همشهری آنلاین-حمیدرضا رسولی: کلیسای سورپ گئورگ یا همان کلیسای گئورگ مقدس ابتدا نمازخانه و جایی برای به جا آوردن فرایض دینی ارامنه بود که توسط دو نفر از اهالی تفلیس در محله سنگلج ساخته شد و نام آن هم از یک سردار ارمنی که در سال ۳۰۳ میلادی در راه ترویج آیین مسیحیت جانش را از دست داد گرفته شده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
محمود منیعی، تهران پژوه، کلیسای گئورگ مقدس را قدیمی ترین کلیسای تهران می داند و می گوید: «این کلیسا بین سال های ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۳ شمسی تحت عنوان نمازخانه مورد استفاده ارامنه تهران قرار می گرفت که در سال ۱۲۱۴ به کلیسا تبدیل شده است. آنطور که در منابع مکتوب آمده، کلیسای گئورگ مقدس ابتدا به شکل محراب روستایی بوده اما در سال ۱۲۶۰ شمسی به طور کامل بازسازی می شود و بنای تازه آن در دوره قاجار شکل گرفته است.»
قدیمی ترین کلیسای تهران یکی از معدود مکان های تاریخی پایتخت به شمار می رود که بنای اصلی و معماری آن بارها تغییر کرده و در دوره های تاریخی مختلف جایی برای دورهمی تشکل های مذهبی و اجتماعی ارامنه پایتخت بوده است. منیعی درباره ماجرای نگهداری از سالمندان در این کلیسا می گوید: «جامعه ارامنه تهران در سال ۱۲۸۵ انجمنی به نام «دوستداران کلیسا» را با مشارکت زنان نیکوکار ارمنی تشکیل دادند. با همکاری این انجمن، در محوطه کلیسا اتاق هایی برای نگهداری از زنان سالخورده ساخته شد و از آن موقع تا کنون بخشی از کلیسای گئورگ مقدس به نگهداری از سالمندان بی سرپرست اختصاص یافته است.»
کلیسای گئورگ مقدس که در سال ۱۳۵۷ به ثبت ملی رسیده، معماری منحصر به فردی هم دارد. منیعی در این باره می‌گوید: «نمازخانه کلیسا با طاق بلند، ردیف ستون ها و یک دهانه طاق چشمه در وسط و دو دهانه در طرفین آن، معماری کلیساهای دوره ساسانی را تداعی می کند. تنها تفاوت معماری کلیسای گئورگ مقدس با کلیساهای دوره ساسانی این است که به پیروی از معماری اسلامی با طاق های زاویه‌دار تزیین شده است. تعدادی سنگ قبر قدیمی و مجلل هم به دیوارهای بیرون نمازخانه نصب شده و آنطور که محققان روایت کرده اند این سنگ قبرها نشان می دهد این محل قبل از آنکه به ساخت کلیسا اختصاص داده شود، قبرستان ارامنه بوده است.»