حضور در نمایشگاه ایفرا دلیل اصلی این عزیمت است اما در کنار آن بازدیدهای مختلفی را پیش بینی کرده ایم. همراه من در این سفر اقای بشردانش مدیرعامل شرکت توسعه چاپ همشهری است.
طبیعتا ابتدا اطلاعات اولیه در باره آمستردام و نمایشگاه ایفرا را بررسی کردم. به جز آمستردام که پایتخت هلند است شهرهای آیندهوون، لاهه و روتردام نیز از دیگر شهرهای معروف هلند هستند.
آمستردام پایتخت کشور هلند، در غرب این کشور واقع شده است. این شهر بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد. نزدیک به نیمی از این تعداد را مهاجران خارجی یا خارجی تبارها تشکیل میدهند که تنوع آنها به صد ملیت می‌رسد.
بخش مرکزی آمستردام بافت فشرده و زیبای قدیمی خود را به خوبی حفظ کرده‌است و به یک موزهٔ رو باز و دیدنی میماند. به همین خاطر یکی از جاذبه‌های گردشگری در آمستردام، قایق سواری در کانال‌های داخل شهر است که از مقابل بسیاری از ساختمانهای زیبای شهر می‌گذرد.
دانشگاه آمستردام و دانشگاه آزاد VU بزرگ‌ترین مراکز آموزشی این شهر هستند که در رشته‌های گوناگون دانشجو می‌پذیرند. در زمینهٔ هنر، مدرسهٔ عالی هنرها، مهم ترین مرکز آموزشی است
هلند برای هنردوستان نیز مکانی رؤیاییست. گذشته از معماری زیبا، این شهر نسبت به مساحتش گنجینه‌های هنری بسیاری را داراست و پر است از موزه‌ها و گالری‌های جورواجور. از نقاشی‌های خیره‌کنندهٔ رمبراند، ورمیر (فرمیر) و ون گوگ که در موزه‌های اصلی به نمایش گذاشته شده‌اند گرفته، تا موزه‌های کوچکی مانند موزهٔ شکنجه. سه موزه اصلی آمستردام در میدان موزه واقع‌اند.
از نظر تجاری این شهر اهمیت زیادی در هلند دارد و دفاتر بسیاری از شرکت‌های بزرگ در آن واقع شده است. برخی شرکت‌های جهانی نیز بدلیل تسهیلات مالیاتی هلند نسبت به کشورهای مجاور، دفاتر منطقه‌ای خود را در این شهر و بخصوص در اطراف فرودگاه اسخیپل (سکیپل) در نزدیکی آمستردام مستقر ساخته‌اند که از آن میان می‌توان به سونی اشاره کرد.
زبان هلندی، زبان ملی هلند و یکی از دو زبان رسمی بلژیک است. البته زبان هلندی بلژیک را فلاندری مینامند. زبان هلندی از شاخه ژرمنی خانواده زبانهای هندواروپایی است.
در وبلاگ رامین فراهانی هم اطلاعاتی در باره آمستردام به دست آوردم. مثلا این که شهردار آمستردام یُب کُهن (یا جاب کوهن) است که به اقلیت یهودی هلند تعلق دارد. او از حزب کار (سوسیال دموکرات) است. این حزب در شهرهای بزرگ و کارگری چون آمستردام و روتردام از اکثریت نسبی برخوردار است. اصل جدایی دین از سیاست در هلند به شدت دنبال می‌شود.
شاید آمستردام فوتبال دوستان را به یاد آژاکس بیاندازد و سینماگران مستندساز را به یاد جشنواره فیلم «ایدفا»، اما صاحبنظران علم و فلسفه را به یاد «اسپینوزا» فیلسوف هلندی قرن هفدهم خواهد انداخت. او از پیشروان فلسفه خردورزی در آن سده و از پایه گذاران روشنگری در اندیشه غربی است. او از تبار یهودیان پرتقالی بود که به هلند آمد و در آمستردام ساکن شد. دو کتاب «اِتیکا» (اخلاقیات) و «رساله ی دین و سیاست» از مهمترین آثار اسپینوزا هستند.
در مورد جشنواره فیلم های مستند ایدفا به همین توضیح کوتاه بسنده می کنم که سالها پیش «یان فری مان» فیلمساز و نویسنده ی چپگرای هلندی، این جشنواره را با هدف روشنگری بنیانگذاری کرد تا معرفِ موضوعات و سینمایی باشد که جریان رسانه‌ای حاکم به آنها نمی‌پردازد. (پس از درگذشت فری مان بنیادی برای حمایت از مستندسازان کشورهای درحال توسعه به نام او شکل گرفت.)
برگزارکنندگانِ فعلی جشنواره هرچند در گسترش ایدفا نقش مهمی داشته اند، اما اندک اندک چرخشی در سیاستگذاری آن ایجاد کرده‌اند که بیشتر از فضای سیاسی و رسانه ایِ ساخته و پرداخته ی نئولیبرالها تأثیر می پذیرد تا از بینش جهانشمولی که یان فری مان مدافع آن بود.
اما نام هلند به نوعی با نام «ونسان ویلهم ونگوگ» نقاش مشهور این کشور نیز عجین شده است. برخی از نقاشی‌های وانگوگ از مشهورترین آثار هنری جهان است. او به عنوان یک پُست امپرسیونیست شناخته شدهاست.
او از بیماری روانی رنج میبرد و در یک حادثه قسمتی از گوش خود را برید. وانگوگ جوانی خود را به عنوان دلال آثار هنری، معلم و واعظ هنری گذراند. او اعتقاد دینی عمیقی داشت و مدتی در انگلستان و نیز در میان کارگران معادن زغال سنگ بلژیک به عنوان مبلغ غیرروحانی مسیحی فعالیت کرد.
پس از مواجهه با آثار «ژان فرانسوا میله» عمیقا تحت تأثیر نقاشی او و پیام اجتماعی آن قرار گرفت و تصمیم گرفت نقاش شود. او کار هنری خود را به عنوان یک هنرمند از سال ۱۸۸۰ و در سن ۲۷ سالگی شروع کرد. او در ۱۰ سال آخر عمرش حدود ۹۰۰ نقاشی و ۱۱۰۰ طراحی بر جای گذاشت. برخی از مشهورترین آنها در ۲ سال پایانی عمرش کشیده شده‌اند. او در ۲ ماه پایانی عمرش تنها ۹۰ نقاشی برجای گذاشت. ونگوگ در 37 سالگی خودکشی کرد. فیلم‌های داستانی و مستند زیادی درباره ونگوگ و آثارش ساخته شده است.
کشور هلند به خاطر آزادی‌هایی که برای مصرفِ مواد مخدر سبک ایجاد کرده است، در دنیا شهرتی به هم زده و از این راه جهانگردان و پول زیادی را جذب می کند. اما بر خلاف آنچه تصور می شود اینطور نیست که در هلند هیچ حد و مرزی در کار نباشد یا کنترلی اعمال نشود. برای مثال مصرف قرص‌های اکستزی در اغلب دیسکوها ممنوع است. یا گرَس و حشیش را باید در کافی شاپهای مخصوص و دارای مجوز کشید و نه در هر مکانی. حتا نوشیدن مشروب در خیابان جریمه سنگینی دارد.
تفاوت اصلی بین هلند و دیگر کشورها در این است که اینها از سی و چند سال پیش تلاش کرده اند بخشی از مسئله ی مواد مخدر را از حالت غیرقانونی و مخفی درآورند تا نظارت بیشتری بر چند و چون آن داشته باشند. فرانسه همواره یکی از منتقدان این سیاست هلند بوده است و هلندیها نیز همیشه با آمار و ارقام پاسخ آنها را داده اند: درصد معتادان در هلند از کشورهای همسایه کمتر است. در بلژیک نیز که همسایه ی جنوبی هلند است به تازگی زمزمه های ممنوعیت های تازه در خصوص انواعی از مواد مخدر سبک به گوش می رسد اما نزدیکی به هلند در عمل چنین اقداماتی را کم اثر می کند.
تالار کنسرت آمستردام : یکی از مشهورترین تالارهای کنسرت در جهان است. این تالار که به دلیل کیفیت آکوستیکی خود، جزو سه تالار برتر موسیقی در جهان به شمار می رود، در میدان موزه در قلب آمستردام قرار دارد. موزه دولتی هلند، موزه ونگوگ و موزه هنر ژاپن نیز در همان منطقه است. تالار کنسرت آمستردام در سال ۲۰۰۶ به عنوان تالاری شناخته شد که بیشترین تعداد جمعیت برای حضور در کنسرت به آن رفته اند. این تالار دارای یک ارکستر بزرگ به نام "ارکستر سلطنتی کنسرتخباو" است که برخی از رهبران دنیا با آن کنسرت داده اند. رهبر کنونی این ارکستر «ماریس یانسون» است که از سال ۲۰۰۴ رهبری ارکستر را در دست دارد.
