طریق انجام می‌شود؛ خواب کافی؛ یعنی والدین باید مطمئن باشند بچه‌ها به اندازه کافی می‌خوابند و توجه داشته باشند فرزندانشان به موقع بخوابند تا صبح هم بتوانند با طلوع آفتاب و به موقع از خواب بیدار شوند.
موضوع مهم بعدی فعالیت فیز یکی و انجام حرکات ورزشی است. فراموش نکنیم در سنین رشد، داشتن فعالیت‌های فیزیکی و ورزش باعث ترشح هورمون رشد می‌شود و می‌تواند تأثیر خود را به بهترین نحو ممکن بگذارد.
نقش تغذیه در رشد کودکان
نکته مهم دیگر در رشد کودکان عامل تغذیه است. یعنی والدین باید مطمئن باشند فرزندان شان هنگامی که در حال رشد هستند تمام مواد غذایی مورد نیاز خود را به طور روزانه دریافت کنند. رشد کودکان هم تنها به بعضی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم محدود نمی‌شود. چون اغلب والدین کلسیم را عامل مهمی برای رشد استخوان‌های فرزندشان می‌دانند.
البته کلسیم یکی از عناصر مهم در رشد کودکان به حساب می‌آید. ولی به تنهایی کافی نیست. عنصر بعدی مهم در رشد کودکان ویتامین D است که کمبود آن در آنها شایع و توجه به تأمین کافی آن نیز در سنین رشد بسیار مهم است.
میزان پروتیئن دریافتی در کودکان هم عامل مهم دیگری است که والدین باید مطمئن باشند فرزندان شان به خصوص در سنین رشد پروتئین کافی دریافت می‌کنند.
گوشت بدون چربی، ماهی، مرغ، تخم مرغ، لوبیا، عدس، نخود و آجیل، مواد غذایی از پروتئین به حساب می‌آیند که برای رشد کلی و همچنین رشد عضلات کودک مهم هستند. این غذاها همچنین از دیگر ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید مانند آهن، روی، ویتامین B۱۲ و اسیدهای چرب امگا ۳ برخوردارند.
تغذیه صحیح به معنای پرخوری نیست
این متخصص تغذیه می‌گوید برای اطمینان حاصل کردن از برخورداری کودکان از مواد غذایی لازم در سنین رشد بهتر است والدین به کارشناس تغذیه مراجعه کنند تا بتوانند آنها را در چگونگی محاسبه تأمین مواد غذایی راهنمایی کنند. چون گاهی پدر و مادرها تأمین مواد غذایی لازم را با پرخوری فرزندانشان اشتباه می‌گیرند.
زینک یا روی و ویتامین A هم از جمله مواد غذایی مهم در رشد استخوان‌هاست. ما در ایران با کمبود ویتامین A مواجه هستیم. چون معمولاً افراد به دلیل بالا نرفتن کلسترول و مقابله با چاقی از منابع کم چرب لبنیات استفاده می‌کنند و با حذف کره از برنامه غذایی، دریافت ویتامین A مصرفی کاهش پیدا می‌کند.
آگاهی والدین در اهمیت تغذیه کودکان
به گفته دکتر صرافی زاده، آگاهی خانواده‌ها از میزان ترشح هورمون رشد در کودکان، بررسی سلامت غدد آنها مانند غده تیرویید اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل نیز کودکان باید توسط غدد اطفال چک شوند تا والدین از ترشح هورمون‌های رشد و سلامت غددشان مطمئن شوند.
توجه داشته باشیم عوامل مؤثر بر رشد فقط دریک مورد خلاصه نمی‌شود. مثلاً باید به کم‌خونی بچه‌ها هم توجه شود. چون اگر چنین مشکلی در آنها درمان نشود؛ حتی بر فعالیت آنها هم اثرگذار خواهد بود و خود بچه‌ها هم تمایلی به انجام فعالیت زیاد ندارند. همچنین می‌تواند عاملی در ترشح هورمون رشد به حساب بیاید.
ضرورت اطمینان والدین از سلامت کودکان
این متخصص تغذیه می‌گوید به طور کلی اینکه خانواده‌ها اطمینان حاصل کنند فرزندانشان از سلامت کامل جسمانی مانند سلامت غدد برخوردار هستند موضوع مهمی است که نباید نادیده گرفته شود. همچنین پدر و مادرها باید اطمینان حاصل کنند فرزندشان توانایی دریافت کامل مواد غذایی را دارد.
به علاوه، نوع سبک زندگی کودکان نیز باید به گونه‌ای متناسب با سن و سال آنها باشد. برای آگاهی از سلامت کودکان باید به متخصصان مربوط مراجعه شود تا تمام موارد مهم در رشد کافی کودکان از جمله سلامت غدد، چگونگی انجام فعالیت‌های ورزشی پرداخته شود مجموعه این عوامل، بیشترین تأثیر را بر سلامت و فعال بودن ژن رشد بر کودکان می‌گذارد و به این ترتیب، بچه‌ها به بهترین و بالاترین میزان از رشد و قد خود خواهندرسید.