طبق ماده 1 اساسنامه این فرهنگستان ، فرهنگستان هنر به منظور پاسداری از میراث و هنراسلامی و ملی و پیشنهاد سیاستها، راهبردها و دستیابی به آخرین یافته ها و نوآوریها و نیز ارتقای فرهنگ اسلامی برای مقابله با تهدیدهای فرهنگ مهاجم شکل گرفت.
فرهنگستان هنر موسسه ای است با شخصیت حقوقی مستقل که به نهاد ریاست جمهوری وابسته است. اعتبارات فرهنگستان در بودجه سالانه کشور در ردیف اعتبارات نهاد ریاست جمهوری منظور می شود. مطابق ماده 3 اساسنامه فرهنگستان هنر، ارکان فرهنگستان عبارتند از :
1) رئیس جمهوری به عنوان ریاست عالیه فرهنگستان
2) هیئت امنا (هیئت امنای مشترک فرهنگستان‌ها و رئیس و نمایندگان فرهنگستان هنر)
3) مجمع عمومی (مرکب از کلیه اعضای فرهنگستان )
4) رئیس فرهنگستان (که از میان سه نفر از صاحبنظران برجسته به پیشنهاد مجمع عمومی و حکم ریاست عالیه فرهنگستان به مدت چهار سال منصوب می‌شود)
5) شورای تخصصی (متشکل از رئیس فرهنگستان و روسای گروههای تخصصی)
- وظایف
وظایف فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران طبق ماده 2 اساسنامه این فرهنگستان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح زیر مشخص شده است:
1) پیشنهاد سیاستگذاری برای حفظ و توسعه هنر اسلامی، ملی و محلی.
2) همکاری با حوزه های علمیه و علمای دینی در شناخت زمینه های مبانی فقهی هنر.
3) مطالعه و بهره گیری از نظریه های جدید هنر با تکیه بر مبانی ملی و اسلامی.
4) حمایت و تشویق پژوهشهای بنیادی و پیگیری مطالعات و طرحهای هنری در سطح ملی.5) پیشنهاد سیاستگذاری در زمینه ارتباط جوامع هنری.
6) پیشنهاد سیاستگذاری جهت گسترش نقد هنری ومباحث زیباشناختی.
7) پیشنهاد تعیین شاخصهای توسعه هنری.
8) ارزیابی سالانه شاخصهای هنری در کشور.
9) برپایی نشستهای سالیانه در زمینه‌های مختلف هنری.
10) بررسی کاستیهای نظام آموزشی کشور در زمینه هنر و پیشنهاد به مراجع ذی‌ربط.
11) مطالعه ارتباط بین رشته ای پژوهش در زمینه هنر و سایر علوم.
12) پیشنهاد رشته های دانشگاهی (میان رشته های هنر) به مراجع ذی‌ربط.
13) معرفی‌هنرمندان ومحققان واجدشرایط جهت استفاده از هزینه تحصیلی به مراکزذیربط.
14) حمایت از تالیف و ترجمه منابع هنری.
15) تشکیل گروههای تخصصی.
16) پیشنهاد ضوابط اعطای نشان هنر به مراکز ذی‌ربط.
17) اعطای جوایز به شخصیتهای برجسته در حوزه تحقیق، ترجمه و آفرینشهای هنری.
- اعضاء
فرهنگستان هنر دارای اعضای پیوسته و وابسته و افتخاری است که به پیشنهاد رئیس فرهنگستان یا حداقل پنج تن از اعضای مجمع عمومی و تصویب این مجمع، با حکم رئیس فرهنگستان به عضویت فرهنگستان پذیرفته می‌شوند و عضویت اعضای پیوسته مادام العمر خواهد بود. طبق ماده 16 اساسنامه فرهنگستان هنر، این فرهنگستان دارای 30 عضو پیوسته از میان صاحبنظران و هنرمندان رشته های مختلف است که 20 نفر به پیشنهاد شورای هنر و تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی و 10 نفر نیز توسط آن 20 نفر انتخاب شده‌اند.
- گروههای تخصصی
این موسسه طبق ماده 12 اساسنامه خود دارای هشت گروه تخصصی است که هر گروه متشکل از تعدادی عضو پیوسته یا وابسته فرهنگستان است که با توجه به نوع تخصص ایشان توسط رئیس فرهنگستان برای عضویت در گروه انتخاب شده‌اند. وظیفه این گروهها، تنظیم برنامه های پژوهشی و ارائه آن به شورای تخصصی است.
گروههای تخصصی فرهنگستان هنر عبارتند از:
1) گروه هنرهای سنتی (خوش نویسی، هنرهای صناعی، نگارگری و فرش)
2) گروه هنرهای تجسمی
3) گروه موسیقی
4) گروه نمایش و ادبیات نمایشی
5) گروه معماری و شهرسازی
6) گروه حکمت و فلسفه
7) گروه سینما
8) گروه چند رسانه‌ای
