خبرهای جعلی را بشناسید

به‌همین دلیل بلافاصله خبرها را دست‌به‌دست می‌کنم و در این فرصت کم، نمی‌توانم بفهمم کدام واقعی است و کدام جعلی!

تلگرام، اينستاگرام و...، دنياي اين روزهاي ما پر شده از شبکه‌هاي اجتماعي رنگارنگ. حالا که تابستان هم از راه رسيده حتماً وقت بيش‌تري را با اين شبکه‌ها مي‌گذرانيد. خيلي وقت‌ها اما سرگرم‌شدن با سوژه‌ها و خبرهايي که در اين شبکه‌ها دست‌به‌دست مي‌شود به‌نفع هيچ‌کس نيست.

تصور کنيد كه يک خبر مهم به‌دستتان رسيده، هيجان‌زده شده‌ايد و مي‌خواهيد از اولين كساني باشيد که اين خبر را به گوش بقيه مي‌رسانند. اما لحظاتي بعد مشخص مي‌شود که اين خبر واقعيت نداشته و شما فقط يک خبر جعلي را دست‌به‌دست کرده‌ايد.

البته هميشه هم ماجرا به همين سادگي‌ها نيست. حتي اگر يک‌بار چنين کاري کرده باشيد، دوستان و اطرافيان، ديگر اهميتي به حرف‌ها و خبرهاي شما  نخواهند داد، حتي اگر راست باشد. از طرف ديگر شما کمي ساده‌لوح و زودباور جلوه کرده‌ايد، چون بدون اين‌که درستي يا نادرستي خبري را كه شنيده يا خوانده‌ايد مورد بررسي قرار دهيد، ابتدا آن را باور و در قدم بعدي آن را بازنشر کرده‌ايد.

همين‌جا دست نگه داريد و اين رويه را عوض کنيد. حالا به درستي خبرها و اعتبار نقل قول‌هايي كه منتشر مي‌كنيد، اهميت بدهيد و سعي كنيد هيچ خبر نادرستي به ديگران ندهيد، مطمئن باشيد كه بعد از مدتي دوستانتان حتي اگر خبر معتبري بشنوند، مي‌خواهند نظر شما را هم در مورد آن بدانند؛ چون بيش از ديگران به شما اعتماد کرده‌اند.

براي اين‌که خبرهاي جعلي را از خبرهاي واقعي تشخيص بدهيد اين نشانه‌ها را جدي بگيريد.

• غيرقابل‌باور است؟

وقتي خبري خوانديد که از تعجب دهانتان باز ماند، لحظه‌اي صبر کنيد تا اين هيجان و تعجب بگذرد. بيش‌تر خبرهاي جعلي با استفاده از همين شگردِ به تعجب واداشتن شنونده در آن‌ها نفوذ مي‌کنند. اگر آن خبر، سوءظن شما را برانگيخت، حتماً به آن شک کنيد.

• به دنبال نقل قول باشيد

آيا خبر از قول يک شخصيت معتبر و نام آشناست؟ اگر خير، اين دومين نشانه است. اگر بله، به ادبيات نقل قول دقت کنيد، آيا اين ادبيات به آن فرد مي‌خورد؟ اگر خير، پس اين يک نشانه‌ي ديگر براي جعلي بودن خبر است. اما اگر بله، به پاراگراف بعدي برويد.

• خبر را در سايت‌هاي ديگر بررسي كنيد

فقط سايت‌هاي معتبر را باز کنيد. اگر خبري در سايت‌هاي غيرمعتبر منتشر شده، آن را فراموش کنيد و جدي نگيريد. اما اگر به هر دليلي، در لحظه‌ي دريافت خبر، به سايت معتبري دسترسي نداريد و خبر را در سايت‌هاي ديگر هم ديديد، به متن آن توجه کنيد. اگر همه‌ي آن سايت‌ها يک متن کپي شده را بازنشر کرده بودند، بازهم به خبر شک کنيد و تا وقتي مطمئن نشده ايد دست نگه داريد.

• خبر راست است اما ...

خبر راست است و تمام منابع معتبر، آن را تأييد کرده‌اند. حالا مي‌توانيد آن را بازنشر کنيد، اما بازهم صبر کنيد. گاهي در خبرهاي درست و به نقل از افراد مرتبط، آمار و ارقامي اعلام مي‌شود كه ممكن است اين بخش درست يا دقيق نباشد. سعي كنيد اين آمار و ارقام را با منابع معتبر تطبيق دهيد، يا با نگاهي عاقلانه آن‌ها را بررسي كنيد.

نكته‌ي ديگر اين‌كه ببينيد آيا ممکن است در اين خبر اطلاعاتي باشد که احساسات يک شخص حقيقي را جريحه‌دار کند يا اطلاعاتي درباره‌ي زندگي خصوصي افراد حقيقي مطرح مي‌كند؟ پس خودتان را جاي آن شخص بگذاريد و ببينيد آيا دوست داريد چنين خبري درباره‌ي ابعاد خصوصي زندگي شما دهان به دهان بچرخد؟ اگر خوشتان نيامد، خبر را پاک کنيد و ديگر آن را بازنشر نکنيد.