تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۹

اجرای تعزیه در آبادی‌های شمیران، همان روستاهای سرسبزی که اکنون به محله‌های شمال شهر تبدیل شده‌اند، قدمت بسیار دارد. در یک دو قرن اخیر، تکایای کهن این گستره علاوه بر میزبانی از مجالس عزاداری، میزبان اجرای تعزیه نیز بوده‌اند. در ادامه به ۱۶۰ سال اجرای تعزیه تکایای معروف شمیران پرداخته‌ایم.

همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: از تعزیه در تکیه حصاربوعلی که به همت کامران‌میرزا نایب‌السلطنه، فرزند ناصرالدین‌شاه، برگزار می‌شد. تا استقبال پرشور اهالی تجریش از تعزیه‌های تکیه بزرگ تجریش و میزبانی تکیه نیاوران از این نمایش آیینی.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

تعزیه در تکیه تاریخی نیاوران قدمتی به اندازه خود تکیه دارد. تکیه نیاوران حدود ۱۶۰ سال پیش و همزمان با حضور ناصرالدین‌شاه قاجار در این منطقه ییلاقی ساخته شد اما اهالی قدیمی شمیران می‌گویند قدمت این تکیه و برگزاری مراسم عزاداری و تعزیه در محوطه آن بیش از ۱۶۰ سال است. پیش از ساختن تکیه هم در این محدوده مراسم عزاداری و تعزیه برگزار می‌شد. آن سال‌ها محرم که از راه می‌رسید دور تا دور تکیه را با چادر سیاه‌پوش می‌کردند. پرده‌ای حائل قسمت بانوان و آقایان را از هم جدا می‌کرد تا بانوان نیز بتوانند به تماشای مراسم تعزیه بنشینند. بعدها که تکیه نیاوران ساخته و تکمیل شد، در میانه تکیه فضایی با ۸ ستون چوبی برای تعزیه ساختند که هنوز هم میزبان برگزاری این نمایش آیینی است؛ همان فضای شکیل و مناسب برای برگزاری تعزیه که لوکیشن سکانس آخر سریال شب دهم، ساخته حسن فتحی، و مراسم تعزیه بازسازی‌شده در این سریال بود.

تکیه تجریش نیز یکی از مهم‌ترین اماکنی است که از دیرباز اهالی شمیران را برای تماشای تعزیه گرد هم جمع کرده است. اجرای شبیه‌خوانی در این تکیه هم قدمتی به اندازه خود تکیه دارد. کتیبه‌ای که روی ورودی تکیه بزرگ تجریش نصب شده نشان می‌دهد قدمت این تکیه تاریخی به دوران قاجار برمی‌گردد. در فضای میانی تکیه تجریش، سکویی برای اجرای تعزیه ساخته شده که بیش از چند دهه میزبان نمایش شبیه‌خوانی بوده است. سکوی تعزیه تکیه با ساختمانی دوطبقه در گرداگرد خود محصور شده و طبقه بالای آن ویژه بانوان است. رضا آرزومند، از مسئولان تکیه تجریش، در این‌باره می‌گوید: «فضای میانی تکیه در طول سال به جز ایام عزاداری محرم در اختیار میوه‌فروش‌ها و کسبه قرار می‌گیرد، اما محرم که از راه می‌رسد با برچیده شدن بساط کسب و کار، سکوی میانی تکیه خودنمایی می‌کند. سکو را در آغاز محرم فرش می‌کنند تا به محلی برای برگزاری تعبیه تبدیل شود.»