سئوالی که پیوسته مطرح می‌شود این است که میزان «واقع‌نمایی رسانه‌ها» چقدر است یا به تعبیر دیگر اخبار و اطلاعاتی که از سوی رسانه طرح و برجسته می‌شود تا چه اندازه انعکاس دقیق و بی‌کم‌و کاستی از وقایع، حوادث و رویدادهای جامعه است.
در پاسخ به این سئوال برخی با خوشبینی بیشتر اخبار و تصاویر رسانه‌ها را بازتابی از رویدادهای جامعه می‌دانند. به همین دلیل نیز به راحتی تحت تأثیر قرار گرفته و پیام رسانه‌ها را بدون هر نوع نقد و نظری می‌پذیرند. اما گروهی دیگر همواره به درستی و واقع‌نمایی اخبار رسانه‌ها با دیده تردید می‌نگرند. در میان این گروه عده‌ای اخبار و تصاویر رسانه را ساخته و پرداخته ذهن خلاق و تخیلگر خبرنگاران می‌دانند.
گروهی دیگر اخبار رسانه‌ها را انعکاسی از علائق و منافع صاحبان و مدیران رسانه‌ها می‌دانند. برخی دیگر پیام‌های رسانه‌ای را براساس منافع شرکتهای تبلیغاتی تحلیل می‌کنند که با آگهی‌های خود منابع درآمدی رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند.
در برخی کشورها که رسانه‌های مستقل و غیردولتی کمتر وجود دارد کارشناسان اخبار و پیام‌های رسانه‌ای را بازتابی از دیدگاه نظام حاکم و ابزاری برای بازتولید هنجارها و ارزشهای دولت می‌دانند.
در این میان عدم تنوع و تکثر رسانه‌ها، فقدان امکان دسترسی و فرصت بررسی و مطالعه نیز اهرم‌های بیشتری را در اختیار نظام‌های غیردمکراتیک برای کنترل اذهان با دروازه‌بانی و کنترل اخبار رسانه‌ها قرار می‌دهد. اما عصر ارتباطات و اطلاعات در عین حال که بسیاری از کلیشه‌های سنتی در مورد رسانه و کنترل اخبار و اطلاعات را دگرگون و بی‌اثر کرده، اهرم‌های جدید و پیچیده ای برای کنترل و مدیریت افکار را نیز رقم زده است.
در عصر جدید رسانه‌ها و نیز اطلاعات اتمیزه شده‌اند، تا جایی که برخی اطلاق پسوند «جمعی» را به رسانه‌ها ی دیگر چندان هم با معنا نمی‌دانند. از سوی دیگر انبوه اطلاعات و اخبار متراکم و متنوع قدرت تحلیل و تفسیر افراد را کاهش داده است. در واقع رسانه‌های شخصی و اطلاعات انبوه به منزله نوعی نظام کنترل افکار عمل می‌کنند.
از یک سو با کاهش قدرت تحلیل و انسجام فکری، توان ارزشیابی موقعیت‌های اجتماعی را از فرد سلب می‌کنند و از سوی دیگر با شخصی و خصوصی کردن رسانه از امکان شکل‌گیری افکار عمومی در مورد موضوعات و مسائل اجتماعی جلوگیری به‌عمل می‌آورند.
در چنین شرایطی و برای حفاظت از جامعه در مقابل قدرت‌رسانه‌ها تجهیز افراد به مهارت و سواد رسانه‌ای بیش از پیش ضروری است. سواد رسانه‌ای به شهروندان امکان می‌دهد، در مقابل قدرت رسانه ها به دیدگاه‌ها و ابزارهای نقد مجهز شوند.
