آشنایی با سینمای اوکراین

هنرهفتم در کشور اوکراین باید با پیشینه‌ی ۷۰ سال عضویت این کشور در اتحاد جماهیر شوروی بررسی شود. روندی که برای ۱۴ کشور مستقل شده از این ابرقدرت طی ۲۵ سال نیز باید صورت بگیرد.

در سینمای اوکراین بین سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۵ چندین چهره مستعد و ناب شروع به درخشیدن کردند. سرآمد این افراد که هنوز هم نام و آوازه‌ی جهانی دارد و آثارش در کلاس‌های فیلم و سینما تدریس می‌شود؛ الکساندر داوژنکو است.

در سالهای ۱۹۲۵ به بعد داوژنکو به همراه چند فیلمساز خوش قریحه مانند سرگئی پاراجانف کارگردان ارمنی تبار متعلق به سینمای ارمنستان شروع به ساخت فیلم کردند. استودیوی داوژنکو در این زمان به محلی برای پرورش ستاره‌های اوکراینی تبدیل شد و خروجی این تلاش ها به خلق آثاری ماندگار مانند فیلم "زمین" محصول ۱۹۳۰ منجر گردید.به هر روی سینمای اوکراین در بعد از جنگ جهانی دوم به همان راهی رفت که دیگر جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی در آن به اجبار قدم گذاردند. یعنی ساخت فیلم های سفارشی برای دولت کمونیستی. دیگر از غول های سابق نظیر داوژنکو خبری نبود و حاصل این تولیدات سینمایی در دهه های ۷۰ تا ۹۰ هرگز چیز دندان گیری نبود.

با اینهمه در اوکراین و به ویژه در شهرهای کوچک و بزرگ همواره سالن‌های سینمایی زیادی ساخته و بهره برداری می‌شد. بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰ حدود ۱۲۰۰ سالن سینما در این کشور وجود داشت و در حال حاضر این رقم به ۱۳۳۲ سالن ارتقا یافته‌است.

در دهه ۹۰ که پوست اندازی سینمای اوکراین به حساب می‌آید؛ چهره های جوان زیادی خود را در جشنواره های اروپایی به ویژه در فستیوال فیلم کن نشان دادند. به طوریکه در کن ۱۹۹۱ یک کارگردان اوکراینی به نام "یوری ایلنکو" برای فیلم "دریاچه قو" موفق شد به جایزه ارزنده فیپرشی برسد.

از این پس بسیاری از آثاری که پیش از این در سالهای قبل توسط دولت کمونیستی توقیف شده و رنگ پرده را به خود ندیده‌بودند سر از جشنواره‌های سراسر دنیا درآوردند.

جدای از این سینمای اوکراین در زمینه ساخت فیلم کوتاه عمدتا سرآمد دیگر کشورهای عضو شوروی سابق به شمار می‌آید. از این منظر آثار اوکراینی به دفعات جایزه نخل طلای فیلم کوتاه کن را برده‌اند. که از این میان نام‌هایی مانند "ماریانا رودا" در کن ۲۰۱۱ و "ایگور استرامبیسکی" در کن ۲۰۰۵ قابل اشاره‌اند.

در دهه‌ی۲۰۰۰ چندین کارگردان جویای نام اوکراینی از سینمای این کشور شناخته شدند. "اوکسانا باریاک" با فیلم "آئورورا" محصول ۲۰۰۶؛ "ایهور پودولچاک" با فیلم‌هایی نظیر لس منیناس محصول ۲۰۰۸ و دلیریوم محصول ۲۰۱۳ و همچنین "سرگئی لوزنیتسا" با فیلم "مای جوی: محصول ۲۰۱۰ که در کن ۲۰۱۰ در بخش مسابقه حضور داشت؛ قابل اشاره هستند.

از بازیگران قدیمی سینمای اوکراین نام‌هایی مانند ایوان مایکولایچوک و بودان استوپکا درخشان تر از بقیه بوده‌اند. از نسل جدید بازیگران اوکراینی تعدادی سالهاست که در هالیوود حضور دارند. که در بین این اسامی میلا یووویچ ( بازیگر مجموعه فیلم‌های رزیدنت اویل)؛اولگا کوریلنکو (بازیگر فیلم فراموشی) و میلا کونیس (بازیگر فیلم قوی سیاه) مطرح‌تر از دیگران هستند.

مهمترین جشنواره‌ی فیلم اوکراین در بین حدود ۱۲ فستیوال فیلم در این کشور؛ جشنواره بین‌المللی فیلم اودسا نام دارد. جشنواره‌ای که اگرچه تازه کار است و اولین بار در ژولای ۲۰۱۰ پایه گذاری شد اما دارای اعتبار فراوان گردیده است. و بسیاری از تولیدات سینمایی کشورهای اروپایی پای ثابت آن شده‌اند.

در حال حاضر بدنه‌ی سینمایی اوکراین با داشتن استعدادهای فراوان بدلیل درگیری‌های نظامی در این کشور و رکود اقتصادی آنچنان فرصت عرضه اندام پیدا نمی‌کنند. نولید فیلم سینمایی نیز در این کشور بسیار افت کرده و اکنون تنها ۵ فیلم بلند سالیانه در اوکراین ساخته می‌شود.

با اینهمه به لطف داشتن سینماهای زیاد جمعیت سینماروی این کشور سالیانه ۱۵ میلیون نفر برآورد شده است. آمار دیگر مربوط است به سینماروهایی که فقط فیلم اوکراینی تماشا کرده اند. بنابراین آمار؛ حدود ۵۰۰ هزار نفر سالیانه از فیلم‌های اوکراینی دیدن کرده‌اند. که تفاوت این دو رقم سرسام آور است.

شرح عکس: نمایی از فیلم زمین ساخته الکساندر داوژنکو. نماد بهترین فیلم و معتبرترین کارگردان تاریخ سینمای اوکراین. داوژنکو زمین را در سال ۱۹۳۰ کارگردانی کرد. فیلمی صامت و سیاه سفید که ۷۶ دقیقه زمان دارد.