می‌گویند خودروها دلیل اصلی آلودگی هوا هستند، همان خودروهایی که با لذت سوارشان می‌شویم و در شهر می‌چرخیم، همان خودروهایی که روزانه 1100تا از آن‌ها در تهران شماره‌گذاری می‌شود.
مهندس وحید نوروزی، مشاورِ معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در امور محیط زیست گفته است که بر اساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، سالانه 4500 نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که عامل 70 تا 80 درصد مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا، خودروهای غیر استاندارد و سوخت غیر استاندارد است.
نوروزی به این عدد، کشته شدن حدود 20 هزار ایرانی در سال بر اثر تصادفات رانندگی را هم اضافه می‌کند، کشته‌شدگان تصادف‌هایی که خودروهای نا ایمن نقش مهمی در آن‌ها ایفا می‌کنند. او می‌گوید:«اصرار به ادامه‌ی تولید برخی خودروها که حتماً استاندارد یورو 2 را نیز نمی‌توانند پاس کنند، به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست.»
او گفته که آلایندگی بنزین سوپر از بنزین عادی کم‌تر است، اما موضوع این است که فناوری بسیاری از خودروهای تولید داخل آن قدر پایین است که بنزین سوپر به درد آن‌ها نمی‌خورد، در مقایسه برخی خودروهای خارجی از چنان فناوری بالایی برخوردارند که تنفس مقابل اگزوز آن‌ها کم‌خطرتر از تنفس در روزهایی است که هوای تهران ناسالم است.
نوروزی گسترش حمل و نقل عمومی به‌ویژه مترو را کلید بهبود کیفیت هوای تهران می داند، البته بعد از ارتقای استاندارد خودرو و استاندارد سوخت!
مشاور معاون شهرداری تهران می‌گوید:«وزارت صنایع هنوز نتوانسته است دو شرکت بزرگ خودروسازی داخلی (ایران خودرو و سایپا) را به رعایت استاندارهای لازم و تولید خودروی با کیفیت وادار سازد.» بنابراین حتی اگر مسئولان بتوانند وعده‌ی تولید سوخت با کیفیت را تحقق بخشند، به گفته‌ی نوروزی، خودروهای داخلی توان استفاده از این سوخت را ندارند.
او گفته که متأسفانه خودروسازان داخلی نه تنها نسبت به مردم کشورمان تعهد اجتماعی ندارند، بلکه نسبت به خریداران محصولات خود نیز تعهد حرفه‌ای ندارند که اگر داشتند به جای حمایت تبلیغاتی از چند قلاده آهو در پارک ملی گلستان، به فکر حمایت از کودکان تهرانی بودند.
از سوی دیگر مهندس محمد درویش، کارشناس محیط زیست و عضو هیئت علمی مؤسسه‌ی تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز در گفت‌وگو با دوچرخه آلودگی هوا را به توپ فوتبال تشبیه می‌کند و می‌گوید:«یکی از مؤلفه‌های آلودگی هوا کیفیت پایین سوخت و ساز خودروهای داخلی است. اغلب این خودروها به شکل مونتاژ تولید می‌شوند و استاندارد آن‌ها یورو 1 و یورو 2 است که در همین حال هم با مشکل تأمین قطعات یدکی روبه‌رو هستند، هم‌زمان در کشورهای پیشرفته استاندارد یورو 5 و 6 مطرح است. از آن سو خودروسازان برای تبدیل این استاندارد باید به طور جدی هزینه بکنند و معتقدند که وقتی سوخت مصرفی ما بی‌کیفیت است چرا برای کیفیت خودرو سرمایه‌گذاری بکنیم؟»
با این نگاه، درویش آلودگی هوای تهران را به توپ فوتبالی تشبیه می‌کند که مسئولان آن را به هم پاس می‌دهند و حواسشان نیست در این میان سلامتی شهروندان است که آسیب می‌بیند.»
به گفته‌ی او سالانه 200 بیلیون دقیقه وقت مردم تهران در ترافیک تلف می‌شود! تعداد خودروها سه برابر ظرفیت معابر عمومی است و تنها راه رها شدن از این معضل گسترش حمل و نقل عمومی است.
از او می‌پرسیم در همه جای دنیا بخشی از درآمد بخش صنعت در محیط زیست هزینه می‌شود، آیا در ایران هم همین‌طور است و او پاسخ می‌دهد:« این کار اخیراً انجام می‌شود، اما نه در آن حد معنی‌دار. مثلاً کارخانه‌ی سایپا از آهوان پارک ملی گلستان حمایت می‌کند و یا بعضی از شرکت‌ها به فعالان محیط زیست جایزه می‌دهند در حالی که می‌توانند این هزینه را برای استاندارد ساختن انرژی های مصرفی‌شان هزینه کنند، این کار بیش‌تر تأثیر می‌گذارد.»
گفتنی است پیش از این مهندس نوروزی، نسبت به مصرف روزانه 60 میلیون لیتر مازوت (نفت کوره) در نیروگاه‌های برق، پالایشگاه تهران و کارخانه‌های سیمان، آلومینیوم، کوره‌های آجرپزی و شیشه‌سازی و... در اطراف تهران و تأثیر آن در افزایش آلودگی هوای تهران نیز هشدار داده بود.
به گفته‌ی نوروزی نیروگاه‌ها و پالایشگاه تهران به اندازه‌ی یک میلیون دستگاه خودرو استاندارد، آلودگی تولید می‌کنند.
عکس: محمود اعتمادی
