برای سینماروهایی که بر اساس هنرپیشه سینما می‌رفتند به ندرت پیش می‌آمد که نام کارگردان مهم‌تر از نام بازیگر جلوه کند. برای همین کارگردان- ستاره‌ها استثنا بودند. چهره مردمی‌یافتن و محبوب تماشاگران شدن بی‌آنکه جلوی دوربین و ستاره‌باشی و اهمیت و منزلت‌دادن به جایگاه کارگردان، با آثارموفق کارگردان «سفر سنگ» در دهه50 رخ داد و در سطحی پایین‌تر در دوران اوج خاچیکیان ملقب به آلفرد هیچکاک ایران در دهه30 و اوایل دهه40 اتفاق مشابهی پیش آمده بود که البته خیلی تداوم نداشت. سال‌ها گذشت، انقلاب اسلامی پیروز شد و زمانه‌ای دیگر آمد. دهه60 هم کارگردان- ستاره‌اش را یافت. پدیده سینمای دهه60 عاقبت‌به خیر نشد ولی در همان سال‌ها فیلمبردار مجموعه روایت فتح، شهید آوینی کم‌کم از فیلم کوتاه به فیلم بدون عنوان‌بندی «هویت» رسید و بعد «دیده‌بان» آمد و «مهاجر». سینمای جنگ شد سینمای دفاع مقدس و حاتمی‌کیا به علاقه‌مندان جدی سینما شناسانده شد. بیست و چند سال از آن سال‌ها می‌گذرد و حالا حاتمی‌کیا را می‌توان محبوب‌ترین کارگردان نسل انقلاب دانست؛ فیلمسازی که مردم فیلم‌هایش را دوست دارند و با آثارش زندگی کرده‌اند؛ فیلمسازی که حالا دارد فیلم چ را می‌سازد؛ فیلمی که اگر به جشنواره برسد مهم‌ترین اتفاق فجر سی‌و‌یکم را رقم خواهد زد. اینکه فیلم‌های اخیرش انتظارها را برآورده نکرده چه اهمیتی دارد؟ نمی‌شود فراموش کرد که او حاتمی‌کیاست؛ خالق «از کرخه تا راین» و «آژانس شیشه‌ای».
این روزها اما نام حاتمی‌کیا و آخرین ساخته‌اش بیشتر با جنجال و حاشیه همراه شده. ماجرای فریبرز عرب‌نیا و حاضر نشدنش برای بازی در سکانس آخر فیلم چ و دعوای دنباله‌‌داری که یک پایش بازیگر نقش مختار ثقفی و سلطان فیلم مسعود کیمیایی بوده و طرف دیگرش مدیر تولید و نماینده فارابی در پروژه. کسی که سکوت کرده و حرف نمی‌زند حاتمی‌کیاست. حاتمی‌کیا چند ماه پیش هم که خبر اختلاف میان او و بازیگرش منتشر شد، هیچ اظهارنظر رسمی‌ای نکرد. شاید این سکوت، تمرکز بیشتری به حاتمی‌کیا می‌دهد تا در روایت برشی از زندگی شهید مصطفی چمران بهتر، دقیق‌تر و تأثیرگذارتر عمل کند؛ حاتمی‌کیایی که به سینمای دفاع مقدس برگشته و همه را امیدوار کرده که بار دیگر فیلمی موفق از فیلمساز دوست‌داشتنی‌شان ببینند. حاتمی‌کیای این سال‌ها هر قدر که فیلم‌هایش متقاعدکننده نبود، خودش و جایگاهش همچنان مرتفع و محترم مانده.
هر فیلمسازی دوران اوج و فرود دارد و همیشه نمی‌تواند شاهکار بسازد. حاتمی‌کیا هم از این قاعده مستثنی نیست و گاهی فیلم‌هایش متوسط و حتی ضعیف از کار درمی‌آیند. هیچ وقت نباید عیار یک کارگردان بزرگ را با کیفیت ساخته آخرش سنجید. حاتمی‌کیا دوباره به حیطه آشنایش برگشته و این خبری مهم برای علاقه‌مندان پرشمارش است. فیلم سینمایی زندگی شهید چمران ابتدا قرار بود توسط حوزه هنری تهیه شود. دی‌ماه سال89 پروانه ساخت فیلم چ صادر شد؛ در روزهایی که حاتمی‌کیا «گزارش یک جشن» را آماده حضور در بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر می‌کرد. خرداد ماه سال90 از بین گزینه‌های متعدد تکلیف بازیگر نقش شهید چمران مشخص شد و حاتمی‌کیا از میان امین تارخ، حامد بهداد، مانی حقیقی، رضا عطاران و عرب‌نیا، این آخری را انتخاب کرد که در یکی از ناکام‌ترین فیلم‌های دوره اول فیلمسازی‌اش نقشی بسیار کوتاه بازی کرده بود. نقش کوتاه داماد در فیلم «وصل نیکان» مثل خود فیلم خیلی در خاطره‌ها نمانده است. دودهه گذشته و عرب‌نیا به خاطر بازی و پخش سریال مختار دوباره روی بورس آمده است. بازیگر توانایی که نوعی عصیان و تلخ‌اندیشی در پرسونایش مشاهده می‌شود؛ بازیگر توانای دهه70 سینمای ایران که در آغاز دهه90 بازی در فیلم چ می‌تواند برایش موقعیتی مغتنم باشد.
عرب‌نیا در حالی برای بازی در فیلم چ قرارداد می‌بندد که جای حوزه هنری، فارابی سرمایه‌گذار فیلم شده و تهیه‌کننده هم مهدی کریمی است که قبلا فیلم آژانس شیشه‌ای را با حاتمی‌کیا کار کرده است. سعید راد، مریلا زارعی، بابک حمیدیان و... نیز از راه می‌رسند و حسین جعفریان فیلمبردار «درباره الی»و «رستاخیز»، پشت دوربین می‌ایستد و حاتمی‌کیا فیلمش را پس از پیش‌تولیدی طولانی و سنجیدن همه جوانب کار و دقت در رعایت جزئیات کلید می‌زند. قرار است فیلم فاخری ساخته شود و برای همین موضوع وسواس و دقت در اولویت قرار دارد. در‌نظر گرفتن زمان طولانی برای فیلمبرداری هم در راستای همین دقت نظر قرار دارد. یک ماه از فیلمبرداری نگذشته، خبر می‌رسد اختلاف میان حاتمی‌کیا و عرب‌نیا بالا گرفته که تهیه‌کننده خبر را تکذیب می‌کند. مورد بعدی اما قابل تکذیب نبود؛ عرب‌نیا نرفت سکانس آخر فیلم را بازی کند و این همزمان شد با انتشار خبر احتمال نرسیدن فیلم چ به جشنواره.
وقتی فیلمبرداری پنج‌ماه طول می‌کشد، طبیعی است که مراحل فنی هم طولانی‌تر و پرتفصیل‌تر از فیلم‌های متداول سینمای ایران باشد. کارگردان محبوب مردم حتما خوب می‌داند که جدای از جایگاه خودش، پرداختن به زندگی شهید چمران حساسیتی مضاعف به فیلم تازه‌اش داده. بازگشت حاتمی‌کیا به سینمای دفاع مقدس می‌تواند نقش‌آفرین تحولاتی امیدبخش باشد. در این روزهای پرامید سینما، حاتمی‌کیا همچنان یکی از امیدهای ماست. احتمال رونمایی از فیلم در سی‌ویکمین جشنواره فیلم فجر ضعیف است ولی اگر هم به جشنواره نرسد، یکی از بهترین موعدهای اکران سال92 به چ اختصاص خواهد یافت. شاید تا آن موقع فیلم گزارش یک جشن هم اکران عمومی شد تا حاتمی‌کیا به قول خودش فیلم توقیفی در کارنامه نداشته باشد.
