همشهری آنلاین - مریم سرخوش: تغذیه و میان وعده کودکان اگر با بسکوئیت و کلوچه و دیگر خوراکی‌های درجه دو تامین شود، به گفته متخصصان حوزه سلامت، محتمل‌ترین اتفاق قابل پیش‌بینی درباره آنها دنبال کردن سلامتی‌شان در بخش‌های مختلف مراکز درمانی است، چون نه تنها ارزش غذایی برای آنها ندارد که منجر به بروز بیماری‌های غیرواگیر مثل دیابت، فشار خون، اضافه وزن و... خواهد شد.
این در حالی است که خوراکی‌های آماده هم شامل کیک و بیسکویت و کلوچه گرفته تا پفک‌ها، ساندویچ‌های سوسیس و کالباس و... این روزها به مهم‌ترین میان‌وعده‌های دانش‌آموزان بدل شده است. خوراکی‌هایی که سرشار از نمک یا قندهای تصفیه شده هستند و به طور نامحسوس کالری‌های اضافه دارند. این کالری‌های پنهان نه تنها باعث افزایش وزن می‌شوند، بلکه می‌توانند به مشکلات دندانی جدی و حتی خطر افزایش ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ در سنین پایین هم منجر شوند.
میان‌وعده‌های آسیب‌زا
رضایی درباره این میان‌وعده‌ها پیش از اشاره به آسیب این خوراکی‌ها برای سلامت کودکان بیان می‌کند: والدینی که میان‌وعده‌های فرزندانشان را با بیسکویت و کیک‌های آماده تامین می‌کنند، باید در آینده به دنبال سلامتی کودکانشان در بخش‌های ICU، CCU و بخش‌های اورژانسی باشند.
عادات غذایی ناسالم
بیسکویت‌ها و کلوچه‌ها و محبوبیت زیادی در میان کودکان دارند اما از یک سو فاقد مواد مغذی ضروری، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و از سوی دیگر کالری بالایی دارند که منجر به بروز عادات غذایی ناسالم و مشکلات بلندمدت در سلامتی آنها می‌شود. عدم دریافت مواد معدنی می‌تواند رشد سالم کودک را مختل کند.
خوراکی‌های درجه 2
درباره خوراکی‌های آماده مثل کیک و کلوچه، به هیچ عنوان مشخص نیست که از چه مواد اولیه‌ای درست شده‌اند. این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که در صنایع غذایی، محصولات درجه دو را به خوراکی‌ها تبدیل می‌کنند. مصداق مشخص آن هم این است که هیچ کمپوت کارخانه‌ای با میوه درجه یک تولید نمی‌شود. به همین دلیل درست کردن یک میان وعده خانگی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چون حداقل از سلامت موادی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، اطمینان کامل وجود دارد.
میل به خوردن شیرینی
غذاهای کارخانه‌ای و خوراکی‌های صنعتی به ویژه کیک‌ها و کلوچه‌ها حاوی نمک، آرد تصفیه‌شده و افزودنی‌ها از جمله طعم‌دهنده‌های مصنوعی، چربی‌های اشباع و نگهدارنده هستند که باعث آزردگی کلیه و کبد می‌شود. نمک موجود در این خوراکی‌ها به طور ویژه تمایل به خوردن شیرینی را در کودکان افزایش می‌دهد. به همین دلیل است که میل به خوردن کیک با نوشابه یا آبمیوه در کودکان زیاد است.
کمین بیماری‌ها
دیابت، فشار خون، چاقی و مشکلات گوارشی محتمل‌ترین بیماری‌ها و آسیب‌هایی که بر اثر مصرف بسکوئیت‌ها و کلوچه‌ها برای کودکان ایجاد می‌شود. به همین دلیل محدود کردن مصرف این محصولات برای حفظ سلامتی طولانی‌مدت کودکان ضروری است و والدین باید جایگزین‌های سالم‌تر را در نظر بگیرند.
تمایل به پرخوری
ترکیب شکر، چربی و نمک در بیسکویت‌ها و کلوچه‌ها می‌تواند به ایجاد الگوهای اعتیادآور در کودکان منجر شود. این عادت‌های غذایی ناسالم می‌تواند به پرخوری و در نتیجه افزایش وزن اضافی منجر شود، که بر سلامت کلی کودک تاثیر می‌گذارد.
آسیب به دندان
کلوچه‌ها و بیسکویت‌ها، غنی از قند و کربوهیدرات‌ها، می‌توانند به رشد باکتری‌های مضر در دهان کمک کنند که اغلب به پوسیدگی دندان منجر می‌شوند.
ارزش غذایی صفر
خود بزرگسالان هم در حال مصرف بیسکویت و کیک‌های حاضری هستند که نه تنها از نظر نظر ارزش غذایی صفر مطلقند که زیان‌آور هم محسوب می‌شوند. نمی‌توان از کودکی که والدینش مصرف‌کننده چنین خوراکی‌هایی است، انتظار چشم‌پوشی از خوردن کیک و کلوچه را داشت.
چه باید کرد؟
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اولین راهکار مهم که می‌تواند منجر به شکل نگرفتن یا ترک عادت خوردن مداوم بسکوئیت و کیک در کودکان شود را توجه غذایی عنوان می‌کند و می‌گوید: یکی از نیازهای کودکان به جز مبحث غذا، نیاز به توجه است. این که والدین برای کودکانشان وقت صرف می‌کنند تا یک میان‌وعده سالم تهیه کنند، کودک چنین توجهی را درک می‌کند و نسبت به خوردن خوراکی‌های سالم رغبت بیشتری خواهد داشت. این توجه می‌تواند با پخت یک نیمرو، اولویه، کوکو یا حتی یک لقمه نان و پنیر از سوی والدین برای کودکان شکل بگیرد.
میان‌بر تغذیه‌ای
حتی اگر کودکان میل به خوردن ساندویچ دارند، می‌توان همبرگر، کتلت و کوکوی خانگی را برایشان آماده کرد و با فرم ساندویچ همراه خود به مدرسه ببرند. درست کردن کیک خانگی هم کار سختی نیست و می‌توان در سایزهای کوچک برای کودکان آماده کرد. کودکان غیرمستقیم این تلاش و توجه والدین را می‌بینند و چنین توجهی را درک می‌کنند.
جایگزین‌های مناسب
به جای کلوچه و بیسکویت، می‌توانید از میان‌وعده‌های سالم‌تر و مغذی‌تر مانند میوه‌های تازه، سبزیجات، ماست، آجیل و مغزها برای کودکان استفاده کنید. این خوراکی‌ها هم به حفظ سلامت و وزن ایده‌آل کودکان و هم تامین مواد مغذی ضروری برای رشد و تکامل آنها کمک می‌کنند.
تحریک هوش عقلایی
بسیاری از کودکان با بزرگسالانی مواجهند که به دلیل عدم رعایت رژیم غذایی مناسب در سنین بالا با بیماری‌هایی مثل فشار خون یا مشکلات کلیوی و قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند. می‌توان درباره این بیماری‌ها و دلایل بروز آنها با کودکان صحبت کرد که در اصطلاح هوش عقبایی یا عاقبت اندیشی در آنها تحریک شود. مثل این که چکار کند تا شبیه به پدربزرگش دچار فشار خون نشود.
بیشتر بخوانید
تهیه ساندویچ های ساده برای دانش آموزان
راهکاری برای بیمار نشدن دانش آموزان در مدرسه
چطور پوره سیب زمینی برای کودکان درست کنیم
حس نیاز به بهتر بودن
ایجاد احساس نیاز در کودکان هم برای رعایت رژیم غذایی مناسب ضرورت دارد. آنها باید آگاه باشند که اگر قرار است رشد قدی و جسمی مناسب داشته باشند یا زندگی را بدون بیماری‌های غیرواگیر سپری کنند، با تغذیه مناسب می‌توانند به چنین هدفی برسند. به همین دلیل باید یاد بگیرند که کدام گروه مواد غذایی می‌تواند آنها را برای داشتن یک جسم سالم کمک کند.
یک الگو برای تغذیه
نمی‌توان کودک را از خوردن خوراکی‌های ناسالم منع کرد اما الگوی تغذیه‌ای خانواده صحیح نباشد. به همین دلیل نه تنها اصلاح رژیم غذایی در خود خانواده که در مدرسه از سوی اولیای مدرسه هم ضرورت دارد. اکنون با شرایطی مواجه هستیم که والدین و فرزندان هر کدام متفاوت از یکدیگر غذا می‌خورند. کودک یک سر سفره پیتزا می‌خورد، پدر آن سوی سفر آبگوشت و مادر هم یک تکه نان برای این که افزایش وزن نداشته باشد. کودکان این تفاوت‌ها را می‌بینند و باید اصول تغذیه‌ای در خانواده‌ها مطابق یک الگوی مشابه باشد.
اهمیت شخصیت غذایی کودک
آموزش‌های بهداشتی و تغذیه باید در سنین پایین آغاز شود چون ذائقه و شخصیت غذایی در کودکی شکل می‌گیرد. این آموزش ابتدا در خانواده‌ها و پس از آن در مهدهای‌کودک و مدارس باید به کودکان آموزش داده شود.