دولتِ فعلی سرجمع و به طور تقریبی معادل سرمایه تمام دولت های یکصد سال اخیر را به علاوه حمایت فداکارانه و یکدست حاکمیت و جوانانی مستعد، در اختیار داشته است. ظاهرا همه چیز برای «فتح قلّه ها» مهیاست...
برای تحلیل دلایل نا بسامانی اخیر اقتصاد کشور درمانده بودم که یکباره یادداشت شیرین مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور به یاری ام آمد. وی ابتدا تاکید کرد که خانه نشینی رئیس جمهور در قضیه عزل وزیر اطلاعات نه 11 روز، بلکه تنها 7 روز بوده است. و بعد افزود که این‌کار آقای احمدی‌نژاد هوشمندانه و دارای «حساب و کتاب» بوده «تا هجمه ها را به‌سوی رهبر معظم انقلاب خنثی کند»!
پاسخ را یافتم. وقتی در داستان مهم و بهت آوری مثل خانه نشینی رئیس دولت، و نیز توجه نکردن به توصیه های مکرر و دلسوزانه مقام معظم رهبری، وی اهل «حساب و کتاب» بوده؛ در مورد داستان سکوت اخیر (و بالتبع سکوت دستوری و دسته جمعی دولت) در زمینه بازار سکه و ارز و ... هم لابد «حساب و کتاب» ی در کار بوده است.
اگر او در زمینه تاریخ هم روزی خط قرمز بر تمدن اسلامی اندلس کشید و انگشت حیرت به سقف دهان تاریخدانان چسباند، حتما با «حساب و کتاب» بوده است. و اگر روزی قاضی شد و حکم «قانونمندترین و پاک ترین دولت تاریخ» را به نام خود زد، حتما با «حساب و کتاب» بوده است. پس چرا در اقتصاد اینگونه نباشد؟
مجموع دلایلی که به ذهنم رسید را فهرست کردم و دیدم همان جواب آقای مشاور، ظاهرا تنها جواب ممکن است.
1. گفته اند بالاترین انحراف در جامعه دمکراتیک، انحراف از قانون (معیار) است. اما اگر رئیس جمهور محترم ما خانه ملت را در راس امور نمی داند و اجرا نکردن قانون را حق خود دانسته؛ اما دولت خود را قانونمندترین دولت تاریخ نامیده، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
2. برنامه های دراز مدت و میان مدت، در همه دنیا «ریل بدون بازگشت توسعه» است. اگر رئیس جمهور ما نوید تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله را تنها در 5 سال می داد ولی آن را کناری نهاد؛ اگر برنامه های 5 ساله ای را که مُهر ابلاغیه مقام معظم رهبری هم داشت، آشکارا گفت قبول ندارم؛ اگر اصل 44 را که قرار بود اقتصاد ما را آزاد و «بازار محور» و خصوصی سازی کند، فقط 6 درصد اجرا کرد و اقتصادمان را «دولتی تر و دستوری تر» کرد؛ حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
3. سازمان های برنامه و بودجه نهادهایی در همه دنیا هستند که فارغ از گرایش و سلیقه سیاسی دولتها، گردش امور بر محور دانش و مهارت را تضمین می کنند. اگر آقای احمدی نژاد این سازمان را زائد دانست و از ریشه وجین کرد، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
4. اگر دولت به تعهد قانونی خود در برنامه ها عمل می کرد و با میدان دادن واقعی به بخش خصوصی و اصلاح ساختار اقتصادی بر مبنای خرد و وفاق جمعی، وابستگی اقتصادی مملکت به نفت را به نقطه معین شده می رساند؛ امروز با غرور و آرامش بیشتر به توطئه های غرب می خندیدیم. اما اگر دولت اینگونه عمل نکرد، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
5. اصرار آقای رئیس جمهور به عدم اجرای کامل قانون هدفمندی یارانه ها، بالابردن یکباره و هفتصد درصدی نرخ حامل های انرژی، تمرکز بر توزیع پول میان خوشه هایی (!) از مردم به جای انتقال این پول به سبد خدمات و تسهیلات خانواده ها، رساندن سونامی نقدینگی به فراتر از چهار صد هزار میلیارد تومان و خروج آن از شریانهای مالی کشور و نیز ندادن سهم بخش تولید از یارانه ها؛ حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
6. اینکه رئیس جمهور اخیرا اعلام کرد برای فاز دوم هدفمندی نامه می نویسند تا متمکنین داوطلبانه اعلام انصراف کنند، ولی بلافاصله در یک خطابه مهیج استانی گفت که «از میزان اموال مردم خبر داریم» و دستور حذف 10 میلیون ایرانی از فهرست یارانه بگیران را بر خلاف قانون صادر کرد؛ حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
7. اقتصاد یک پازل حجمی است. نتیجه «پائین بردنِ فشاری» برخی شاخص های اقتصادی، «اوج گرفتن قهری» سایر شاخص ها است. کاهش سود بانکی ابتکار حیثیتی آقای احمدی نژاد بود. همه استدلالهای کارشناسان اقتصاد و نخبگانِ دلسوز و غیر سیاسی به نظریه رئیس جمهوری که متخصص ترافیک است، نچربید. و آن بر سر بازار پولی و نقدینگی و چرخه تولید آمد، که آمد. حالا بعد از چند سال و اثرات ویرانگر این تصمیم، رئیس جمهور «دور بر گردان» زد و فرمان بازگشت به نرخ های سابق سود بانکی داد. اکنون طرح های ابتکاری دیگری برای بانکها و مالیات و گمرک و ... هم در راه است تا عدالت برای مردم ملموس تر شود. لذا حتما نباید پرسید که خسارت ملی ناشی از اینگونه تصمیمات غلط چگونه باید جبران شود، چون این اقدامها نیز حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
8. اگر روزی رئیس بانک مرکزی چشم در چشم مردم از ورود دولت به بازار سکه (و ارز) برای تامین منابع هدفمند کردن یارانه ها (و رقابت با دلالان چهار راه استانبول!) خبر داد و روز دیگر رئیس جمهور منتقدین خود، روزنامه دولت هم یک شرکت وابسته به شهرداری و وزیر اقتصادمان رسانه ها را عامل بی سامانی بازار سکه و ارز دانستند، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
9. رئیس جمهور محترم ما اخیرا از مردم خواسته بود «چیزهای غیر ضروری» نخرند و اطمینان هم داد که مردم اینگونه عمل می کنند. بعد خودِ دولت این «چیزهای غیر ضروری» مثل سکه و ارز را پیش فروش کرد تا علاوه بر اینکه شغل ایجاد شد و بسیاری از مردم با یکشب خوابیدن جلوی بانکها پولدار می شدند، طی مدت کوتاهی 4 میلیون قطعه سکه طلا (که باید ذخیره اقتصاد ملی باشد) روانه گاوصندوقها شد. حالا اینکه چرا این اقدام غیر منطقی و متناقض انجام شد، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
10. سهام عدالت هم از ابتکارات پر سر و صدای دولت بود، گر چه اکنون سرو صدایی از آن نیست. جز اینکه مجلس در گزارشی رسمی یادآوری کرد که توزیع سود همین سهام عدالت به 9 میلیون نفر در اواخر دولت نهم خلاف قانون بوده است. آنهم حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
11. آمار خشت اول اقتصاد خرد و کلان و شاخص اصلی عملکرد دولتهاست. در این سالها چنان عمل شد که با نهضت اعلام آمارهای تخمینی و آرمانی، و نه آمارهای پایه و واقعی، اصولا حساسیت ملی بر آمار به بی حسی عمومی تبدیل شود. چرا؟؛ حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
12. در مورد طرح هایی چون هدفمندی یارانه ها، رئیس جمهور از هیچ تریبونی برای اطلاع رسانی غفلت نکرد و کنداکتور برنامه های تلویزیون به وقت پاستور تنظیم می شد. البته انصافا آقای احمدی نژاد هم قدردان است و تا همین دیروز هم از رسانه ملی تقدیر کرد. حالا اگر در آشفتگی اخیر اقتصادی، رئیس جمهور سکوت همه دولت را برگزید و تلویزیون هم به جای موضوع کم اهمیت نصف شدن ارزش پول ملی طی یکماه، موضوع مهم کاهش یک رتبه ای اقتصاد یک کشور اروپایی را خبر اول کرد؛ خوب حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
13. درست که متاسفانه مردم این روزها ریال می دهند تا دلار بگیرند؛ اما اگر رئیس جمهور چندی پیش گفت «دلار 900 تومان هم نمی ارزد و این کاغذ پاره را با 50 تومن چاپ می کنند و به ملت ها صد هزار تومن می فروشند»، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
14. اگر ایشان همین روزها گفته که اعتراضات وال استریت در آمریکا را از مدتها قبل پیش بینی کرده و به «بزرگان اقتصادی آمریکا» اخطار داده است، ولی در مقابل نصف شدن ارزش دارایی های مملکت و مردم (آنهم طی یکماه) به هیچ کسی در ایران اخطار نداده و خود نیز «سکوت وحدت بخش» اختیار کرده است؛ باید گفت آری، این هم حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
15. تاثیر سریع تصمیمات دیرهنگام دولت، و فرو ریختن بخش مهمی از حباب قیمت سکه و ارز تنها ظرف چند ساعت، ثابت کرد که دولت به لحاظ ابزارهای متعددی که در اختیار دارد، از ابتدا هم قادر بوده تا نگذارد این موضوع ساده اقتصادی به بحران تبدیل شود. حال اگر دولت چنین نکرده است، حتما با «حساب و کتاب» بوده است.
16. آشفتگی اقتصادی و ایجاد نگرانی عمومی در این مقطع زمانی، بزرگترین فرصت سازی برای دشمن بود. نشانه قدرتمندی اقتصاد، قدرتمندی پول ملی است. ظاهرا دولت طرح دیگری هم دارد، کاستن از صفرها و تغییر واحد پول ملی. شاید موازنه اینطور برقرار شود، یا موازنه جدیدی رقم بخورد. وقتی رئیس جمهور بارها از مدیریت بر جهان و اقتصادش سخن گفته است، این طرح هم حتما با «حساب و کتاب» است.
از آقای رئیس جمهور گذر کنیم. همه مسئولیتها متوجه او نیست. ظاهرا این با «حساب و کتاب» بودن کارهای ما اپیدمی شده و در این زمینه فرهنگ سازی موفقی داشته ایم. لابد اگر از همه آنها که مسئول هستند( مثل مجلس و قوه قضائیه) بپرسیم که چرا تا کنون به وظایف قانونی و نظارتی خود عمل نکرده اند، آنها هم این پاسخ را بدهند که حتما با «حساب و کتاب» بوده است!
... یکباره آموخته ای از امیرالمومنین علی (ع) آمد و پنبه این «حساب و کتاب» را بر هم زد. عزیزی که احیای ارزشهای اسلامی را جز در سایه سازگاری اخلاق و عدالت نمی دید و در مدل حکومتی اش، قدرت فقط با حفظ همزمان ارزشها و حقوق همه شهروندان معنی می یافت. در خطبه 207 چنین می فرماید «اگر مقرر شود برای کسی حق یکسویه و بدون مسئولیت باشد، این تنها ویژه خداوند است که آمیزه قدرت و عدالت است». خود رایی نمی کند و از دیگران می خواهد که «از گفتن حق یا مشورت به عدل کوتاهی نکنید، زیرا حتی امکان خطای من (آن حضرت) هم وجود دارد.»
آرزوی ما موفقیت دولت بوده و هست. اگر این نوشته برای برخی تلخ است، لطفا به حساب تلخی واقعیت بگذارند نه تلخی واژه های من. باور کنید اینجا جز دلدادگی به اسلام و انقلاب و میهن و مردم، هیچ «حساب و کتاب» دیگری در کار نبوده است!
